این «لکه ننگ» با هیچ‌چیز پاک نمی‌شود!

گروه میراث فرهنگی و هنرهای سنتی، حدود هفت سال پیش، فردی چند خانه‌ی تاریخی در یزد را با عنوان مجموعه‌ی «فهادان» با هدف مرمت و بهره‌برداری از سازمان میراث فرهنگی اجاره کرد؛ اما در این سال‌ها، نه‌تنها به شرایط این بناها رسیدگی نکرد و به همین دلیل، خانه‌ها اکنون در شرایط نامناسبی قرار دارند، بلکه حتی این بناهای تاریخی را به سازمان میراث فرهنگی پس نمی‌دهد!

به گزارش بولتن نیوز، از حدود سال‌های 1387-1386 که طرح واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی با هدف مرمت، احیا و بهره‌برداری برای مدت محدود، آغاز و عملیاتی شد. در همان زمان، 11 خانه تحت عنوان مجموعه‌ی «فهادان» در یزد، با برگزاری مزایده‌ای به بخش خصوصی سپرده شدند و قرار شد، در مدت 25 سال توسط سرمایه‌گذار احیا، مرمت و بهره‌برداری شوند؛ اما اکنون در شرایطی که حدود هفت سال از واگذاری این مجموعه به بخش خصوصی می‌گذرد و هیچ اقدامی برای مرمت و بهره‌برداری از این بناها انجام نشده است، از این پروژه به‌عنوان «لکه ننگ» یاد می‌شود.

مدیرعامل صندوق حفظ، احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی درباره‌ی وضعیت این پروژه و واگذاری آن به بخش خصوصی، به خبرنگار ایسنا گفت: متأسفانه تا کنون سرمایه‌گذار این مجموعه که آن را حدود سال‌های 1387 – 1386 برای بهره‌برداری به‌مدت 13 سال اجاره کرد، هیچ اقدامی در آنجا انجام نداده است. این در حالی است که وضعیت خانه‌های تاریخی این مجموعه، بسیار نامناسب است.

احسان ایروانی ادامه داد: سرمایه‌گذار پروژه در پاسخ به اعتراض مسوولان صندوق حفظ و احیا اعلام کرد، در زمان اجاره کردن این مجموعه، قول دادند که وام بدهند، اما تا کنون این قول عملی نشده است. او به همین دلیل قصد ندارد این خانه‌های تاریخی را مرمت و احیا کند یا دست کم آن‌ها را به صندوق حفظ و احیا بازگرداند.

او تأکید کرد: وضعیت این مجموعه از خانه‌های تاریخی بسیار نامناسب است و اگر تا پاییز و زمستان امسال به آن‌ها رسیدگی نشود، سقف خانه‌ها فرو می‌ریزد. این بی‌معنی است که سرمایه‌گذار می‌گوید، قول گرفتن وام را گرفته است، چون صندوق حفظ و احیا از زمان تأسیس تا کنون، هیچ دستورالعملی درباره‌ی دادن وام به سرمایه‌گذاران نداشته است.

وی با بیان این‌که این صندوق ایجاد شده تا بناهای تاریخی را حفاظت و احیا کند، گفت: وظیفه‌ی صندوق، نشستن و نگاه کردن به روند نابودی خانه‌ها و بناهای تاریخی نیست. به همین دلیل، اقدامات حقوقی برای بازپس‌گیری این مجموعه را آغاز کرده‌ایم. متأسفانه قراردادهای مربوط به این مجموعه در زمان واگذاری به بخش خصوصی، ضمانت اجرایی نداشتند و این مشکل پیش آمده است. به همین دلیل، برای حل مشکل، شکایت کیفری کرده‌ایم.

او اضافه کرد: در وضعیت کنونی و نحوه‌ی عملکرد سرمایه‌گذار مجموعه‌ی فهادان، مانند یک «لکه ننگ» برای صندوق حفظ و احیا است و ما موظفیم برای پاک کردن آن، این مجموعه از خانه‌های تاریخی را پس بگیریم.

به گزارش ایسنا، با وجود توضیح‌های مدیرعامل صندوق حفظ و احیای اماکن تاریخی درباره‌ی مجموعه‌ی فهادان، همچنان پرسش‌هایی درباره‌ی قوانین و مقرراتی مطرح است که تحت پوشش آن‌ها، یک بنای تاریخی جزو اموال قابل واگذاری به بخش خصوصی تشخیص داده می‌شود. همچنین ضوابطی که مسوولان میراث فرهنگی کشور موظف‌اند براساس آن‌ها، پس از واگذاری، بر نحوه‌ی مرمت و بهره‌برداری از املاک تاریخی نظارت کنند، چندان روشن نیست.

این موضوع که نماینده‌ای از طرف بخش خصوصی، سال‌ها مجموعه‌ای از خانه‌های تاریخی را در شهر یزد در اختیار داشته و در این مدت، وضعیت این خانه بدتر از گذشته شده و گفته می‌شود که به‌دلیل نگرفتن وام، این مجموعه را پس نمی‌دهد (که البته همین امر نیز ابهام دارد)، نشان می‌دهد در این سال‌ها، قوانین ناظر بر واگذاری بناهای تاریخی یا ناقص بوده‌اند یا به‌درستی اجرا نمی‌شدند که در هر دو صورت، قصوری رخ داده که مسوولان مربوط باید درباره‌ی آن پاسخگو باشند.

ضمن آن‌که در تمام این سال‌ها موضوعی که حالا از آن با عنوان «لکه ننگ» یاد می‌شود، در حال بزرگ شدن بود، ولی هیچ‌کدام از متولیان حوزه‌ی میراث فرهنگی (که برخی از آن‌ها همچنان در زیرمجموعه‌های سازمان میراث فرهنگی مشغول به کار هستند) در این‌باره کلامی نگفتند و هشداری ندادند. حالا هم که مدیرعامل صندوق حفظ و احیا برای نخستین‌بار به شرایط اسفناک مجموعه‌ی تاریخی فهادان و آنچه بخش خصوصی بر سر آن آورده است، اشاره می‌کند، عنوان می‌شود که در صورت بازپس‌گیری این مجموعه از بخش خصوصی، «لکه ننگ» پاک خواهد شد، در حالی که اصلا این‌گونه نیست.

اکنون که رییس سازمان میراث فرهنگی و تشکیلات زیرمجموعه‌ی او، بار دیگر بر لزوم واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی تأکید می‌کنند و با استناد به دلایلی منطقی، سپردن آثار تاریخی به‌دست خود مردم را راه حلی شایسته برای حفاظت از آثار (به‌جز نفایس) می‌دانند، بیشتر از گذشته باید به این موضوع توجه داشت که میراث فرهنگی از جمله حوزه‌هایی است که اگر «لکه ننگی» بر دامانش بیفتد، دیگر پاک‌شدنی نیست؛ قصور و کوتاهی در حفاظت از میراثی که اکنون به امانت در اختیار ماست، قابل جبران نخواهد بود.