نکاتی درباره پیشگیری از سرطان

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ایران، سیر ابتلا به سرطان درجوامع صنعتی در حال سرعت گرفتن است. درباره علل ایجاد و رشد سرطان، دانش محققان روز به روز پیشرفت می‌کند و همواره در پی جست‌و‌جوی راه‌های نوین و مناسبی برای پیشگیری، تشخیص، درمان و تولید داروهایی با بهترین بازدهی و کمترین عوارض درمانی، کنترل و همچنین سعی در کاهش هزینه‌های درمانی آن هستند. دانشمندان علوم پزشکی در جست‌و‌جوی راه‌هایی هستند که کیفیت زندگی جوامع بشری مخصوصاً مبتلایان به سرطان در طول دوره و زمان ابتلا و حتی پس از آن، بهبود ببخشند.

تغییرات سلول طی رشد، تغییراتی سازشی و برگشت پذیر است. اما سرطان از تکثیر غیر طبیعی سلول‌های بدن ناشی می‌شود. سلول های سرطانی از تقسیم نامتقارن و بدون کنترل سلول‌های بدن ایجاد و این سلول های سرطانی خودکار شروع به رشد کرده و کنترل تقسیم سلولی از بین می‌رود و به طورکلی از چرخه متعادل سلولی خارج می‌شود. علت دقیق این رخداد هنوز مشخص نشده است. اما مشخص است که جهش ژن‌های کنترل‌کننده چرخه سلولی، موجب پیدایش سرطان می‌شود.
علت ایجاد سرطان
به طور کلی برای پیدایش سرطان یک جهش کفایت نمی‌کند، چندین جهش و عوامل محیطی برای ایجاد سرطان لازم است. به همین دلیل، معمولاً سرطان بیشتر در افراد مسن مشاهده می‌شود. دانشمندان احتمال می‌دهند عوامل مختلفی در ایجاد این بیماری مهلک قرن دخیل باشد.
درهسته سلول اشکال آسیب‌زا و مضرمواد مانند مواد رادیواکتیو، مواد شیمیایی که آثار سرطان زایی این موادشیمیایی مانند مواد شیمیایی موجود در دود اتومبیل‌ها، کارخانه‌ها و... و همچنین استنشاق هوای آلوده، باعث ناپایداری ژنتیکی و جهش سلولی می‌شود. امروز نگرانی در مورد بسیاری از سرطان زاهای شیمیایی وجود دارد خصوصاً توتون و دود سیگار و به طور کلی، ترکیبات و افزودنی‌های غذایی یا تابش بیش از حد اشعه‌های مضر نور خورشید مانند پرتو‌های فرابنفش، اشعه ایکس (که متأسفانه نقاط ابهام زیادی در مورد وسعت آثار پرتوها خصوصاً پرتوتابی در سطح کم بر خطر سرطان زایی آنها وجود دارد)، رادیکال‌های آزاد (ویروس‌ها)، الگوی غلط سبک زندگی مانند استفاده از مواد غذایی مضر مثل سوسیس و کالباس و به طور کلی فست فود‌ها بروز این بیماری را افزایش می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض گازهای سمی نیز به عنوان عامل زمینه ساز سرطان شناخته شده است. بسیاری از موادغذایی ناسالم از دیگر عوامل زمینه ساز سرطان به شمار می‌روند و ثابت شده مواد غذایی حاوی نیترات، سرطان‌زا هستند در حالی که بیشترین نیترات در سبزیجات وجود دارد. همچنین فلزات سنگین مانند آرسنیک، سرب و جیوه نیز در بروز سرطان مهم هستند.
مصرف سیگار ازدیگر عوامل بروز سرطان است. در دود سیگار 50 ماده سرطان‌زا شناسایی شده است که یکی از عوامل مهم در بروز سرطان‌های دهان، ریه، دستگاه گوارش، مثانه و... به شمار می‌رود، بنابراین بخشی از عوامل بروز سرطان را ما انسان‌ها می‌توانیم ایجاد نکنیم.
آمارها نشان می‌دهد که سرطان می‌تواند به نوعی بیش از یک سوم جمعیت را گرفتار کند و مسئول بیش از 20درصد تمام موارد مرگ و میر است. در کشورهای پیشرفته، سرطان عامل بیش از 10درصد کل هزینه‌های مراقبت‌های پزشکی است. سرطان در صورت درمان نشدن همواره کشنده است. تشخیص و درمان زودرس آن اهمیت حیاتی دارد و شناسایی افراد در معرض خطر سرطان از طریق تست‌های غربالگری یکی از اهداف مهم درمان سرطان است. خطر سرطان در بین جمعیت‌های مختلف و در داخل یک جمعیت در محیط‌های متفاوت تنوع قابل ملاحظه‌ای نشان می‌دهد.

