ناله‌های زمین را می‌شنوم

از معصومه ابتکار حرف می زنیم، زنی که این روزها دوباره پا جای پای پدرش گذاشته و به قول خودش اکنون بیشتر مشکلات و دغدغه هایش شبیه مشکلات پدرش، یعنی اولین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور بعد از انقلاب است. او هرچند به دلیل تصادفی که مدتی قبل برایش رخ داد هنوز از ناحیه دست احساس ناراحتی می کرد، اما برای این گفت و گو یک ساعت وقت گذاشت و از مسائل محیط زیست کشور مانند آلودگی هوا و دریاچه ارومیه و برخی مسائل شخصی اش مانند رژیم غذایی، داشتن یا نداشتن حیوان خانگی و قوانین محیط زیستی خانه اش گفت که تاکنون کمتر رسانه ای شده است.

زمانی که شما به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست انتخاب شدید، بیشتر رسانه ها و کارشناسان به بهبود وضع محیط زیست کشور امیدوار شده و به شما عنوان هایی مانند مادر زمین دادند. واقعا چقدر حس مادرانه نسبت به محیط زیست کشور دارید؟

حس مادرانه را به لحاظ آشنایی با ابعاد موضوع چه در دوره هشت ساله اصلاحات و اکنون و دوره ای که در شورای شهر بودم دارم، چون انسان اگر با ابعاد مسائل محیط زیست و دردهایی که زمین به آن مبتلا شده آشنا باشد و پژواک دردهای آن را بشنود این حس مادرانه در او زنده می شود، فرقی هم نمی کند زن باشد یا مرد؛ یعنی جنسیت مطرح نیست. به عبارت دیگر در اینجا مادر به معنای قدرت رسیدگی و بها دادن به دردی که قبلا به آن بی توجه بوده اند است. فکر می کنم هر کسی که ناله های زمین را بشنود این حس در او زنده می شود، اکنون من به عنوان انسانی که روی کره زمین زندگی می کند. برای خود، خانواده ام، جامعه و نسل های آینده و بشریت دغدغه دارم و به دنبال این هستم که چطور می توانم ندا و ناله های زمین را پاسخ و درد های آن را التیام بدهم. هر شخصی که چشم خود را باز کند و گوش شنوا داشته باشد، نسبت به این مسائل حس مادرانه ای پیدا می کند، زیرا دلش نمی خواهد تنها مامن زندگی انسان ها از بین برود.

شما بارها گفته اید محیط زیست کشور با مشکلات زیادی روبه روست. با اعتبار کم سازمان حفاظت محیط زیست چگونه می خواهید این مشکلات را حل کنید؟

فکر می کنم فرصتی با لطف خداوند و همت مردم پیش آمده، چون مردم دولتی با پشتوانه قوی انتخاب کردند، آقای رئیس جمهور مسائل کلان مدیریت کشور را خوب می فهمند و نسبت به مشکلات محیط زیست اشراف کامل داشته و می داند چقدر اهمیت دارد، این فرصت بی بدیل است. ما مشکلمان این است که در دولت های قبلی محیط زیست موضوعیت نداشت، متاسفانه این بی توجهی ها سبب تشدید روند تخریب محیط زیست کشور شد، اکنون این بی توجهی به توجه و دقت در موضوع تبدیل شده؛ به این مفهوم که در برنامه های آقای رئیس جمهور به طور واضح توجه به محیط زیست را می بینیم و این نقطه امید است، ما هیچ گریزی جز تغییر رفتار ایرانیان در مسائلی مانند الگوی مصرف و آلودگی هوا نداریم، درواقع راه حل دیگری وجود ندارد.

