وقتی صدا و سیما خودش را نقد می کند!

درک رسانه ها از مسائل کشور درک درستی نيست

محسن مقصودی، مجری برنامه در ابتدا با اشاره به جنگ اقتصادی موجود پرسيد چقدر شرايط رسانه های ما شرايط جنگی را درک کرده و آرايش رسانه ای ما چقدرجنگی است که مرتضی حيدری پاسخ داد: بسيارواضح است رسانه ها به عنوان رکن چهارم دموکراسی نقش پيشرفت و توسعه را برعهده دارند و به هيچ عنوان در چندسال اخير در دنيا نقش شان کمرنگ نشده است.

وي همچنين افزود: رسانه ها از 2 جهت رسالت دارند؛ از يک جهت خود رسانه يک بخش مثل هر بخش ديگر است و خودش مخاطب اين بخش است اما بخش دوم و بزرگتر نقش بستر سازي و زمينه سازی رسانه ها براي سياست ها است که در اين زمينه خيلی جای کار داريم. وی ادامه داد فاصله ما با فاصله مطلوب در اين زمينه که جنگ اقتصادی را خوب درک کرده باشند و به آن عمل کرده باشند فاصله معناداری است.

مجری برنامه پايش اظهارداشت: خيلی از مفاهيمی که وجود دارد به زبان و عمل رسانه تبديل نشده است مثلاً همين اقتصادمقاومتی، هم به زبان رسانه بايد تبديل بشود و هم مهمتر از آن تبديل به رفتار بشود. به طورمثال شما در اغلب سريال ها احساس می کنيد همه بيکارند يا فقط يک عنوان شغلی دارند چراکه ما صحنه های کار را کم نشان می دهيم و به اين امر توجه نشده است؛ مثال ديگر اين است که در برنامه هايی که قرار است به اين موضوعات بپردازيم خودمان موضوع را اشتباه فهميده ايم و موضوع را اشتباه انتقال می دهيم. بنابراين رسانه اول بايد خودش درک درستی از مسائل داشته باشد.

برخی نمی خواهند بفهمند جنگ اقتصادی و  رسانه ای شروع شده است

نجف زاده در ادامه صحبت های حيدری، اظهار داشت: قبل از همه چيز اهالي رسانه بايد به باور برسند که نبردي در کار هست يا نه، معضل اصلي اين است و بسياري به اين نرسيده اند علي رغم اينکه جبهه مقابل ما کاملا مشخص است.
نجف زاده ادامه داد ولي برخي در مقابل مان بسيار هوشمندانه برايشان مشخص شده است که ابشخور اين موضوع کجاست و تک تک نقاط را بررسي ميکنند. براي مثال رسانه هاي خارجي کاملا مي دانند در شرايط تحريم کجا را بايد بزنند.
وي افزود: اما دسته اي هستند که ماجرا را درک نکرده اند و تعريف منسوخ شده اي از اين نبرد و جنگ دارند و دسته سومي هم هستند که به نظرم مي فهمند و می خواهند کاری کنند اما راه را اشتباه می روند.

چرا هيچکس از پيمان های پولی دو جانبه سراغی نمی گيرد؟

حيدري در پاسخ به اين سوال که چرا اغلب تيتر اخبار سياسي است و چرا به موضوعات اقتصادي زياد پرداخته نميشود، اظهار داشت: موضوعات اقتصادي جذاب تر از هر موضوعي هستند چرا که شما هيچ فعاليتي را نميتوانيد پيدا کنيد که گردش مالي نداشته باشد. دليل عمده اي که ما به اين موضوعات نميپردازيم اين است که  اين موضوعات را خوب نميشناسيم و دليل ديگر اين است که نميتوانيم اين موضوعات را بخوبي رسانه اي کنيم.

وي ادامه داد: بطور مثال  يک خبرنگار معضلات يک حوزه را نمي شناسد و مسئول را در موضعي قرار ميدهد که شايد آن موضع براي کشور مفيد نباشد، بطور مثال بيمارستان در کشور ما با کمتر از 600 تختخواب منطقي نيست اما تعداد زيادي بيمارستان 40 تختخوابي داريم که کامل نشده است و يک خبرنگار به وزير بهداشت ميگويد چرا وضع اينگونه است و وزير متاسفانه نميتواند جواب درست را بدهد و ميگويد انشاالله تکميل ميکنيم و فشار مياورد که اين بيمارستان ها را تکميل کنند  که اين به مراتب بيشتر براي کشور هزينه دارد و اينجا بيسوادي خبرنگار کار دست مملکت ميدهد چرا که مسئول را در موضعي انداخته است که اشتباه است.

