پنج وظیفه جوان در کلام رهبر معظم انقلاب

گروه سیاسی-مصطفی طاهری، یکی از نکاتی که رهبر معظم انقلاب در دیدارهای اخیرشان بر آن تأکید داشتند، توجه به نقش «جوانان مؤمن و انقلابی» بوده است.
 
به گزارش بولتن نیوز، ایشان در دیدار با اعضای مجلس خبرگان درباره این قشر اثرگذار در جامعه فرمودند: «واقعاً باید قدر جوانان مؤمن و انقلابی را همه بدانند، همه؛ این جوانان مؤمن و انقلابی‌اند که روز خطر سینه سپر میکنند، هشت سال جنگ تحمیلی میروند توی میدان؛ اینها هستند. افرادی که نسبت به این جوانها با چشم بدبینی نگاه میکنند یا مردم را بدبین میکنند، خدمت نمیکنند به کشور؛ به استقلال کشور، به پیشرفت کشور، به انقلاب اسلامی خدمت نمیکنند. این جوانها را باید حفظ کرد، باید از اینها قدردانی کرد، امروز هم بحمدالله کم نیستند و زیادند. [نباید] با عناوین گوناگونی بخواهیم این جوانهای مؤمن را طَرد کنیم و منزوی کنیم؛ که البته منزوی هم نمیشوند؛ آن جوانهای مؤمنِ پرانگیزه، با این حرفها منزوی نمیشوند اینها؛ لکن خب، ما باید قدر اینها را بدانیم.»[1]
 

ایشان در دیدارهای مختلف بر جایگاه جوانان  در پیشبرد اهداف متعالی نظام مقدس اسلامی اشاره کرده اند و از مسئولان خواسته اند که بر نیروی نسل جوان تکیه و اعتماد کنند : « من به نسل جوانِ امروز كشورمان اعتماد دارم. من با همه وجود معتقدم كه نسل جوانِ امروز خواهد توانست نقش تاريخى خود را در همه امتحانهاى دشوار ايفا كند.»[2]
 
در مراحل و برهه های حساس انقلاب اسلامی هرگاه که از نیروی جوانان مؤمن و انقلابی در کشور استفاده شده است، دستیابی به اهداف نزدیکتر و سهل تر شده است. مدیریت 8 سال دفاع مقدس و پیشرفت های گسترده علمی در سالهای اخیر نمونه اعتماد و میدان دادن به جوانان مؤمن کشور است.
 
جوانان امروز کشور نه تنها در مقایسه با جوانان سایر کشورها دارای فضل و برتری هستند، بلکه در مقایسه با جوانان ابتدای انقلاب نیز شأن و جایگاه بالاتری دارند: «چون آن‌روز اولاً آن انقلابِ با آن عظمت و پرهیجان اتفاق افتاده بود؛ ثانیاً آن‌روز اینترنت نبود، ماهواره نبود، این همه تبلیغات گوناگون نبود، این جوان در معرض این همه آسیب نبود، جوان امروز در معرض این همه آسیبها است؛ اینترنت جلوی او است، این همه تلاش دارد میشود برای اینکه این جوان را منحرف کنند، [اما] این جوان متدین باقی میمانَد؛ نمازخوان است، به نماز اهمیت میدهد، نمازِ شب میخواند، نافله میخواند، در مراسم مهم دینی شرکت میکند، پای انقلاب می‌ایستد، شعارهای از دل برآمده میدهد»[3]
 
بر این اساس مسئولان و همه ارکان نظام میبایست به این نیروی عظیم انسانی کشور توجه نمایند و جوانان مؤمن و انقلابی نیز خود را بیش از پیش برای نقش آفرینی و خدمت به نظام مقدس اسلامی آماده نمایند.
 
 در این مجال قصد داریم به ویژگی های مطلوب یک «جوان مؤمن و انقلابی» از منظر حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) بپردازیم. برای دست یابی به این هدف مجموعه مطالبات و انتظارات ایشان از جوانان، در دیدار با این گروه مطالعه و سعی شده در قالب پنج ویژگی اصلی دسته بندی شود:
 
