4 نکته اساسی در آستانه مذاکرات هسته ای در نیویورک

گروه بین الملل، در آستانه مذاکرات هسته ای در نیویورک چهار نکته اساسی وجود دارد که از سوی طرف های مذاکره کننده با ایران باید مورد توجه قرار گیرد تا امکان حل و فصل اختلافات موجود در مذاکرات ایران با گروه 1+5 فراهم شود.

به گزارش بولتن نیوز، اول اینکه سوابق مذاکرات طی یک سال گذشته نشان داده است که ج.ا.ایران بر بهره مندی از حقوق خود اصرار دارد و در برابر هرنوع درخواست زیاده خواهانه ای خواهد ایستاد.

دوم، رفع کامل همه تحریم ها و حفظ ماهیت صنعتی برنامه هسته ایران خواسته تیم مذاکره کننده است.

نکته سوم که باید مورد توجه قرار گیرد این است که هرگونه اخلالی در روند و یا به نتیجه نرسیدن مذاکرات با توجه به همکاری کامل و رویکرد شفاف ایران متوجه طرف مقابل و به ویژه آمریکا خواهد بود. اما مهمترین و چهارمین نکته مربوط می شود به سنگ اندازی های اخیر سازمان بین المللی انرژی و نقد عملکرد ان در مقابل عملکرد شفاف ایران.


در نقد گزارش اخیر (سپتامبر) آمانو در موضوع EBW قابل ذکر است که ایران در همکاری با بازرسان آژانس به اسناد متقن، کاربرد چاشنی های انفجاری را در صنایع نفت و گاز خود به آژانس اثبات نموده است و سوال و ابهامی در این خصوص باقی نمانده. لذا انتظار می رود آژانس برای اثبات اینکه رویکرد سیاسی ندارد این موضوع را مختومه اعلام نماید.

عدم ارائه ارزیابی روشن و مورد انتظار در این خصوص مانعی برای آژانس در تسریع در حل و فصل موضوعات باقی مانده خواهد بود.

آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی جدید خود که روز جمعه (6 سپتامبر/ 14 شهریور) منتشر کرد، ضمن تائید صلح امیز بودن فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای اظهارشده، تصریح کرد که از 5 گام مربوط به همکاری‌های دوجانبه ایران-آژانس، 3 مورد با جدیت به عمل آمده و اقدامات در مورد دو مورد دیگر در حال انجام است.

آژانس بین المللی انرژی اتمی بعد از گذشت 11 روز از خاتمه مهلت گام سوم همکاریهای داوطلبانه ایران و آژانس که بر اساس توافقنامه مورخ یازدهم نوامبر 2013 در تهران استوار است، جدیدترین ارزیابی ها از پیشرفت همکاریهای مذکور را در قالب گزارش فصلی موسوم به «اجرای موافقتنامه های پادمان و قطعنامه شورای امنیت در ج.ا.ایران» منتشر کرد.

این گزارش، همانند گزارش های قبلی آژانس تائید می کند که کلیه فعالیت های غنی سازی، تاسیسات مربوط به چرخه سوخت و همچنین معادن اورانیوم ایران، کارگاههای تولید سانتریفیوژ، محل های مربوط به تحقیق و توسعه و نگهداری اورانیوم غنی شده و اکسیداورانیوم و همچنین تاسیسات آب سنگین و رآکتور مربوطه تحت نظارت منظم آژانس قرار دارد. همچنین این گزارش تائید می کند که ایران اقدامات لازم در اجرای تعهدات پادمانی خود را به عمل آورده است و تاسیساتی در رابطه با بازفراروی نداشته، تاسیسات جدید هسته ای نیز ایجاد نکرده است.

در مورد مهمترین مسائلی که از منظر محافل غربی مورد توجه است، یعنی حل ابهامات گذشته و حال در مورد برنامه هسته ای یا مقوله ای که غربیها آن را «ابعاد نظامی احتمالی» نام گذاری کرده اند، این گزارش به ارزیابی بینابین پرداخته است. بر اساس این گزارش، آمانو تائید کرده است که ایران سه مورد از اقداماتی که را باید تا 25 اوت (3 شهریور) به انجام می رسید، انجام داده و اقدامات مرتبط با دو مورد دیگر را نیز آغاز کرده است.

آمانو در این رابطه به حضور در تهران در 17 اوت نیز اشاره کرده و تعهداتی که ایران به صورت شفاهی برای ادامه همکاری با آژانس داده است.
این گزارش ارزیابی نسبی از پیشرفت های صورت گرفته از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی (22 می 2014) منعکس کرده است. با درنظر گرفتن اینکه بخش زیادی از این گزارش حاکی از پایبندی ایران به تعهدات پادمان است، ظرفیت ارزیابی ماهیت صلح امیز برنامه هسته ای کشور را داشته است و از همین روست که نماینده دائم کشورمان در آژانس، این گزارش را مهر تائیدی بر این مقوله تلقی کرده است.

با این حال، به نظر می رسد که بار مثبت این گزارش در مقایسه با گزارش قبلی آژانس کمتر است. زیرا هنوز آژانس در مورد روند همکاری‌ها و تعاملات برای حل ابهامات باقیمانده، ارزیابی قوی و مثبتی نشان نداده و عدم اتمام 2 مورد از 5 مورد اقدامات مربوط به گام سوم را از نظر دور نداشته است.

از همین رو، برخی از منابع غربی با بزرگ نمائی این بخش از گزارش، عملکرد ایران را زیر سئوال برده اند. البته به نظر نمی رسد که این ارزیابی ها تاثیر زیادی بر مذاکرات هسته ای آتی داشته باشد. زیرا همه طرفهای مذاکره کاملاً در جریان اقدامات انجام شده توسط تهران در خصوص این موارد و مشکلاتی که یک ماه گذشته میان ایران و آژانس وجود داشته، قرار دارند.


در کل، جنبه های مثبت این گزارش، کمتر از موارد احتیاطی و باقیمانده نمی باشد، هرچند این بخش از گزارش اخیر در مقایسه با گزارش قبلی فصلی آژانس و گزارش هائی که در مورد عملکرد ایران در اجرای موافقتنامه ژنو منتشر کرده، ضعیف می باشد.

رویترز در این رابطه نوشته است: مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران موفق به رفع نگرانی ها در مورد بمب اتمی تا مهلت تعیین شده نشده است.

در ادامه گزارش رویترز آمده است: ایران به آژانس گفته است که بسیاری از ابهام‌ها پیرامون ماهیت برنامه هسته‌ایش «اتهام‌های صرف بوده و آن‌ها را بررسی نخواهد کرد».

به نوشته ی این خبرگزاری انگلیسی، نکته مثبت در گزارش مذکور، آن است که ایران ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود را از هشت هزار و ۴۷۵ کیلوگرم در ماه می‌ به هفت هزار و ۷۶۵ کیلوگرم کاهش داده است.