وي در ادامه در مثالي ديگر گفت برخي سوالات هم کوچک است و به مسائل اساسي نمي پردازد. مثلا مي نمي دانم چرا هيچ يک از همکاران ما دغدغه اين را ندارد که از مسئولان اقتصادي يا رياست بانک مرکزي در رابطه با پيمان هاي پولي دو جانبه بپرسند که يکي از اساسي ترين نياز هاي امروز کشور براي دوران جنگ اقتصادي و نسخه عبور از اين تنگناي کنوني است.

وي خاطر نشان کرد: در مجموع نکته اول اين است که بايد موضوع را بخوبي بشناسيم و نکته دوم آنکه آن موضوع را خوب رسانه اي کنيم و سوم اينکه اين موضوع را خوب مطرح کنيم تا مطلبمان موثر باشد.

می گفتند کاری که نجف زاده می کند VOA نمی کند

نجف زاده در پاسخ به اين سوال که  در بخش های خبری اتاق فکری وجود دارد که برای شناسايی معضلات و رسانه ای کردن شان تصميم گيری کند، اظهار داشت: واحد مرکزی خبر اتاق فکر دارد؛ ولی چه در دولت قبل و چه الان بارها از ما گلايه هايی شده است و اين روند ادامه دارد. وقتی خبرنگار وارد يک کار و چالش جدی می شود، برايش هزينه هم دارد به طور مثال وقی گزارش شين‌آباد را تهيه کرديم، وزير وقت نارحت شده بود و گفت کاری که اين خبر با ما کرد، VOA با ما نکرد و برچسب استکبار جهانی به ما زدند.

وي در ادامه گفت: ايراداتی هم هست ولی من احساس می کنم خبرهای ما به نسبت دو سه سال پيش رشد داشته است و اکنون هرکدام از خبرنگاران کارشان شخصيت پيدا کرده است.

در هر دو فاز هدفمندی يارانه ها می گفتند که فقط بايد حمايت کنيد

حيدری در ادامه گفت: ما در تمام رسانه هايمان بيشتر روزمره هستيم تا اينکه جريان ساز باشيم، در بخش اطلاع رساني، رسانه خوب کار کرده است اما در بحث کالبد شکافي و بررسي وقايع خوب عمل نکرده‌ايم و در بخش جريان سازي اساسا غايب هستيم که همين بخش مهم کار رسانه است؛ يک جايي بايد سيکل معيوب ما شکسته شود و به نقش فرهنگ سازي و جريان سازي رسانه پي ببريم.

مرتض حيدري خاطرنشان کرد: اين کسر شان رسانه است که رفتارش اينچنين باشد که تلقي شود با يک دولت همراه است يا خير؛ اين ديگر رسانه نيست بلکه ارگان دولت مي‌شود.

وی افزود: الآن در کشور رسانه ها دچار روزمرگي هستند آنهم روزمرگي اي از نوع ناقص و تحمل مسئولين در بخش هاي مختلف بسيار پايين است و به تعبير دوستي گاهي اوقات مسئولين نمي‌گويند غلط گفتي، مي‌گويند غلط کردي که گفتي.

وي با ذکر موردي در رابطه با هدفمندي يارانه ها گفت: در دولت قبل وقتي اين لايحه ارائه شد به رسانه ها گفتند که فقط حمايتي برويد و هيچکس نبايد نقد کند.

مرتضي حيدري تاکيد کرد همين اتفاق در فاز دوم هدفمندي يارانه ها هم رخ داد و نهضت انصراف از يارانه که شکل گرفت همه بايد همراهي مي کردند و هيچ نقدي صورت نمي گرفت. طبيعت اينگونه برخورد اينست که ما چون در دولت قبل نقدي نبايد مي کرديم اينبار هم که خواستيم نقد کنيم مسئولين دولت جديد ممکن بود بگويند چرا اين سياست را قبلا نقد نکرده ايد و نوبت ما که رسيده است به انتقاد روي آورده ايد پس در نتيجه همان سياست غلط صرفا حمايتي و بدون آسيب شناسي دوباره تکرار شد.