1- متقی بودن
 
مهمترین ویژگی ای که جوان باید به آن دست یابد، تقواست. با وجود این صفت در جوان، او بزرگترین سرمایه را برای رسیدن به موفقیت های دنیوی و اخروی خواهد داشت: «گاهى با خود فكر مى‏كنم جوان كه در بهترين اوقات عمر خود به‏سر مى‏برد، اگر بخواهد سرمايه‏اى را به دست بياورد كه موفقيتهاى دنيايى و آخرتى او را تضمين كند، دنبال چه چيزى بايد باشد؟ سؤال مهمى است. اولا مورد نظر، موفقيتهاى دنيايى و اخروى است- جسم و جان، فكر و دل- ثانياً اين سؤال، مخصوص به يك دسته از جوانها هم نيست. پاسخى هم كه به ذهن من مى‏رسد، باز مخصوص يك دسته از جوانها نيست؛ يعنى اين جور نيست كه فرض كنيم اين پاسخ، مخصوص جوانهاى كاملا متدين و متعبد است. نه، حتّى اگر جوانى را فرض كنيم كه از لحاظ تعبّد و تدين، در رتبه‏ى خيلى بالايى هم نباشد، باز اين پاسخ درباره‏ى او صدق مى‏كند. حتى اگر فرض كنيم جوانى را كه در برخى عقايد خود مشكلى هم داشته باشد، باز اين پاسخ درباره‏ى او صدق مى‏كند.
 
جوابى كه من به آن رسيده‏ام، اين يك كلمه است: «تقوا»! اگر جوان، در دوره‏ى جوانى سعى كند تقوا داشته باشد- با همان تعريفى كه در فرهنگ دينى و قرآنى از تقوا شده است- بزرگترين سرمايه را هم براى درس، هم براى فعاليتهاى سازندگى، هم براى عزت دنيوى، هم براى به‏دست آوردن دستاوردهاى مادّى، هم براى معنويت- اگر اهل معنويت است- به دست آورده است. حتى براى آن آفاق بسيار دور و درخشان معنويت هم كه معمولا آدم‏هاى متوسط، قدرى از آن آفاق، دور هستند- آفاق عرفانى و معنوى و همان چيزهايى كه در كلمات عرفا و بزرگان و اهل عشق معنوى هم به آنها اشاره شده است- تقوا سرمايه است.»[4]
 
ممکن است این سؤال برای شما مطرح شود که تقوا به چه معناست؟ معمولاً تصویری کلی از مفهوم تقوا در ذهن ما شکل گرفته است که نیاز به تدقیق بیشتری را میطلبد: « وقتى افراد مى‏خواهند پيش خودشان تصويرى از تقوا را درست كنند، به ذهنشان نماز و روزه و عبادت و ذكر و دعا مى‏آيد. ممكن است همه اين‏ها در تقوا باشد، اما هيچكدام از آن‏ها معناى تقوا نيست. تقوا، يعنى مراقب خود بودن. تقوا، يعنى يك انسان بداند كه چه كار دارد مى‏كند، و هر حركت خودش را با اراده و فكر و تصميم انتخاب نمايد؛ مثل انسانى كه سوار بر يك اسب رهوار نشسته، دهانه اسب در دستش است و مى‏داند كجا مى‏خواهد برود. تقوا، اين است. آدمى كه تقوا ندارد، حركات و تصميم‏ها و آينده‏اش در اختيار خودش نيست؛ به تعبير خطبه نهج‏البلاغه، كسى است كه او را روى اسب سركشى‏انداخته‏اند؛ نه اين كه او سوار شده؛ اگر هم سوار شده، اسب سوارى بلد نيست؛ دهانه در دستش است، اما نمى‏داند چه طورى بايد سوار اسب بشود، نمى‏داند كه كجا خواهد رفت؛ هر جا كه اسب او را كشيد، او هم مجبور است برود؛ و قطعاً نجاتى در انتظار او نيست. اين اسب هم سركش است. اگر ما تقوا را با همين معنا در نظر بگيريم، به نظر من راحت مى‏شود راه را طى كرد. البته باز هم نه آن طور كه خيلى راحت باشد. به هر حال، مى‏شود، ممكن است، واقعاً عملى است كه يك جوان راه اسلامى زندگى كردن را پيدا كند؛ اگر متدين است، ببيند چه كار دارد مى‏كند؛ اين اقدام، اين حرف، اين رفاقت، اين درس، اين فعل و درك، آيا درست است يا درست نيست. همين كه او فكر مى‏كند درست است يا درست نيست، اين همان تقوا است. اگر متدين نيست، چنانچه همين حالت را داشته باشد، اين حالت او را به دين راهنمايى خواهد كرد. قرآن كريم مى‏گويد: «هدى للمتقين؛ نمى‏گويد «هدى للمؤمنين».»[5]
 