در دوره های گذشته وزارتخانه ها و سازمان ها در رفع مشکلات زیست محیطی با یکدیگر همکاری نمی کردند. اکنون برای رفع این مشکل چه برنامه ای دارید؟

یکی از اتفاقات مهمی که افتاده این است که شورای عالی حفاظت محیط زیست دوباره شکل گرفته و دستگاه ها تقریبا هم راستا هستند. برای نمونه، وزارت نفت با وجود محدودیت هایی که دارد با سیاست های کلان کشور برای رفع آلودگی هوا همکاری می کند یا وزیر صنعت فردی است که دیدگاه محیط زیستی دارد و می داند چه چالش هایی در این حوزه داریم. این فرصت مغتنمی است.

بعد از شما در هیات دولت، محیط زیستی ترین فرد چه کسی است؟

شخص رئیس جمهور خیلی محیط زیستی است، البته در این حوزه از من جلوتر است، زیرا ایشان همه مسائل کلان را می بیند، البته من هم سعی می کنم بخشی نگاه نکنم، چون بخشی از کیفیت زندگی مردم به سلامت و محیط زیست بر می گردد، باید کیفیت زندگی آنها را ارتقا داد تا آلودگی ها آنها را رنج ندهد، مسائل آلودگی آب و مشکلات دیگری که به بیماری ها دامن می زند، آقای رئیس جمهور اینها را می داند که نباید به قیمت فدا شدن طبیعت توسعه را به دست آورد. البته خیلی ها در دولت حامی محیط زیست هستند به همین دلیل نمی توان در این باره رتبه بندی کرد. این یکی از شاخصه های مثبت دولت تدبیر و امید است.

از این که به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دوباره پا جای پای پدرتان گذاشته اید چه احساسی دارید؟

حس خوبی دارم، یادم هست پدر در زمینه آلودگی هوا خیلی کار می کرد، به همین دلیل دائم در خانواده ما بحث های محیط زیستی بود، چون پدر مشاور شهردار تهران بودند. این ماجرا سبب شد آلودگی هوای تهران از قبل از انقلاب دغدغه ذهنی ام باشد. آن سال ها بحث های محیط زیستی تازه داشت در کتاب های درسی راه پیدا کرده و در محافل خبری جنبه بین المللی داشت، آن زمان پدر همه این موضوعات را می دانست، از طرفی بعد از انقلاب ایشان اولین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شدند، در دوره انقلاب و در بحبوحه بحث نوشتن قانون اساسی ایشان پیشنهاد اصل 50 (که در مورد محیط زیست است) را داد.

آن زمان چند سالتان بود و چه واکنشی نشان دادید؟

18 سال داشتم، گفتم در این بحبوحه انقلاب چه کسی به این حرف ها گوش می کند، ولی پدرم گفت مسائل محیط زیستی خیلی مهم است، اکنون باید به فکر آینده بود. او می گفت من آینده ای را تصور می کنم که مسائل محیط زیستی خیلی مهم می شود، قدرت آینده نگری و اعتماد به نفس ایشان سبب شد پیشنهاد اصل 50 را ارائه کند. اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی نیز از آن استقبال کردند و به این ترتیب اصل پنجاهم به اعتباری برای کشور تبدیل شد، زیرا در آن زمان شاید چهار یا پنج قانون اساسی در دنیا بود که محیط زیست را اصل کرده بودند.

مشکلات کنونی شما به عنوان رئیس سازمان محیط زیست چقدر شبیه مشکلات پدرتان به عنوان اولین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست است؟

وقتی پدر کارهای اجرایی را پیش گرفت خیلی غصه می خورد، می گفت کشور دردسرهای زیادی دارد، چون جنگ تازه شروع شده بود و کشور در فراز و نشیب مسائل مختلف بود. آن زمان پدرم می گفت محیط زیست را جدی نمی گیرند، ایشان یک اصطلاحی داشت که می گفت برخی فکر می کنند محیط زیست چرخ پنجم درشکه است، در حالی که باید به آن نقش اصلی بدهند، اما فکر می کنند مساله لوکسی است.

