آیا مسئله کوبانی به جنگ با ترکیه بدل می‌شود؟

گروه بین المللٰ، در حالی‌که دولت حزب عدالت و توسعه (AKP) همچنان مشغول تعیین پیش‌شرط‌ برای حزب اتحاد دمکراتیک (PYD) است تا ترکیه در کوبانی به‌کمک کردها برود،  جنگ بر سر این شهر مرزی سوریه به جنگی برای ترکیه مبدل شده است.

به گزارش بولتن نیوز، تابوت‌های جوانان کرد ترکیه  که از مرز عبور کرده‌اند تا به یگان‌های مدافع خلق (YPG) بپیوندند، مدام از میدان جنگ باز می‌گردد و در همین حال، ماهیت نبرد در حال تغییر است.
در تاریخ 24 سپتامبر (2 مهر)، هفت تابوت متعلق به پیشمرگه‌های یگان‌های مدافع خلق از گذرگاه مرزی هابور به ترکیه بازگردانده شدند. سه جسد دیگر که یکی از آنها متعلق به یک زن بود نیز  در تاریخ 1 اکتبر (9 مهر) از گذرگاه مرشد پینار به دیاربکر منتقل شدند.

عبور تابوت‌ها از مرز در حالی صورت می‌گیرد که ادعاهایی در این مورد  مطرح است که ترکیه برای از میان بردن موجودیت  خودمختاری در مکانی که کردها روژاوا (کردستان غربی، یا سوری) می‌نامند، از دولت اسلامی (داعش) بهره‌ می‌جوید و حساسیت کردها نسبت به این مسئله نیز بیش از پیش تشدید می‌‌شود و با تشییع هر جنازه سخنان تندتری نسبت به  حزب عدالت و توسعه بر زبان می‌آید. در این وضعیت ترکیه تحت فشار است تا میان کردها و داعش یکی را انتخاب کند.
   
آنهایی که مرز نمی‌شناسند
حال و هوای آن‌سوی مرز چگونه است؟ من دیداری داشتم با ردور خلیل، سخنگوی یگان‌های مدافع خلق در قامیشلی، مهم‌ترین شهر استان جزیره کردستان سوریه، در محل ساختمانی که به‌عنوان وزارت دفاع از آن استفاده می ‌شد و داخل خیابانی مسدود شده با سنگرهای بتنی قرار داشت.
خلیل می‌گفت تعداد کردهایی که از شمال می‌آیند و او آنها را باکور (اهل ‌ترکیه) می‌نامید، مدام در حال بیشتر شدن است و آن افراد هیچ دشمنی‌ای با ترکیه ندارند.

وی می‌گفت: «تعداد پیشمرگه‌های یگان‌های مدافع خلق به 45 هزار نفر رسیده است و 35 درصد آنان را زنان تشکیل می‌دهند. درصد پیشمرگه‌های پ.ک.ک. (حزب کارگران کردستان) که به ما پیوسته‌اند، بیشتر از 10 درصد نیست. تعداد آنهایی که از ترکیه می‌آیند نیز در حال بیشتر شدن است. الان عده بیشتری منتظرند که (از مرز) بگذرند، اما من تعدادشان را نمی‌دانم.»

تجربه خودمختاری باعث نشده است که حس شووینیسم  (قومیت‌گرایی افراطی) ترکی و عربی، روژاوا و به‌ویژه کوبانی را به حال خود بگذارد. ترکیه با ملزم ساختن کردها به اینکه به خودمختاری پایان دهند و در مبارزه با رژیم بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، به گروه‌های اپوزیسیون سوری بپیوندند به‌عنوان پیش‌شرطی برای یاری رساندن به کوبانی، ظاهراً روی همان طول موج داعش عمل می‌کند. داعش با یورش به این شهر کارت مهمی در مقابل ترکیه در دست دارد که خواستار به‌زانو درآوردن کردهاست. البته داعش هم  برای این حمله دلایل خود را دارد.

خلیل در گفت‌و‌گو با المانیتور فهرستی از این دلایل را ارائه کرد: کوبانی حلقه اتصال میان استان‌های افرین و جزیره است. کوبانی میان شهر های تحت کنترل داعش، جرابلس و تل‌ابیض قرار دارد. داعش می‌خواهد تا با تسخیر کوبانی آن دو مرکز را به یکدیگر متصل کند.
این‌ها دلایل استراتژیک هستند اما انگیزه‌هایی غیر مادی نیز وجود دارد. کوبانی نخستین شهری بود که در تاریخ 19 ژوئیه 2012 از تحت فرمان سوریه خارج شد. با  آنکه داعش پیرو ایدئولوژی اسلامگرای افراطی است، همچنان سازمانی مبتنی بر شووینیسم عربی است. علاوه بر آن، داعش در جزیره باختِ سنگینی داشته است و می‌خواهد انتقام بستاند.


کردها تضمین می‌کنند که از روژاوا به ترکیه حمله نکنند
موقعی که در این گفت‌وگو ادعای کمک ترکیه به داعش مطرح شد، خلیل  از کشوی میزش کارت‌های شناسایی شهروندان ترکیه را بیرون آورد که در صفوف داعش کشته شده بودند، که عبارت بود از یک کارت شناسایی نظامی ترکیه و یک گذرنامه خارجی که در مناطق گمرکی ترکیه مهر خورده بود.
او گفت: «ما از ترکیه انتقاد می‌کنیم چون از آن کشور انتظاراتی داریم. ما مرز مشترکی طولانی با ترکیه داریم.در روژاوا به ترکیه به‌چشم دوست نگاه می‌کنیم، اما این‌همه تروریست را می‌بینیم که ازترکیه می‌آیند. در گذرنامه تروریست‌های خارجی مهر ورود از فرودگاه‌های آنکارا و استانبول را می‌بینید. ما حتی نمی‌خواهیم ترکیه بی‌طرف بماند، چه برسد به آنکه از داعش پشتیبانی هم بکند.