راه های درمان بیماری
مسأله دیگر در زمینه سرطان هزینه‌های تحمیل شده بر جامعه و خانواده است. برای درمان سرطان از راه‌های مرسوم اقدام می‌شود.
معالجه معمولی: داروی شیمی درمانی یک داروی شیمیایی است که جزو سلاح‌های شیمیایی جنگ جهانی اول بوده و در حال حاضر در مورد 75درصد بیماران سرطانی به کار گرفته می‌شود.
تابش درمانی: تقریباً 60درصد بیماران سرطانی تحت درمان اشعه قرار می‌گیرند. این روش با تکنیک از بین بردن و تخریب محلی بافت‌های ناخواسته به وسیله اشعه انجام می‌شود. اشعه درمانی می‌تواند از خارج یا داخل به مقدار دلخواه به وسیله دستگاه مخصوص و رایانه انجام پذیرد.

جراحی: عمل جراحی نخستین وسیله معالجه برای 67%بیماران سرطانی است. با بریدن و برداشتن غده، پزشکان احساس می‌کنند که بهترین شانس را برای موفقیت در درمان دارند، اما متأسفانه تعدادی از غده‌ها آنچنان به اعضای ظریف بدن مانند کبد و مغز پیچ خورده‌اند که بریدن و جدا کردن آنها ممکن نیست.
روش‌های درمانی دیگری هم وجود دارد. درمان فیزیکی که شامل استفاده از داروهای گیاهی طبی، رژیم غذایی، واکنش‌های بیوشیمی، شیمی درمانی‌های بیولوژیکی، بهبود بخشی بر سوخت و‌ ساز بدن، معالجه سلولی و اکسیژن درمانی است و روش غیرفیزیکی که شامل معالجات مربوط به دفاع‌های روحی و عصبی، هدایت خیالات و تصورات، معالجات تمدد اعصاب و رهایی بخش، ایمان درمانی و روش‌های دیگری که ذهن و روح بدن را به کمک می‌طلبد.
روش‌های دیگری نیز هست مانند کم کردن چربی بدن، استفاده از مواد فیبری مانند گندم، جو، برنج، ذرت، حبوبات، مصرف سبزی‌ها و میوه‌های تازه، تصحیح کردن مصرف نمک و پتاسیم و استفاده از قدرت فوق‌العاده مواد ضد سرطان و آنتی اکسیدان ها.

یکی از درخشان‌ترین وجوه سرطان آن است که انواع زیادی از سرطان‌ها قابل پیشگیری به نظر می‌‌رسند. بسیاری از متخصصان معتقدند که حداقل 50درصد سرطان‌ها را با تغییر در رژیم غذایی می‌توان برگشت داد اما از آنجایی که تغییر در رژیم غذایی کار ساده‌ای نیست می‌توان رژیم غذایی را با افزودن برخی مکمل‌ها بهبود بخشید. تغذیه اثر خود را روی مراحل پیش سرطانی اعمال می‌کند که به نام مراحل آغازین معروفند. این مراحل شامل تغییرات قابل پیشگیری و حتی قابل برگشت در ماده ژنتیکی سلول هستندکه اغلب در نتیجه آسیب ناشی از واکنش‌های شیمیایی در بدن است، با این حال به محض اینکه تغییرات ژنتیکی کامل شد و سلول سرطانی شروع به تکثیر کرد، تغذیه دیگر به عنوان عامل درمانی مستقل محسوب نمی‌شود. وقتـی صحـبت از سـرطان می‌شود همه مواد دارویی، غذایی و ویتامین‌ها می‌توانند روی پیشرفت یا کنترل سرطان نقش مثبت یا منفی داشته باشند.