شما نیز چنین مشکلاتی دارید؟

آن دوره اوایل انقلاب بود، به همین دلیل سازمان فراز و نشیب های ساختاری داشت، متاسفانه چیزی که بعد از دولت دهم تحویل گرفتیم هم کم مشکل نداشت. خیلی مشکلات داشتیم؛ مانند آسیب های ساختاری، روحیه ضعیف پرسنل، انضباط مالی و اخلاق کار. پدرم هم با چنین شرایطی رو به رو بود، چون در فضای خیلی مبهمی از جهت توجه به محیط زیست تلاش می کردند، به این شکل که آن زمان مدتی مطرح شده بود که می خواهند سازمان محیط زیست را منحل کنند، اما پدر گفته بود من این کار را نمی کنم، اگر شخصی این کار را بکند به کشور خیانت کرده است، به همین دلیل کسی جرأت چنین کاری را به خود نداد. علاوه بر این، ایشان آن زمان بشدت مخالف احداث میانگذر دریاچه ارومیه بود و می گفت این میانگذر سبب خشک شدن دریاچه ارومیه خواهد شد. بعدها که مسئولیت گرفتم، من هم مقاومت کردم، اما تحت فشارهای سنگین مقام های محلی مانند نمایندگان مجلس زیر بار ارزیابی محیط زیستی رفتیم، اما زمانی که مسئول بودم با ارزیابی مخالفت می کردم، زیرا کارشناسان بر این باور بودند که احداث میانگذر گردش آب بین جنوب و شمال دریاچه را به هم خواهد زد و دریاچه خشک خواهد شد.

آخرین خبر ها از وضع دریاچه ارومیه چیست؟

وضع خوبی ندارد. کارگروه نجات تلاش خوبی کرده و به نتایج خوبی رسیده اند، پروژه ای با اعتباراتی که کشور ژاپن اختصاص داده در حال انجام است، افزون بر این با کمک های تخصصی سازمان ملل نیز اصلاح الگوی کشاورزی در 41 نقطه قرار است اجرا شود تا آب کمتری مصرف شده و کشاورزان چاه های غیرمجاز خود را ببندند. علاوه بر این، آنها باید محصول درستی بکارند و حقابه دریاچه را برگردانند، این کار عملی است.

به نظر می رسد این راهکار در بلندمدت نتیجه خواهد داد؟

این یکی از روش هاست، تقریبا 15 اقدام دیگر مانند توقف سدسازی در منطقه نیز قطعی است. همه اینها پیش بینی شده تا در روند چند ساله بتوان دریاچه را احیا کرد.

می توانید بگویید چند سال؟

ابتدا باید طرح ها قطعی شود تا بتوان زمان مشخصی را اعلام کرد.

با توجه به مسئولیت شما و پدر مرحوم تان در سازمان حفاظت محیط زیست به نظر می رسد در خانه شما باید قوانین زیست محیطی محکمی حاکم باشد. آیا سعی می کنید در مصرف انرژی صرفه جویی کرده یا زباله ها را تفکیک کنید؟

مساله محیط زیست در منزل ما جدی است تا جایی که وقتی پسرم در مقطع ابتدایی تحصیل می کرد اولیای مدرسه می گفتند پسر شما بحث های محیط زیستی را در مدرسه پیش می برد. افزون بر این در خانه سعی می کنیم، زباله ها را تفکیک کرده و استفاده مجدد داشته باشیم، امکان ندارد یک کیسه پلاستیکی را تا قبل از این که به دلیل استفاده زیاد غیرقابل مصرف شده باشد، دور بیندازیم. قدیم ها که مرحوم پدرم زنده بود، زباله ها را کمپوست می کرد، اما واقعیت اینجاست که من فرصت این کار را ندارم، ولی در بحث استفاده از انرژی خیلی تاکید داریم و حساس هستیم.

