آیا ایران برای مبارزه با دولت اسلامی به ایالات متحده ملحق نمی شود؟!

گروه سیاسی، وزرای امورخارجه بیش از 30 کشور جهان، از جمله کشورهای عرب حوزۀ خلیج فارس، در پاریس هستند تا در مورد جمنبه های سیاسی، امنیتی و ملاحظات انسان دوستانه مقابله با دولت اسلامی به بحث و تبادل نظر بپردازند. (رویترز)
 
به گزارش بولتن نیوز به نقل از هافینگتون پست از پاریس، ایران روز دوشنبه، درخواست آمریکا برای همکاری در مبارزه با شبه نظامیان دولت اسلامی را رد کرد. اما ایالات متحده گفت که هنوز شانس استفاده از این فرصت مغتنم برای رسیدن به اشتراک منافع با دشمن اصلی امریکا در خاورمیانه باز است.

رد این درخواست ازسوی ایران، زمانی صورت گرفته که قدرت های جهانی در پایتخت فرانسه به توافق رسیدند تا از "هر وسیلۀ ممکن" برای مبارزه با پیشروی فزایندۀ این نیروی شبه نظامی در عراق و سوریه استفاده کنند.

دیپلمات های 26 کشور و چندین سازمان بین المللی، کار تقسیم وظایف و مسئولیت های هر یک از کشورها را برای شکل گیری آنچه که به گفتۀ وزیر امور خارجه آمریکا جان کری، "نوعی تشکل نظامی گستردۀ بین المللی، حمله دیپلماتیک و استقرار قوانین بین المللی" محسوب می شود، آغاز کرده اند.

کری روز دوشنبه به خبرنگاران گفت: "این دیگر جنگ 2003 عراق نیست، ما در حال ایجاد ائتلاف نظامی برای حمله نیستیم. ما می خواهیم یک ائتلاف نظامی، همراه با تمام جزئیات و ملزومات دیگر برای ایجاد تحول تشکیل دهیم."

گسترش ناگهانی دولت اسلامی نه تنها رقابت ها و اتحاد های قدیم را دچار تغییر شکل کرده، بلکه جنگ داخلی سوریه و تجزیۀ فرقه ای عراق را نیز تحت الشعاع قرار داده که مهمترین خطر در خاور میانه است.


این تصور که ایالات متحده ممکن است به دنبال رفع دغدغه های خود نسبت به دشمنانش، ایران و بشار اسد، رئیس جمهور سوریه باشد، عجیب است؛ همانطور که پدیدآمدن اتحاد و مشارکت بین عربستان سعودی، مرکز معنوی اسلام سنّی و عراقِ عمدتاً تحت حکومتِ شیعه نیز امری شگفت انگیز است.

کری روز دوشنبه تاکیدکرد که ایجاد تشکل حمایت از عراق برای مقابله با شبه نظامیان، تا همین چند ماه پیش، امری پیش غیرقابل تصور بود.

همزمان با گشایش کنفرانس پاریس - بدون حضور نمایندگانی از ایران و سوریه - جنگنده های فرانسوی در ماموریت یک شناسایی بر فراز عراق به پرواز در آمدند.

تنها فرانسه به طور علنی اعلام کرده که در ماموریت های بمباران هوایی علیه اهداف دولت اسلامی در عراق به ایالات متحده می پیوندد اما کشورهای عربی نیز به صورت غیرعلنی در این مورد تمایل نشان داده اند.

هدف این است که از نیروی زمینی عراق در تلاش برای معکوس کردن دستاوردهای نظامی غرب و شمال عراق پشتیبانی شود.

در بیانیه ای که از جانب دیپلمات ها در پاریس منتشر شده هیچ اشاره ای به سوریه نشده است، کشوری که در آن شبه نظامیان در بحبوحۀ جنگ داخلی این کشور برای خود پناهگاه ایجاد کرده اند.

شرکت کنندگان این کنفرانس در حرکتی نمادین برای حمایت از رهبری جدید عراق، متعهدشدند تا "به هر شکل ممکن و با هر ابزاری که لازم باشد، ازجمله کمک های نظامی مناسب" شبه نظامیان را در اراضی اشغال شدۀ عراق نابود کنند.

