فیلم عیاری واقعا به‌خاطر یک صحنه توقیف است؟

از دیگر سو فیلم «خانه پدری» کیانوش عیاری پس از چهار سال در جدیدترین تصمیم سازمان سینمایی قرار است در یک جلسه جامعه شناسانه و روان‌شناسانه بررسی شود تا ببینند صحنه خشونت آمیزش بماند یا نماند، اما آیا واقعا فقط خشونت، مانع از اکران فیلم عیاری شده است؟
 
بر اساس گزارش خبرگزاری مهر، کیانوش عیاری سال 89 فیلمی را با نام «خانه پدری» ساخت که با کندن قبری در زیرزمین یک خانه قدیمی و کشتن دختری توسط پدر و برادرش آغاز می‌شود و این دقیقا همان صحنه‌ای است که گفته می‌شود آخرین فیلم عیاری را به نوعی به محاق توقیف برده است.

این صحنه‌ که از آن به عنوان یک صحنه تلخ و با خشونت یاد می‌شود، چیزی است که مشابه آن را با اندکی بالا و پایین از رسانه ملی دیده‌ایم یا دست کم در اخبار شنیده و خوانده‌ایم که‌؛ «مردی دختر معتادش را با کمربند خفه کرد‌»، «پدری فرزندان دوقلوی یکساله‌اش را در خوزستان زنده به گور کرد»،‌ «دختر کشی با دستان مادرانه»‌، «مردی جلوی چشمان فرزندش زنش را به آتش کشید» و... با این حال «خانه پدری» به دلیل نمایش یکی از همین اتفاقات اصلاحیه خورده است و از آنجا که عیاری تا کنون زیر بار هیچ گونه تغییر و حذفی در فیلمش نرفته، «خانه پدری» هنوز اکران عمومی نشده است، هرچند بالاخره در جشنواره فجر سال گذشته در بخش خارج از مسابقه نمایش داده شد.
 
نکته قابل تامل درباره اکران این فیلم پس از نزدیک به پنج سال این است که طبق گفته ایوبی که رسما اعلام کرد با «صحنه خشن خانه پدری» مشکل دارد‌، این است که به زودی جلسه‌ای با حضور چند جامعه‌شناس و روان‌شناس برگزار خواهد شد تا درباره نمایش صحنه ابتدایی آن اظهارنظر کنند و احتمالا در صورت اتفاق نظر بر خشونت‌آمیز بودن آن،‌ رای به حذف این صحنه داده خواهد شد؛ کاری که عیاری معتقد است «ویرانگر خواهد بود و هستی فیلم را از بین می‌برد»، چرا که همین شوک آنی آرامش بعدی فیلم را قابل درک می‌کند.
 
حجت‌الله ایوبی در جدیدترین اظهار نظرش گفته است:«ما با آقای عیاری سه جلسه مفصل صحبت داشتیم و تأکید کرده‌ایم که هر تصمیمی شورای پروانه نمایش بگیرند حق خودم نمی‌دانم که نظر آن‌ها را وتو کنم اما در دیدارهایمان با ایشان به عنوان یک جامعه‌شناس کوچک گفتم که با صحنه بسیار خشن فیلم «خانه پدری» مشکل دارم و قرار نبود که باب خشونت را در سینما باز کنیم.»
 
وی ادامه داد: «ما در این باره بحث‌های مفصلی داشته‌ایم و نهایتا به یک نتیجه مشترک و با رضایت طرفین رسیده‌ایم. قرار شد فیلم «خانه پدری» را با جمعی از جامعه‌شناسان و روان‌شناسان برجسته کشور ببینیم و به نظر علمی آن‌ها احترام بگذاریم، آقای عیاری با این نظر موافق هستند و این کار با رضایت ایشان انجام می‌شود.»
 