آخرین قبض برقی که پرداخت کردید، چقدر بود؟

اصلا یادم نیست، شاید هم ندیدم، همسرم بیشتر در جریان این کارهاست.

برای این که فروشگاه ها ملزم به استفاده از کیسه های نایلونی سازگار با محیط زیست شوند، برنامه ای دارید؟

در شورای شهر مصوبه ای در این باره داشتیم، اما به مشکل برخورد. در این زمینه سیاست هایی داریم تا به طور کلی پلاستیک ها به سمت زیست تخریب پذیر شدن پیش بروند، البته رفع این مشکل به فرهنگ مردم بستگی دارد. مردم باید بیشتر از زنبیل و سبد استفاده کنند. باید کاری کرد تا این حس در مردم زنده شود.

شما خانواده محیط زیستی دارید، هیچ کدام از اعضای خانواده شما تمایل داشته یا دارند که حیوان خانگی داشته باشند؟ شما در این باره چه نظری دارید؟

حدود 30 سال است چند گربه در حیاط خانه ما زندگی می کنند، یعنی از زمانی که خانه مرحوم پدرم بوده نسل اندر نسل این گربه ها زاد و ولد کردند و هنوز هم هستند، اما آنها حیوان خانگی نیستند و هر وقت گرسنه شوند برای خوردن غذا می آیند، اکنون سه بچه نیز به دنیا آورده اند.

اسم هم برایشان انتخاب کرده اید؟

اسم ندارند، گربه های آزادی هستند که هر وقت بخواهند می آیند و می روند به این مفهوم خانگی نیستند، اما به نظرم کلا حیات وحش را نباید در اسارت نگه داشت. از نظر قوانین و مقررات نیز اشکال دارد، شکار آنها خلاف قوانین روحیه مروت انسان هاست که برای لذت خود بخواهند آزادی حیوانات را سلب کنند، فکر می کنم این کار با روحیه ایرانی ها نیز مغایر است.

نظرتان درباره شکار چیست؟

شکار یک بعد معیشتی دارد مانند برای مردمی که کنار تالاب زندگی می کنند، آنها در چارچوب قوانین صید و شکار کرده و مجاز هستند، اما شکار برای تفریح و لذت بردن، اشکال شرعی و اخلاقی دارد. نباید جان موجود زنده را برای کسب لذت گرفت. خوشبختانه جریانی شروع شده که اکنون در نقاط مختلف کشور شکارچیان اسلحه خود را می شکنند. امیدوارم این جریان ادامه پیدا کند، چون به قومیت های ما اعتبار بخشیده است. انسانی که شکار را تفریح دانسته و نسبت به سرنوشت دیگران بی تفاوت است، نمی تواند ادعای تعهد و شأن اجتماعی بالایی داشته باشد، زیرا شهروند واقعی نسبت به آینده زمین و محیط زیست اهمیت و احترام قائل است.

در کشورمان به حقوق حیوانات بخوبی پرداخته نشده، آیا قصد دارید این کار را انجام دهید؟

حتما همین طور است. باید به حقوق حیوانات، توجه و مراقبت از آنها در زیستگاه هایشان پرداخت، چون در کشور تنوع جانوری و زیست محیطی خوبی داریم. در این مدت خیلی از گونه های جانوری آسیب دیده اند، اگر ما بتوانیم زیستگاه ها را احیا کنیم، شرایط تنوع زیستی و جانوران بومی بهتر خواهد شد.

برای نجات گونه هایی مانند پلنگ که بر اثر تصادف کشته می شوند، چه برنامه ای دارید؟

آخرین مورد پلنگ ماده ای بود که در پارک ملی گلستان کشته شد، به همین دلیل من دوباره نامه ای به وزیر راه و شهرسازی نوشتم و تقاضا کردم جاده شمالی پارک ملی گلستان به جای جاده فعلی استفاده شود، به این شکل که جاده کنونی حالت اکوتوریسمی پیدا کرده و راننده ها با حداکثر 30 کیلومتر سرعت در آن می توانند رانندگی کنند، اما رانندگانی که با سرعت بالا قصد دارند از منطقه عبور کنند باید از جاده شمالی استفاده کنند.