اما در ایران اوضاع طور دیگری است. رهبر این کشور، آیت الله سیّدعلی خامنه ای، به تلاش های بین المللی را انتقاد جدی کرد و پیشنهاد مخفیانۀ امریکا برای جلب همکاری نامشخص علیه شبه نظامیان را فاش کرد. خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی ایران نیز گزارش داد که آیت الله خامنه ای گفته که ایران درخواست آمریکا را به دلیل "نیات پلید" واشنگتن رد کرده است.

بسیاری از عراقی ها می گویند به نتایج این کنفرانس یک روزه که با هدف حمله به مواضع شبه نظامیان دولت اسلامی تشکیل شده  امید بسته اند.(رویترز)

خبرگزاری رویترز از قول آیت الله خامنه ای خطاب به تلویزیون دولتی ایران چنین نقل کرد که درخواست آمریکا "توخالی و منفعت طلبانه" بوده است. این گفتۀ رهبرایران تکرار این ادعای ایران است که کشورهای غربی به بهانۀ مبارزه علیه دولت اسلامی به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه هستند.

ایالات متحده آمریکا، درخواست کمک از ایران را انکار نمی کند و می گوید، مذاکرات را با تهران ادامه خواهدداد و درعین حال بر نفوذ ایران در منطقه و همچنین پیچیدگی های سیاسی کشاندن اردوگاه شیعه به سمت اتحاد بین المللی حال ظهور علیه حکومت اسلامی تاکید دارد.

کری بدون ارائه جزئیات اساسی در مورد درخواست US از ایران گفت: "من همواره خواسته ام که امکان ایجاد گفتگو و مذاکره با ایران که به احتمال زیاد سازنده خواهدبود، باز باشد و قصد زیر و کشی ندارم."

ایران روز دوشنبه، با علنی کردن پیشنهاد امریکا اما نشان داد که دست کم درحال حاضر امکان همکاری این کشور علیه شبه نظامیان داعش وجود ندارد.

ایران با این حال، شبه نظامیان شیعه و هم پیمان خود را برای مبارزه با کُردهای موردحمایت غرب علیه حکومت اسلامی اعزام کرده است. حکومت شیعۀ ایران، این شبه نظامیان سنِی را برای اکثریت شیعۀ عراق که احزاب سیاسی آنها روابط نزدیکی با تهران دارند، نوعی چالش می داند و آنها را علیه اسد، دیگر متحد اصلی منطقه ای ایران نوعی نیروی بی ثبات کننده تلقی می کند.

گرچه جزئیات بحث ایران و آمریکا مبهم باقی مانده، اما به نظر می رسد این پیشنهاد مشارکت رسمی و حکومتی نبوده، بلکه منظور امریکا نوعی همکاری پشت صحنه  و غیرمستقیم بوده است.

هرگونه همکاری علنی با ایران، ممکن است اتحاد درحال ظهورمیان عراق وکشورهای عرب سنّی مذهب حوزۀ خلیج فارس و جاهای دیگری که با نوری المالکی، نخست وزیر سابق عراق در نزاع بوده اند، مختل کند.

کشورهای سنّی مذهب حاشیۀ خلیج فارس، ایران و مالکی، مبارزحزبی شیعه ای که روابط محکمی با تهران دارد و در واقع سرباز پیاده ایران محسوب می شود، را با سوءظنّی عمیق می نگرند.

فرانسه هم می خواسته از ایران برای مذاکرات دعوت کند اما گویا ایالات متحده با حرکت مخالفت کرده است.

ایالات متحده تلاش می کند تا  این گروه متنوع و متفرق را علیه حکومت اسلامی دورهم جمع کند و بر بی میلی موجود در ذهن بسیاری از دولت ها نسبت به مداخله در هر چیزی که به درگیری های داخلی سوریه مرتبط می شود، غلبه کند.

به هر تفسیر جنگ داخلی سوریه وارد چهارمین سال خود شده و به گفته سازمان ملل متحد حدود 200،000 نفر تاکنون در این درگیری ها جان خود را از دست داده اند.