خط قرمزها آنقدرها هم که ما اظهار می کنيم، پررنگ نيست

حيدري در پاسخ به اينکه بازخورد مسئولين بعدا از برنامه هاي چالشي چيست، گفت: خط قرمزها انقدرها هم که ما اظهار ميکنيم پررنگ نيست، در همين رسانه افردي هستند که انقدر از خطوط قرمز عبور کرده اند که بعضا افراد بيرون گفته اند شما نميترسيد؟ وي افزود: اما يک جاهايي هم اين خطوط قرمز وجود دارند مثلا اگر در يک برنامه مشکلي بيان شد مسئول بايد نامه تقدير بنويسد و بعد به دنبال حل آن معضل برود نه اينکه بگويند چرا گفتي؟ يک دليل اين رفتار اين است که مسئولان آن برنامه را نديده اند و مشاوران اطلاع رساني پياز داغ بحث را زياد ميکنند و مسئولان واکنش تندي نشان ميدهند البته انتظارهم نيست مسئولان صبح تا شب برنامه را ببينند ولي خوب است که براي موضع گيري ها رفتار موشکافانه تري داشته باشند.

وي همچنين اظهار داشت: صادقانه مي‌گويم که عموم مسئولان ارشد کشور واقعا شب و روز براي کشور کار مي‌کنند و شايد به اين دليل است که زود ناراحت مي‌شوند و فکر مي‌کنند زحماتشان ناديده گرفته شده است.

وي باذکر مثالي عنوان کرد: مثلا در فرودگاه مهرآباد تصور کنيد روزانه 200 پرواز صورت مي‌گيرد اما اگر در يک روز فقط يک پرواز صورت نگرفت رسانه بايد اين را مطرح کند و به دنبال حل اين معضل باشد که اين کار به مثابه ناديده گرفته شدن زحمات ديگر رئيس فرودگاه و 200 پرواز ديگر نيست؛ اينکه خيلي از شرکت هاي هوايي ما تا خيرشان را به گردن تحريم ها ميندازند يک دروغ کاملا واضح است؛ واقعيت اين است که رسانه مشفقانه کارش را انجام ميدهد و اصلا در تقابل با هيچ سازماني نيست و کاملا  با آنهاهم جهت است.

تنها مسئولي که تا کنون از نجف زاده تشکر کرده، چه کسي است؟

نجف زاده در همين رابطه در کنايه ای گفت: من تنها گزارش انتقادی که يادم هست مسئولش بعد از پخش از ما تشکر کرده است گزارشي بوده که در مورد گرمابه ها رفتيم و مسئول اتحاديه گرمابه داران از ما تشکر کرد.

وي ادامه داد در همين صرفا جهت اطلاع هميشه به ما مي گويند شما از اصولگراها و حزب اللهي ها و کيهان گرفته تا آنطرفي ها و ضد انقلاب ها براي خودتان دشمن درست کرده ايد حداقل يک طرف را براي خودتان نگه داريد.
وي در پاسخ به اين سوال که گزارشي مانده که دوست داشته بگيرد و نشده يا گرفته و مصلحت نبوده پخش شود، گفت: سکوت سرشار از ناگفته هاست؛ ما خبرنگاران فکر ميکنيم با همه نقص هايي که داريم کاش هميشه مردم را داشته باشيم چون از سمت مسئولان آستانه تحمل خيلي پايين است.

وي همچنين در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اينکه اگر مدير سازمان باشيد چه تحولي در بخش خبري ايجاد ميکنيد، اظهار داشت: براي تحول در بخش خبري شايد نيازي نباشد مدير سازمان هم بود؛ مردم باتوجه به تحولاتي که در زمينه اطلاع رساني رخ داده خيلي اوقات از ما جلوتر هستند؛ ما بايد به روز شدن مان را روز به روز ادامه بدهيم.

قانون جامع اطلاع رسانی کشور بايد هرچه زودتر تصويب شود

مرتضی حيدری هم در پاسخ به اين سوال گفت: ظرفيت های رسانه ملی بسيار بزرگ است، بعضی در رسانه ها ظرفيت ها را خوب می شناسند اما متاسفانه کاسب کارانه از اين ظرفيت ها استفاده مي‌کنند که اين امر يک صدمه جدي به رسانه ما زده است؛ ما به شدت نياز داريم که قانون جامع اطلاع رساني کشور را هرچه زودتر تصويب کنيم.