در مدتی که در این پست بوده اید برخلاف سایر مدیران قبلی کارهای نمادین مناسبی انجام داده اید؛ از استفاده از خودروی ون برای سفرهای درونشهری بگیرید تا جلوگیری از ذبح گوسفند در مراسم استقبالتان. هدف مشخصی از این کارها دارید؟ آیا برای انجام این کارها از قبل برنامه ریزی خاصی می کنید؟

بعضی ها را از قبل برنامه ریزی می کنم، اما جلوگیری از ذبح گوسفند بدون برنامه ریزی بود. اصلا نمی دانستم آنجا خبرنگاری هست. درباره استفاده از خودروی ون هم باید بگویم یکی از دوستان پیشنهاد داد. ما در ژاپن هم روز آخر که می خواستیم برای بازید برویم از ون استفاده کردیم، هرچند مسئولان ژاپنی می گفتند با توجه به پروتکل نمی توانیم چنین کاری کنیم، ولی تصمیم گرفتیم در توکیو هم برای حفظ محیط زیست از ون استفاده کنیم.

وقتی مانع قربانی کردن گوسفند شدید، خیلی ها حدس زدند شما باید گیاهخوار باشید. این طور نیست؟

اتفاقا بحث قربانی کردن و ارزش های مذهبی آن جای خودش را دارد، اما ترجیح می دهم گیاهخواری کنم؛ به این شکل که بیشتر رژیم غذایی من گیاهی است، گاهی گوشت می خورم، اما قصدم این بود که نگاه تشریفاتی جنبه قشنگی ندارد، ممکن است نشانی از محبت باشد، اما به هر حال تشریفاتی است.

کارهای نمادین شما تاثیری روی سایر اعضای هیات دولت داشته است؟

نمی دانم، ولی بازتاب آن در دولت مثبت بود.

با آمدن شما به سازمان حفاظت محیط زیست اطلاع رسانی بهتر انجام می شود، برای نمونه دیگر خبر مرگ گونه های نادر سانسور نمی شود؟

سیاست ما اطلاع رسانی شفاف است، می خواهیم با مردم روراست باشیم، برای این کار برنامه روزانه کاری خود را روی پورتال سازمان می گذارم، باید به این شکل فاصله بین مسئولان و مردم کم شود. این خوب است که مردم بدانند اجازه رصد کردن دارند. علاوه بر این در وبلاگ و شبکه های اجتماعی نیز حضور دارم.

خودتان در شبکه های اجتماعی و سایت ها با کاربران ارتباط برقرار می کنید؟

خودم وقت نمی کنم این کارها را انجام دهم، اما همکاران با نظر خودم این کارها را انجام می دهند.

چه شد تصمیم گرفتید اینقدر صریح درباره آلوده بودن بنزین صحبت کنید، چون برخی ها می گویند سیاست وزارت نفت واردات بیشتر بنزین است به همین دلیل این بحث مطرح شده؟

سال 89 در شورای شهر تهران هم این بحث را مطرح کردم، آن زمان که قصد وارد کردن بنزین مطرح نبود، اما آن موقع کسی توجه نکرد، می گفتند منافع ملی اقتضا می کند این کار را انجام دهیم و بنزین پتروشیمی تنها گزینه است، البته بیشتر به دلیل بی برنامگی و ناکارآمدی سیستم بود، چون دولت برنامه داخلی مناسبی برای پاسخ به مشکلات نداشت.