2- دنبال تحصیل علم بودن
 
تحصیل علم یکی از مهمترین ویژگی هایی است که جوانان باید به دنبال آن باشند: «جوان ها امروز باید سه نکته را حتماً دنبال کنند. یکی از آن سه نکته، تحصیل علم است. عزیزان من! از تحصیل علم، ذره ای فروگذار نکنید و آن را قدر بدانید. علم می تواند، زندگی شخص شما را، ملت شما، جهان را به شکل مطلوب بسازد، همان طور که می تواند جهان را ویران کند.»[6]
 
نیروی جوانی این امکان را به جوان میدهد تا بتواند تلاش و کوشش زیادی برای رسیدن به علم داشته باشد: «تحصيل، اعم از تحقيق و كارهاى علمى هم هست. چون اين نيرو در جوانان هست، بايستى در كار تحصيل علم خيلى تلاش كنند.»[7]
 
علت تاکید ایشان بر مقوله علم در میان جوانان، وابستگی «اقتدار درونی» کشور به آن است که با تاکیدات ایشان و تبدیل شدن «علم و دانش» به گفتمان غالب جامعه این عنصر از عوامل اقتدار کشور شکل گرفت: « درباره‌ی دانش، در این ده دوازده سال گذشته حرفهای زیادی زده شد و بحمدالله اثر کرد»[8]
 
3- بصیر بودن و آگاهی سیاسی داشتن
 
یکی از ویژگی های اساسی جوان مؤمن و انقلابی، بصیرت داشتن و آگاهی داشتن نسبت به مسائل سیاسی داخل و خارج کشور است: «جوان ها امروز باید سه نکته را حتماً دنبال کنند...و نکته سوم آگاهی سیاسی است.آگاهی سیاسی از جمله مسائلی است که رژیم هایی مثل رژیم منحوس پهلوی ، از آن واهمه داشتند و از این که دانشجویان به سراغ مباحث و آگاهی های سیاسی بروند می-هراسیدند، لذا نمی گذاشتند این امر تحقق بپذیرد،»[9]
 
 این موضوع با توجه به پیچیده تر شدن اوضاع در جهان ضرورتی مضاعف پیدا میکند، ضرورتی که شاید در ابتدای انقلاب کمتر احساس میشد: «جوانِ اوّلِ انقلاب احتياج به تحليل نداشت و تحليل نميخواست، همه‌چيز برايش روشن بود، چون همه‌چيز را خودش به چشم خود ديده بود؛ حضور آمريكايى‌ها را، قساوت آمريكايى‌ها را، ساواكِ دست‌آموزِ آمريكايى‌ها را، امّا امروز شما بايد فكر كنيد، تحليل كنيد، دقّت كنيد؛ صِرف [گفتن با] زبان نباشد؛ معلوم باشد چرا ملّت ايران با استكبار مخالف است؛ چرا با رويكردهاى ايالات‌متّحده‌ى آمريكا مخالف است؛ اين بيزارى ناشى از چيست؛ اين را جوانِ امروز بايستى بدرستى و با تحقيق بفهمد.»[10]
 
4- نقش آفرینی کردن در عرصه های مورد نیاز کشور
 
جوان مؤمن و انقلابی نسبت به عرصه های گوناگون کشور احساس مسئولیت دارد و خود را نسبت به اوضاع و اتفاقات کشور بی تفاوت نمی بیند: «حال باید ببینیم یکی از اساسی ترین وظایف هر جوان که در دوران دانشجویی و تحصیل به سر می­برد یا به امور دیگر مشغول است، چیست؟ به نظر من از اساسی ترین وظایف این است که این روحیه­ی دفاع، احساس مسئولیت و تکلیف در مقابل این کشور و آرمان های آن را در خود زنده نگه دارد.(14/7/73)».
 