در بخش دوم برنامه به بررسي ظرفيت شبکه هاي استاني به همراه مدير شبکه شما، دکتر مسعود احمدي افزادي، پرداخته شد.

دوره کنونی دوره مطالبه گری مردم است

دکتر مسعود احمدي در خصوص چگونگي استفاده از ظرفيت شبکه هاي استاني گفت: امروز 18 سال از راه اندازي شبکه استاني اصفهان و 20 سال از راه اندازي شبکه  تهران ميگذرد؛ در ابتداي راه اندازي اين شبکه ها، رويکرد ما مرتفع کردن نيازهاي مردم بود, دهه 70 عصر ارتباطات بود اما دهه 80 يک جهش رسانه اي در استانها را به دنبال خودش داشت.
وي در توضيح اين جهش رسانه اي گفت: عصر ارتباطات با توسعه ماهواره ها و فضاهاي مجازي همراه مي‌شود که در اين دوره پديده اي با عنوان مطالبه شکل مي‌گيرد بنابراين عصر مطالبات در آغازين سال دهه 80 در کشور ما شکل مي‌گيرد؛ ما از سال 83 وارد اين مرحله شديم که قدرت مرکز گريزي شکل گرفت، ميخواهم از اين مقدمه به اين جمله برسم که فکر ميکنم که سوال پيامکي شما سوال درستي نيست چراکه هر سه گزينه شما، محور عملياتي شبکه هاي استاني است.

دراين بخش از برنامه گزارشي از رضايت مردم سبزوار از برنامه هاي شبکه استاني خراسان رضوي نمايش داده شد که نشانگر نظرات مختلف مردم در رابطه با اين شبکه بود.

بدون کمک مسئولين صداي شبکه هاي استاني به جايي نمي‌رسد

مدير شبکه شما در پاسخ به اين سول که شبکه هاي استاني ما براي حل فاصله رسانه اي بايد چه کاري انجام دهند، پاسخ داد: شبکه استاني يک نيروي پياده است که در همه جا وارد مي‌شود مثلا اولين گزارش در شين آباد از مرکز اروميه بود و يازلزله ورزغان را اولين بار شبکه استاني آن استان کار کرد.

وي در ادامه افزود: دو ضلع ديگر بايد به کمک شبک استاني بيايد که اول ضلع شبکه ملي است و دوم مقامات محلي و دولتمردان هستند؛ وقتي اين اتفاقات شکل نمي‌گيرد صداي شبکه استاني به جايي نمي‌رسد.

در اين بخش تماس تلفني با وحيد جليلي کارشناس مسائل رسانه برقرار شد.

همان بلايی که وهابی ها بر سر مسجدالحرام آوردند، خودمان بر سر مشهدالرضا می آوريم

وحيد جليلي درخصوص استفاده از ظرفيت شبکه هاي استاني گفت: ظرفيت رسانه ای شبکه استانی بسيار است و ميتواند به نقطه تحول تبديل شود.

جليلي در حوزه نسبت اقتصاد مقاومتي با شبکه هاي استاني اظهار داشت: اولا اقتصاد مقاومتي مانند هر حرکت ديگري براي جدي شدن بايد يکسري انگيزه ها داشته باشد و ثانيا بايد موانع آن از سر راه برداشته شود؛ اقتصاد مقاومتي موانع جدي دارد که  اين موانع سياسي است؛ فضاي سياسي در شهرها بسته است يکسري باندها بخاطر روابط مزمن نقش درستي ايفا نمي کنند و گاهي اوقات الگوي توسعه استان ها غلط پيش ميرود.
جليلي افرود: بطور مثال مشهد بزرگترين شهر کشور است ببينيد به چه الگوي توسعه اي دچار شده است اين همه ما به وهابيان ناسزا گفتيم که وهابي ها چه بلايي سر مسجدالحرام آورده اند اما الان مي بينيم که همان بلايي که وهابي ها بر سر مسجدالحرام آورده اند ما بر سر مشهدالرضا آورده ايم ولي رسانه ها جرات ورود به اين مسائل را ندارند و اصلا به اين موضوعات نمي‌پردازند.