کری روز دوشنبه گفت که ملک عبدالله، پادشاه عربستان به او گفته که اگر ایران روز دوشنبه پا به این کنفرانس بگذارد، عربستان سعودی این نشست را تحریم می کند. کری گفت که امارات متحدۀ عربی هم با همین شدّت خط و نشان کشیده است.

همزمان با بالاگرفتن تلاش های بین المللی، رهبر یک گروه شبه نظامی کلیدی مرتبط با ایران در عراق، روز دوشنبه تعهدکرد که از هر منطقه ای که نیروهای US به هر طریق ممکن، حتی از راه حملات هوایی مداخله کنند، عقب نشینی خواهد کرد.

مقتدا صدر، روحانی شیعه نیز اعلام کرده که نیروهای تحت امر خود را از هر منطقه ای که ایالات متحده به آنجا حمله کند، عقب می کشد: "خواه این حملات از راه هوا،  زمین یا دریا، مستقیم یا غیرمستقیم باشد." نیروهای او طی سال های پس از تهاجم 2003 ایالات متحده، علیه نیروهای نظامی این کشور به شدت مقابله کردند.
 
فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه در مراسم افتتاحیۀ کنفرانس پاریس گفت که این تهدید، خطر ستیزه جویی جهانی را به دنبال دارد و نیازمند نوعی واکنش و پاسخ جدی و هماهنگ و بین المللی است. فرانسه درمیان کشورهای اروپایی بیش از همه نگران مردان جوان و افراطی است که از اروپا برای شرکت در جنگ سوریه به این کشور سفر کرده اند و از احتمال بازگشت آنها به وطن به شدت احساس خطر می کند.


این جلسه همزمان با پایان بازدید یک هفته ای کری از عراق، عربستان سعودی، مصر و ترکیه تشکیل شد. این سفر با هدف تعیین چارچوب تقسیم کار برای یورش گسترده تر به مواضع دولت اسلامی، با کمک و پشتیبانی ارتش ایالات متحده و البته نقش آفرینی اصلی نیروهای عراقی صورت گرفته است.

روز یکشنبه، مقامات ایالات متحده گفتند، گویا کشورهای عربی برای راه اندازی حملات هوایی درکنار هواپیماهای امریکا  داوطلب شده اند، اما تاکیدکردند که این گسترش حملات هنوز تحت بررسی است و منوط به اظهارنظر و تایید عراق است.

مقامات منطقه ای می گویند کشور های داوطلب فعلاً عربستان سعودی، امارات متحده عربی هستند و گویا کشورهای دیگری هم هستند که رهبرانشان منتظرند تا از دولت خود برنامه ای دقیق و مناسب  بگیرند و طبق آن عمل کنند.

طی حملات هوایی 2011 به لیبی، امارات متحده عربی و قطر نیز حملاتی را سازماندهی و اجرا کرده بودند. درحال حاضر، اما نقش قطر کاملاً روشن نیست، هرچند این کشور نیز همانند اردن، سرگرم آموزش شورشیان سوریه است.

همچنین انتظار می رود عربستان سعودی در دوره های آموزشی گسترده شورشیان مبارز، علیه دولت اسلامی و اسد حضور داشته باشد. سعودی ها همواره به ایالات متحده فشار آورده و می آورند که مبادا به درخواست های دیرینۀ شورشیان و ارتش سوریه برای دریافت سلاح های ضدهوایی زمین به هوا تن در دهد، زیرا این تسلیحات می تواند سرنوشت بازی را برای نیروهای مخالفی که همواره با کمبود تجهیزات تسلیحاتی روبرو بوده اند تغییر دهد اما دولت اوباما این استدلال را رد کرده است.

این درحالی است که به هر حال، تصمیم ایالات متحده مبنی بر مقابله با شبه نظامیان، ابتدا در عراق و سرانجام در سوریه، به نفع بشار اسد هم خواهدبود، هر چند مقامات آمریکایی اصراردارند که تنها برای منافع خود حرکت می کنند و کری هماهنگی با سوریه را رد می کند.