در این رابطه ایشان به دو مقوله مهم اشاره میکنند: «عمل به اندازه» و «عمل بهنگام». «لحظه‌ها را بايد شناخت. اگر چنانچه انسان وقت‌شناس نباشد، نداند كدام كار را در كجا بايد انجام داد، ممكن است خطاهاى بزرگى از انسان سر بزند.»[11] « افراط نبايد باشد، تفريط هم نبايد باشد. توجه كنيد كه افراط هم همان اندازه ضرر ميزند كه تفريط. عمل نكردن يقيناً مضر است، عمل افراط‌‌آميز هم به همان اندازه مضر است؛ مراقب باشيد. شور انقلابى را اندكى نبايد كاهش داد. انگيزه‌ى انقلابى بايد روزبه‌روز در دلهاى من و شما افزايش پيدا كند. اين كوه‌هاى گوناگون مشكلاتى كه بر سر راه مستضعفين عالم قرار دارد، جز با قدرت عزم و اراده‌ى پولادين مؤمن برداشته نخواهد شد.»[12] «جوانهاى انقلابى بدانند؛ همان طور كه كناره‌گيرى و سكوت و بى‌تفاوتى ضربه ميزند، زياده‌روى هم ضربه ميزند؛ مراقب باشيد زياده‌روى نشود.»[13]
 
البته باید توجه داشت که رفتارها و اعمال انقلابی و مؤمنانه نیز باید در چارچوب قوانین کشور انجام بگیرد و بروز حرکتی به دور از این موازین صحیح نخواهد بود. رهبر معظم انقلاب نیز در مواردی نسبت به این موضوع تذکراتی را به جوانان پرشور و انقلابی داده اند که مورد توجه و اهتمام آنان قرار گرفته است.  البته دوباره ایشان تصریح میکنند که نباید با اطلاق عناوین گوناگون این افراد را طرد کرد بلکه با تذکر و نصیحت باید آنان را متوجه کرد: «حالا اين حرف من بهانه‌اى نشود براى اينكه يك عده‌اى بروند جوانهاى انقلابى را به عنوان جوانهاى تند، مورد ملامت و شماتت قرار بدهند؛ نه، من همه‌ى جوانهاى غيور كشور را، جوانهاى مؤمنِ انقلابى كشور را فرزندان خودم ميدانم و پشت سر آنها قرار ميگيرم؛ من از جوانان انقلابى و مؤمن و غيور حمايت ميكنم؛ منتها همه را توصيه ميكنم به اين كه در رفتار خود، با اخلاق اسلامى رفتار كنند؛ قانون را مراعات كنند. همه بايد قانون را مراعات كنند. تجسم انقلاب در قانون جمهورى اسلامى است.»[14]
 
یکی از عرصه های اقدامات جوانان در سال جاری که با نام «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامیده شده است، پرداختن به فعالیت های فرهنگی خودجوش است که رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار ابتدای سال جاری نیز به آن اشاره کردند: « امّا آنچه نقطه‌ی مهم‌تر عرض من است، خطاب به جوانهایی است که در سرتاسر کشور فعّالیّتهای فرهنگی را به صورت خودجوش شروع کردند که بحمدالله خیلی هم وسیع شده است. من میخواهم بگویم آن جوانهایی که در تهران، در شهرهای گوناگون، در استانهای مختلف، در خود مشهد، در بسیاری از شهرهای دیگر کار فرهنگی میکنند، با اراده‌ی خودشان، با انگیزه‌ی خودشان ـ کارهای بسیار خوبی هم از آنها ناشی شده است که از بعضی از آنها ما بحمدالله اطّلاع پیدا کردیم ـ کار را هرچه میتوانند به‌طور جدّی دنبال کنند و ادامه بدهند. بدانند که همین گسترش کار فرهنگی در بین جوانهای مؤمن و انقلابی، نقش بسیار زیادی را در پیشرفت این کشور و در ایستادگی ما در مقابل دشمنان این ملّت، ایفا کرده است.»[15]
 
5- اهل ورزش بودن
 
یکی از توصیه های همیشگی ایشان به جوانان ورزش کردن و حفظ آمادگی جسمانی است. « اگر در يك جمله كوتاه از من بپرسند كه شما از جوان چه مى‌خواهيد؟ خواهم گفت: تحصيل، تهذيب و ورزش.»[16]
 
ایشان در دیدار اخیر خود با بسیجیان کسب مجموع این ویژگی ها را به جوانان توصیه نمودند:«جوانِ امروز احتياج دارد به دين، به تقوا، به علم، به نشاطِ كار، به امانت، به عفّت، به [انجام‌] خدمات اجتماعى و به ورزش؛ اينها خصوصيّاتى است كه جوانِ امروز به آن احتياج دارد و شما عزيزان بسيجىِ من ان‌شاءالله توفيق انجام اين كار را داشته باشيد. »[17]
 

---