دو سوال مهم درباره آینده طرح تحول نظام سلامت

به گزارش بولتن نیوز به نقل از عیارآنلاین، دولت یازدهم از همان روزهای اول شروع به کار خود اعلام کرد که حوزه سلامت را جزو اولویت‌ های اصلی خود می داند و البته شخص رئیس جمهور هم در سخنرانی‌های متعدد در این زمینه، بر این موضوع تأکید کرده است. تاکنون نیز دولت و مجلس کمک‌های قابل توجهی به وزارت بهداشت کرده اند، از جمله کمک مالی ۱۹۰۰ میلیارد تومانی در زمینه سامان‌دهی بازار دارو و همچنین کمک ۷ تا ۸ هزار میلیارد تومانی که قرار است از محل هدفمندی یارانه‌ها به وزارت بهداشت اختصاص یابد. مبلغی که طبق اظهارات وزیر بهداشت قرار است از طریق گسترش پوشش اقشار محروم و همچنین گسترش پوشش خدمات، پرداخت هزینه های سلامت از جیب مردم را ۱۰ درصد کاهش دهد.

کاهش ۱۰درصدی پرداخت از جیب با صحبت‌های معاونت توسعه مدیریت و منابع نظارت وزیر بهداشت که گفته بود برای کاهش هر ۱ درصد پرداخت از جیب مردم به ۶۰۰-۷۰۰ میلیارد تومان پول نیاز داریم، نیز همخوانی دارد!
البته طبق گفته های وزیر بهداشت قرار است از امروز با آغاز طرح «تحول نظام سلامت» سهم بیماران از هزینه‌های درمان در بیمارستان‌های دولتی به ۱۰ درصد برسد.

این رویکرد دولت به بخش سلامت در حالی است که در وضعیت کنونی بسیاری از وزارت خانه های دولت درگیر مشکلات جدی هستند و خواسته‌های مختلف و زیادی از رئیس جمهور دارند و این اولین بار است که یک دولت امر مهم سلامت را اولویت خود قرار می‌دهد (هر چند برخی افراد متعقدند سلامت به مرز بحران رسیده و دولت جز این کار چاره‌ای نداشت!). این اتفاق مثبت (قرار گرفتن سلامت در رأس سیاست‌های دولت) حداقل شرایط را فراهم می‌کند تا با ترویج گفتمان سلامت در بین مسئولین، نخبگان وعموم مردم جایگاه اصلی حوزه سلامت در سیاست‌های کشور شفاف‌تر شود و این موضوع اولویت خود را در بین سیاست‌های کشور روشن سازد.

البته این راه تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد. اگر نگاهی به کشورهای پیشرفته دنیا بیندازیم متوجه می‌شویم که سلامت به درستی همواره یکی از اولویت‌های دولت‌ها و بویژه دولت های پیشرفته است و این موضوع مربوط به یک دوره خاص نمی‌شود و به همین دلیل تأثیرات بسیار زیادی در حوزه های سیاسی، از جمله انتخابات در این کشورها دارد. نمونه بسیار بارز این موضوع، تعطیلی حدود دوهفته‌ای امریکا در سال گذشته به دلیل طرح اوباما در زمینه بیمه سلامت و مسئله تأمین اعتبار آن بود.
بنابراین چند نکته مهم در این زمینه به نظر می‌رسد:
الف- مطرح شدن سلامت به عنوان اولویت دولت هنوز در اول راه است و تا اعتلای جایگاه سلامت در سیاست‌های کشور راه بسیار زیادی است.
ب- اولویت دادن به سلامت نباید به صورت موقت در دولت‌ها مطرح شود و سلامت باید یکی از سه اولویت اصلی تمام دولت‌ها باشد. برای این کار باید فرهنگ توجه به موضوع سلامت، در ساختار حکومت ایجاد شود.
ج- هرچند که سلامت در اولویت دولت یازدهم است اما این سوال مهم وجود دارد که آیا سیاست و خط مشی درستی هم برای بهبود وضعیت سلامت از سوی دولت و وزارت بهداشت در پیش گرفته شده است؟ این موضوع به مراتب مهم‌تر از اولویت دادن به موضوع سلامت است زیرا در صورت اشتباه بودن خط مشی و سیاست‌ها، هدر رفت منابع و اتلاف زمان چندین ساله و از همه مهم‌تر تأمین نشدن سلامت مردم را در پی خواهد داشت.
مهم ترین موضوع در این زمینه، اتکای فعلی وزارت بهداشت به حل مشکلات از طریق تأمین منابع اضافی است. اگر فرض کنیم که امسال وعده کمک ۸ هزار میلیارد تومانی دولت به وزارت بهداشت از محل درآمدهای هدفمندی یارانه ها به صورت کامل محقق شود؛
سوال اول: وزارت بهداشت این مبلغ هنگفت را از طریق چه سازوکاری در بین مردم به صورت عادلانه توزیع خواهد کرد تا بتواند ۱۰% پرداختی از جیب مردم را کاهش دهد؟ در مورد این موضوع وزارت بهداشت تا به حال اطلاعات دقیقی اعلام نکرده است و تنها به صورت کلی به توسعه بیمه سلامت اشاره کرده است.
سوال دوم: فرض کنیم که این مبلغ کمک دولت محقق شود و دولت بتواند ۱۰% پرداخت از جیب مردم را کاهش دهد؛ آیا دولت سال های آینده هم می‌تواند چنین کمکی را به وزارت بهداشت داشته باشد تا پرداخت از جیب مردم به ۳۰ درصد کاهش یابد! به عبارت دیگر، آیا این منابعی که برای سلامت اختصاص می‌یابد، منابع پایداری است؟
برای شفاف تر شدن بحث لازم است به این نکته اشاره شود که دولت در صورت استمرار همین روند برای کاهش پرداخت از جیب از ۷۵% به ۳۰% حدود ۳۶ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و البته این بودجه صرف نظر از محاسبه تورم، تقاضای القایی و افزایش تقاضای مردم به دلیل ارزان شدن و رایگان شدن خدمات سلامت است! و بدون تردید، مبلغ واقعی بسیار بیش از رقم مذکور است. آیا وزارت بهداشت برای این موضوع فکری کرده است؟