اقتصاد مقاومتی، با ترويج فرهنگِ شمال تهرانی جور در نمی آيد

مدير دفتر مطالعات جبهه فرهنگي انقلاب اسلامي در ادامه گفت: بخش ديگر موانع اقتصاد مقاومتي، فرهنگي است؛ نمي‌شود با ترويج فرهنگ شمال تهراني منابع انساني را در جهت اقتصاد مقاومتي ترغيب کرد.
وي ادامه داد: بالاخره پيشرفت متوازن از مسير آرمانهاي انقلاب ميگذرد؛ چند وقت پيش آقايي در برنامه شما گفت الگوي توسعه ما براي آبادان اين است که افرادي را ترغيب کنيم به ويلا سازي در اين مناطق تا عده اي هم از نوکري و کلفتي اينها به جايي برسند! اين بسيار جالب است که مسئول جمهوري اسلامي اين را الگوي توسعه مطرح مي‌کند و علنا مي گويد.

مدل توسعه شمال تهرانی توسعه مبتنی بر توليد نيست، مبتنی بر توسعه تجارت است

اين فعال رسانه اي اظهار داشت: وظيفه مهم شبکه استاني حفاظت از فرهنگ اصيل استانها در برابر فرهنگ مصرف زده طبقه مصرف زده طبقه مرفه نوکيسه شمال تهراني است؛  مدل توسعه شمال تهران توسعه مبتني بر توليد نيست بلکه مبتني بر توسعه تجارت است.

جليلي در ادامه در رابطه با بحث موانع اقتصادي اقتصاد مقاومتي افزود: رشد بهره وري بند سوم اقتصاد مقاومتي است؛ شبکه هاي استاني مي‌توانند در اين زميته بسيار کار کنند مثلا رشد بهره وري کشاورزي در استان را نشان دهند و با حضور کارشناسان اين موضوع را حل کنند؛ حمايت از صنايع موفق توليدي هر استان در شبکه هاي استاني ميتواند مثمر ثمر باشد؛ ما نميگوييم مدير شبکه با استاندار رفت و آمد نداشته باشد اما اينها رفاقت شان موجب سرپوش گذاري نشود بلکه بايد از اين رابطه استفاده موثر شود.

دکتر احمدي درخصوص چگونگي حمايت از خبرنگار محلي گفت: سختي کار خبرنگار محلي اين است که به راحتي محل کارش قابل دسترس است؛ شايد خبرنگاران محلي دچار تعارف شوند ولي قاعده اين نيست.

شبکه استان بحران هامون را گل و بلبل نشان می دهد

در اين بخش از برنامه با نادر طالب زاده تماس تلفني برقرار شد و اين کارشناس رسانه در خصوص استفاده از ظرفيت شبکه هاي استاني گفت: ما بايد فرهنگ نقد و پيگيري را در اين رسانه ها ايجاد کنيم؛ شبکه استاني مثل اين است که شما يک ماشين خوبي بخريد و آن را در حياط منزلتان بگذاريد و نگاهش کنيد، 70 درصد ظرفيت شبکه هاي استاني به کار نيامده است و الان بايد بر روي تاثير گذاري اين شبکه ها کار کرد .

طالب زاده تاکيد کرد: واقعا 50 درصد شبکه استاني بايد به مطالبات مردم رسيدگي بکنند.

وي در ادامه افزود: در مجموع شبکه استاني بايد مسائل استان را بزرگ کند؛ استان نبايد گل و بلبل باشد، بنده هروقت شبکه هامون را ديدم درياچه‌اي پر از ماهي نشان داده و انگار همه چيز خوب است در صورتيکه شرايط بحراني است.

دکتر احمدي در پايان خاطرنشان کرد: سازمان دوم رسانه ملي که شامل 33 مرکز و يک شبکه ملي است بايد تازه تولد چند ساله خودش در بعد کميت و کيفيت را ادامه بدهد يعني اين راه، راهي طولاني و رو به رشد است و قطعا ما بايد رو به مطالبات مردمي برويم.

کم کاری شبکه های شبکه های استانی در پیگیری مطالبات مردم

لازم بذکر است که سوال پيامکی برنامه به شرح زير بود:

شبکه استانی محل سکونت شما در پرداختن به کدام يک از موضوعات زير فعاليت کمتري داشته است؟

1- تقويت فرهنگ بومی   2-  اطلاع رسانی و اخبار محلی      3- پيگيری مطالبات مردم و مسائل توسعه استان

که حدود67 درصد مردم، گزينه سوم يعنی فعاليت کمتر شبکه های استانی در پيگيری مطالبات مردم و مسائل توسعه استان را انتخاب کرده بودند.