این در حالی است که در دوره جواد شمقدری، رئیس سابق سازمان سینمایی، هم نظر بر حذف صحنه ابتدایی فیلم داده شد و سوال اینجاست که اگر قرار بود این اتفاق رخ دهد و عیاری به این کار رضایت دهد، همان چهار سال پیش «خانه پدری» نمایش داده می‌شد.
 
این را هم نباید فراموش کرد که شاید تمام حاشیه‌ها و حساسیت‌هایی که برای اکران «خانه پدری» ایجاد شده است‌، به واکنش ناجا به عنوان شریک سازنده‌ی فیلم برگردد که پس از نمایش این فیلم در جشنواره ونیز و تحسین مدیر آن، ساز مخالف با فیلم را کوک کرد و پیشنهاد خرید سهم عیاری از خانه پدری را داد، اما در آخر قرار شد خود، سهمش را طی شرایطی واگذار کند.
 
تمام این بحث‌ها در حالی مطرح می شود که کیانوش عیاری بارها بر این نکته تاکید داشته که به هیچ وجه قصد سیاه‌نمایی نداشته و تنها آنچه را که از گذشته‌های دور در این جامعه رخ می‌داده و هنوز هم در بخش‌های مختلف کشور از جمله پایتخت رخ می‌دهد، نمایش داده است.
 
او که در روزهای ابتدایی مدیریت ایوبی در سازمان سینمایی و پس از دیدار با او بر این باور بود که رئیس سازمان مشکلی با «خانه پدری» ندارد، چندی قبل در واکنش به انتشار خبر زنده‌به گور شدن دو نوزاد توسط پدرشان به ایسنا گفت: نه فیلم من و نه این گونه خبرها قرار نیست به گونه‌ای باشد که انگار می‌خواهیم زشتی‌ها و جراحات جامعه را بزک کنیم. کسانی که بخواهند من را به تسامح دعوت کنند، درواقع تسامح «سرکوبگر»ی، را می‌پرورند که مبادا مُخل کارخانه رؤیاسازی باشد و البته خوشحالم مسؤولان فعلی در برخورد با فیلم بی‌ادعای «خانه پدری» حب و بغضی را نیافتند.
 
این داستان کشدار اکران «خانه پدری» که صرفا خشونت بهانه اصلی آن ذکر می‌شود، در کشورهای دیگر دنیا با راه حل محدودیت سنی برطرف می‌شود و درست در زمانی که شنیده می‌شد قرار است «خانه پدری» هم با محدودیت سنی پروانه نمایش بگیرد، به ناگاه خبر از یک جلسه جامعه شناسی داده شد و همین است که ذهن‌ها را به این سو سوق می‌دهد که شاید به راستی فقط خشونت مانع اکران این فیلم نباشد و مسائل دیگری برای صدور مجوز این فیلم خوش ساخت وجود دارد.
 
به گزارش ایسنا،‌ «خانه پدری» آخرین ساخته‌ی سینمایی کیانوش عیاری است که داستان آن از اواخر دوره‌ی قاجار و اوایل دوره‌ی پهلوی آغاز می‌شود. این فیلم درباره‌ی پدری است که به همراهی پسرش، دخترش را به جرم اینکه آبروی خانواده را برده است، می‌کشد و در خانه‌اش به خاک می‌سپارد. تاثیر این اتفاق در 6 دهه در «خانه‌ی پدری» روایت می‌شود.
 
در فیلم «خانه پدری» که سال 1389 با مشارکت «ناجی هنر» ساخته شده است، مهدی هاشمی، مهران رجبی، شهاب حسینی، ناصر هاشمی، مینا ساداتی، نازنین فراهانی و... به ایفای نقش پرداخته‌اند.
 
در پایان این پرسش همچنان باقی است که آیا واقعا فیلم کیانوش عیاری به‌خاطر تلخی یک صحنه در توقیف قرار گرفته یا به‌دلیل آگاهی پافشاری عیاری بر حذف نشدن این صحنه، به‌عنوان یک بهانه برای نمایش دادن فیلمی در نظر گرفته شده که با محتوای آن مشکل اساسی وجود دارد؟