تغییر سبک زندگی
به دلیل تغییر الگوی زندگی، استرس و آلودگی‌های ایجاد شده ناشی از زندگی ماشینی، امراض گوناگونی مانند سرطان، دیابت و... در زندگی بشر مشاهده می‌شود. استفاده از مواد غذایی و آنتی اکسیدان‌ها در این زمینه می‌تواند صدمات ناشی از این عوامل را به حداقل کاهش دهد. آنتی اکسیدان‌ها مانند ویتامین‌های E،C، A، بتاکاروتن و... که با مصرف به اندازه و کافی سبزی‌ها، میوه‌ها و مواد غذایی طبیعی می‌توان آنها را تأمین کرد و این مواد می‌تواند ایجاد سرطان را از طریق پاکسازی بدن از مواد سرطان‌زا منتفی کند. موادی مانند:

لیکوپن: یک عضو از کارتنوییدها و یک رنگدانه طبیعی است. لیکوپن عامل رنگ قرمز در بسیاری از میوه‌ها و مخصوصاً گوجه فرنگی است. ثابت شده است لیکوپن یکی از آنتی اکسیدان‌های قوی است و سلول‌های بدن را در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. گوجه فرنگی، گریپ فروت قرمز، پرتقال قرمز، هندوانه، خرمالو و زردآلو منابع خوبی از لیکوپن هستند. معمولاً در هر صد گرم گوجه فرنگی خام بسته به میزان رسیده بودن آن 3-9میلی گرم لیکوپن یافت می‌شود، افرادی که هفت عدد یا بیش از آن در هفته گوجه فرنگی مصرف می‌کنند 60 درصد کمتر از افراد دیگر به سرطان‌های روده، معده، مری وکلیه مبتلا می‌شوند. میوه‌ها و سبزی‌ها از مواد ضد سرطان هستند و هر چه رنگدانه آنها بیشتر باشد دارای قدرت مبارزه بیشتری در برابر سرطان هستند.

ویتامین C: خانواده کلم‌ها شامل کلم چینی وکلم بروکلی حاوی 93درصد ویتامینC است. مرکبات مانند پرتقال، لیمو شیرین و... حاوی مقادیر فراوانی از این ویتامین هستند. کیوی حاوی 80میلی گرم ویتامین C و مواد فیتو شیمیایی است که در جلوگیری از سرطان مؤثر است. آناناس حاوی 20میلی گرم و سیب زمینی حاوی 25 میلی گرم از این ویتامین است.

مواد غذایی غنی از ویتامینC در پیشگیری از سرطان‌های مری، دهان و لوزالمعده نقش محافظتی دارد. همچنین اثر محافظتی این ویتامین در برابر سرطان‌های گردن، رحم، راست روده و سینه نیز وجود دارد.

ابتلا به سرطان ریه در کسانی که مطالعات نشان می‌دهد مصرف روزانه حداقل140 میلی گرم ویتامین C معادل دو پرتقال بزرگ مصرف می‌کنند، نصف کسانی است که 90 میلی‌گرم ویتامین C در روز به دست می‌آورند و این نشان می‌دهد ویتامین C یک آنتی اکسیدان قوی است چون ویتامینC همراه خود مواد مغذی خاص دیگری دارد که توانایی خنثی کردن رادیکال‌های آزاد را دارند. (رادیکال‌های آزاد مولکول‌های مضری در بدن هستند که طی واکنش‌های شیمیایی‌ای که اکسیژن در آن نقش دارد، تولید می‌شوند. ) ویتامینC به حفظ دستگاه ایمنی سالم کمک می‌کند که این، به نوبه خود عامل مقابله‌کننده مهم، اساسی و قوی برای مبارزه با سرطان است. همچنین این ویتامین موجب فعال کردن ویتامین E نیز می‌شود.