آن زمان هشدار هایی نیز درباره آلوده بودن سبزیجات و محصولات کشاورزی دادید، آیا این محصولات هنوز هم آلوده است؟

سبزیجات جای خودش را دارد، اما آلودگی خیلی کم شده است. خوشبختانه اکنون سیستم تصفیه فاضلاب تهران فعال است و خیلی از آب هایی که به سمت مزارع کشاورزی جنوب شهر می رود، تصفیه شده است، اما جاهایی داریم که هنوز آلوده است. رفع این مشکل نظارت بیشتر جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت آب و فاضلاب را می طلبد.

یعنی مردم می توانند با خیال راحت، سبزی یا آب لوله کشی بخورند؟

مسئولیت کیفیت آب با وزارت بهداشت است، البته ماهم نظارت می کنیم. به نظر من در بحث کیفیت آب مشکل خاصی نداریم، ولی می توانیم کیفیت آن را ارتقا بدهیم، نکته اینجاست که ما عقب ماندگی زیادی در سطح کشور در بحث جمع آوری و تصفیه فاضلاب داریم.

مشکل آلودگی آب دریا در شهرهای شمالی و جنوبی کشور نیز دیده می شود، آیا مردم می توانند با خیال راحت مثلا در دریاچه خزر آب تنی کنند؟

نه، آنجا در برخی نقاط ساحل خیلی آلوده است و زباله زیاد وجود دارد، بعضی وقت ها فاضلاب زیادی هم هست، البته مقامات بهداشتی باید نظر نهایی را بدهند، ولی ما نگرانی های زیادی در شهرهای شمالی داریم، کار خوبی هم شروع شده، طرح مسیر سبز ساحل پاک اکنون با جدیت اجرا می شود، علاوه بر این همکاری خوبی را با وزارت کشور شروع کردیم. در این میان شورا ها نقش مهمی دارند؛ یعنی کلیدی ترین رسالت آنها ارتقای کیفیت زندگی و حفاظت از محیط زیست در مناطق شهری و روستایی کشور است.

آلودگی هوا چطور، می توان امیدوار بود که مهار شود؟

بحث آلودگی هوا خیلی مهم است، چون ما فکر می کنیم حدود 35 میلیون شهروند به دلیل آلودگی هوا در بحث سلامت آسیب جدی دیدند و اگر این مساله مدیریت نمی شد و برنامه جدی دولت نبود این صدمات ادامه پیدا می کرد. چون تمام شهرهای بزرگ کشور مانند اصفهان، شیراز، مشهد، اراک، اهواز و قزوین سال ها با آلودگی سنگین هوا رو به رو بودند.

برای امسال آلودگی هوا چگونه خواهد بود؟

امسال یک مقداری بهتر خواهد شد، اما اصلا نمی توان قول داد همه مشکلات حل شود، به هر حال تلاش می کنیم کیفیت هوا در شهرهای بزرگ بهتر شود، خوشبختانه اکنون وضع هوای تهران خیلی بهتراست، زیرا کیفیت سوخت نسبت به گذشته خیلی بهتر شده ولی این روند باید ادامه پیدا کند.

به نظر می رسد مناطق آزاد قوانین محیط زیستی را رعایت نمی کنند، برای نمونه مدتی قبل مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش از احداث دیزنی لند و چند هتل در جزیره فارور خبر داده بود.

قوانین محیط زیست همه جا ساری و جاری است. هیچ نقطه ای در کشور نیست که قوانین محیط زیست را نتوانیم آنجا اعمال کنیم، در مناطق آزاد اجرایی شدن چنین پروژه هایی باید با تائید سازمان باشد، زیرا در غیر این صورت خودشان آسیب می بینند.

سازمان حفاظت محیط زیست تمام اهرم های لازم برای اجرای قوانین در این مناطق را در اختیار دارد؟

بله، اهرم های لازم را در اختیار داریم، البته در گذشته ناهماهنگی هایی بوده، ان شاءالله باید آنها را برطرف کنیم. نقش ما همین است که اجازه ندهیم آنها فقط دید اقتصادی داشته باشند و منافع آنی خود را ببینند.