ترکیه باید در کنار ما باشد. مشکل ترکیه با پ.ک.ک. به ما ربطی ندارد. این یک مسئله داخلی ترکیه است.  ما تضمین می‌کنیم که هرگز حمله‌ای از روژاوا به ترکیه صورت نگیرد. اما ترکیه مجروحان داعش را در بیمارستان‌هایش مداوا می‌کند. آن کشور در پوشش کمک‌های بشردوستانه دروازه‌هایش را به روی آنها (داعش) باز می‌کند. ما حتی نمی‌توانیم مجروحان خود را به ترکیه منتقل کنیم یا اگر هم بتوانیم با مشکلات بیش از حدی از عهده این کار بر‌می‌آییم.  تجهیزاتی که باید به ما داده شود، در اختیار داعش قرار می‌گیرد. ما کسانی را داریم که می‌گویند به چشم خود دیده‌اند که ترکیه به داعش سلاح می‌دهد.»

وقتی ‌پرسیدم که آیا یگان‌های مدافع خلق حاضرند برای اسکورت و رساندن تجهیزات ارتش ترکیه به گروه‌های جدا افتاده‌ای که در مقبره سلطان سلیمان در سوریه منزوی شده‌اند، با ارتش ترکیه همکاری کنند، خلیل گفت: «ما در مقطعی با ارتش ترکیه همکاری کردیم، اما بعداً داعش گفت نیروی اسکورت ترکیه‌ای که از کوبانی می‌آیند اجازه عبور از قلمروی آنها برای رسیدن به مقبره را ندارند. اکنون داعش مشغول آماده کردن گذرگاهی برای ارتش ترکیه از طریق جرابلس است. مقبره برای ما نیز ارزش نمادین دارد. آسیبی به آن وارد نخواهد شد. ما تضمین می‌کنیم که از آن محافظت کنیم.»

زنان کرد در یگان‌های مدافع زنان
بعد از گفت‌و‌گو با خلیل، با خانم گالیه نیمت، معاون وزیر دفاع رو به‌رو شدم. از او درباره شاخه زنان یگان های مدافع خلق که به آن YPJ (یگان‌های مدافع زنان) می‌گویند، و زنان پیشمرگه‌ای که از ترکیه می‌آیند، پرسیدم. پاسخ داد که زنان کرد در امور دفاعی نیز به اندازه خدمات اجتماعی مشارکت دارند. 

وی گفت: «ما اردوگاه‌های آموزشی برای زنان در هر سه استان ترتیب داده‌ایم. زنان در همه جبهه‌ها فعال هستند. از 20 شهید اولی که در موقع حمله داعش به کوبانی داشتیم، 10 نفرشان زن بودند. سال گذشته از 700 شهید یگان‌های مدافع خلق، 200 نفر زن بودند. اولین زن شهید ما سلمو گلیسلمو بود که سال 2012 در شهر حلب جان باخت. قبل از انقلاب روژاوا، ما زنان را در گروه‌های کوچک آموزش می‌دادیم. اکثریت بزرگی از زنان مبارز، کرد هستند. چند زن عرب هم از مکان‌هایی که ما از دست داعش آزاد کردیم، به ما پیوستند. بعد از نبردهای سریکانیه، زنان کرد از ترکیه هم به ما ملحق شدند. الان تعدادشان خیلی بیشتر است اما نمی‌توانیم تعدادشان را به شما بگویم.»

به نیمت گفتم افسانه‌هایی شنیده‌ایم درباره آنکه شبه‌نظامیان داعش از رویارو شدن با زنان پیشمرگه وحشت دارند. چواب داد: «این افسانه نیست، واقعیت دارد. من شخصاً با جنگجویان داعش رو در رو شده‌ام. زنان مبارز روحیه آنها را خراب کرده‌اند. آنها (افراد داعش) معتقدند که اگر به دست یک زن کشته شوند، به بهشت نمی‌روند.  به‌ همین علت است که وقتی زنان را می‌بینند، پا به فرار می‌گذارند. این را شخصاً در جبهه سلاگا دیده‌ام. ما مکالمات رادیویی آنها را ردیابی می‌کنیم. وقتی صدای زنی به گوش آنها می‌رسد، حمله عصبی به آنها دست می‌دهد.»
به‌طور خلاصه باید گفت: در همان حال که شهروندان ترکیه در صفوف داعش وجود دارند، تعداد مردان وزنانی که از ترکیه می‌روند تا به یگان های مدافع خلق و یگان‌های مدافع زنان بپیوندند، رو به افزایش است. دو نیروی مخالف از ترکیه در فراسوی مرز آن کشور با هم رو در رو می‌شوند. هنگامی که روابط مشکوک دولت ترکیه با کنش‌گران گوناگون حاضر در بحران سوریه را نیز به آن بیفزایید، درک اینکه چرا این جنگ هر روز بیش از پیش به جنگ ترکیه مبدل می‌شود، دشوار نخواهد بود.