ویتامین E: یکی دیگر از مواد ضد سرطان است. بر اساس اعمال محافظتی این ویتامین در برابر برخی از سرطان‌ها، تعداد روزافزونی از پژوهشگران معتقدند که این ویتامین ممکن است به عنوان یک عامل در برنامه پیشگیری از سرطان گنجانده شود. ویتامینE موجب تقویت دستگاه ایمنی می‌شود تا این سیستم به سلول‌های سرطانی حمله کند و تولید نیتروزآمین‌ها را مهار کند.

بسیاری از پزشکان مصرف 400 تا 600 واحد ویتامینE را در روز توصیه می‌کنند. چنین مقادیر زیادی را نمی‌توان فقط از طریق رژیم غذایی به دست آورد. می‌توان این ویتامین را در جوانه گندم، تخمه و روغن آفتابگردان، آجیل، اسفناج، کلم بروکلی، برگ شلغم، گوجه فرنگی و برگ خردل جست‌و‌جو کرد. ویتامین E می‌تواند سلول‌ها را از آسیبی که منجر به سرطان می‌شود محافظت کند. ویتامین E آثار محافظتی در برابر سرطان‌های روده بزرگ، دهان و سینه دارد.
بتا کاروتن: میوه‌ها و سبزی‌ها مبارزان اصلی با سرطان هستند. یکی از مواد مهم و شاخص در میوه‌ها و سبزی‌ها بتاکاروتن است. بتاکاروتن یک رنگدانه زرد در برخی میوه‌ها و صیفی‌ها است و خطر سرطان سینه را در زنان یائسه کاهش می‌دهد. این ماده در کلم پیچ، گل کلم، کلم بروکلی و کلم برگ وجود دارد و میزان نوعی استروژن را که در ایجاد سرطان سینه نقش دارد تجزیه و بی‌اثر می‌کند. همچنین سایر ترکیبات مفید موجود در سبزی‌ها ممکن است تولید آنزیم‌های مهار‌کننده سرطان را افزایش دهد و اخیراً روشن شده است مصرف دراز مدت رژیم غذایی که دارای بتاکاروتن باشد مانند هویج و سایر سبزیجات، خطر ابتلا به سرطان سینه پس از یائسگی را کاهش می‌دهد. بتاکاروتن فقط یکی از ترکیبات ضد سرطان به نام کارتنویید است، کارتنوییدها که در میوه ها و سبزی‌ها بوفور یافت می‌شود جزو آنتی کسیدان‌های قوی است. بتاکاروتن در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود و این ویتامین یک تنظیم‌کننده رشد و تمایز سلولی است و به سلول‌ها کمک می‌کند تا به اشکال بالغ خود تبدیل شوند و این فعل و انفعالات به پیشگیری از سرطانی شدن سلول‌ها کمک می‌کند. بهترین بتاکاروتن مورد نیاز بدن را می‌توان با مصرف پرتقال با رنگ قرمز، صیفی‌های زرد و سبزی‌های با رنگ سبز پررنگ، اسفناج، هویج، کلم برگ، سیب زمینی و طالبی به دست آورد.
امروزه اکثر پژوهش‌ها در مورد تغذیه و سرطان به سمت پیشگیری از ایجاد این بیماری جهت‌گیری شده است. با این حال، برخی از پزشکان معتقدند تغذیه عالی می‌تواند به بیماران سرطانی کمک کند.

پزشکانی که به تغذیه درمانی به عنوان یک درمان مهم و اضافی برای درمان سرطان نگاه می‌کنند، رژیم غذایی کم چرب، کم قند، کم نمک و عمدتاً گیاه‌خواری را برای بیماران سرطانی توصیه می‌کنند. امید است با مطالعات و تحقیقات گسترده‌ای که در این زمینه صورت می‌گیرد تأثیرات درمانی شگرفی در درمان این بیماری پیش روی پزشکان قرار گیرد و امید به بهبودی کامل برای بیماران افزایش یابد

منبع :سلامت نیوز