خودروسازان نیز همیشه از رعایت استانداردهای محیط زیستی فرار کرده اند، برای این که آنها را مجاب به رعایت استانداردها کنید چه برنامه هایی دارید؟

براساس مصوبه ای که دولت ابلاغ کرده باید تا نیمه امسال همه خودروهای تولید داخل استاندارد یورو4 را به طور کامل رعایت کنند، چون دیگر به آنها وقت نخواهیم داد. البته تعرفه های گمرکی را برای خودروهای هیبریدی و برقی صفر کرده ایم تا مشوق هایی برای استفاده از آنها وجود داشته باشد، افزون بر این برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده نیز تسهیلاتی در نظر گرفته شده است.

کمبود محیط بان یکی از مشکلات مهم محیط زیست کشور است. محیط بانان چه کسری از پرسنل سازمان حفاظت محیط زیست را تشکیل می دهند؟

تعداد محیط بانان در کل با افراد قراردادی و استخدامی حدود 3000 محیط بان است، کل مجموعه محیط زیست نیز کمتر از 5000 نفر پرسنل دارد.

عاملان کشتن گوزن زرد ایرانی در پارک پردیسان شکارچی معمولی بودند یا قصد خاصی از این کار داشتند؟

آخر هم مشخص نشد، ولی ما همه تلاش خود را برای حفظ محیط زیست می کنیم.

آخرین خواب محیط زیستی که دیدید؟

واقعیت این است که پنج ماه اول مسئولیتم تا صبح خواب جلسه می دیدم، چون تا حدود 10 شب این جلسات ادامه داشت و زمانی که می خوابیدم یعنی از یک بامداد تا 7 صبح دوباره در خواب جلسه داشتم.

یوزپلنگ و پلنگ ها هم به خوابتان می آیند؟

گاهی اوقات خواب طبیعت و زیبایی ها آن را می بینم، اما به دلیل دغدغه هایم بیشتر خواب جلسه می بینم.

کارهای ارزشمندی درباره محیط زیست در رسانه ملی رخ داده است

دکتر ابتکار: بعد از ملاقاتی که با آقای ضرغامی داشتیم، کارگروه مشترک خوبی تشکیل شده، اکنون تفاهم نامه خوبی نیز آماده امضاست. همکاری خیلی خوبی در شبکه های تلویزیونی رخ داده و رویکرد برنامه ها درباره محیط زیست تغییر کرده، به شکلی که اکنون در شبکه های یک، دو، رادیو و تهران، سلامت، مستند و خبر اطلاع رسانی خیلی بهتری داریم. همچنین تیزر ها و برنامه های خوبی ساخته شده، انصافا کارهای بسیار ارزشمندی رخ داده و این حاکی از تغییر رویکرد جدی در صدا و سیماست که به دلیل تلاش های آقای ضرغامی و همه همکاران صورت گرفته، به همین دلیل ما خیلی تشکر می کنیم؛ البته در بحث اخبار و اطلاع رسانی برخی مواقع مواردی مشاهده می شود که انتقادی است، ولی ما از نقد استقبال می کنیم و بر این بارویم که باید پاسخگو باشیم، طبیعی است که ما هم خطا داشته باشیم، ولی انتظار داریم نقد منطقی و منصفانه باشد. جمع بندی ما این است که همکاری ما با صدا و سیما خوب است و باید استمرار پیدا کند. باید روزی برسد که مسائل زیست محیطی در همه برنامه ها ساری و جاری باشد. سریال «پایتخت 3» موفق بود، چون در کنار مسائل دیگر به محیط زیست نیز پرداخت، چنین برنامه هایی از برنامه هایی که به شکل مستقیم به بحث محیط زیست می پردازند نیز تاثیرگذار تر است، چون این برنامه ها مخاطب عمومی دارند.

مهدی آیینی / گروه جامعه