همه چیز درباره نمایشگاه کتاب امسال

ایسنا: رییس بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: ما تلاش کرده‌ایم تا کمی شرایط را بهتر کنیم اما به هر حال برای مردم ما که سابقه‌ تمدنی طولانی دارند‌، این شرایط راضی‌کننده نیست.

سیدعباس صالحی همچنین با اشاره به اینکه مصلا مکان برگزاری نمایشگاه کتاب نیست گفت: نمایشگاه کتاب شهری است که هر ساله ساخته و ویران می‌شود اما برگزاری نمایشگاه کتاب در مصلا تنها گزینه‌ موجود بود.

در نشست رسانه‌یی بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران که روز یکشنبه هفتم اردیبهشت‌ماه در محل شورای فرهنگ عمومی برگزار شد سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد و رییس بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره تلاش برای گامی به جلو برداشتن نمایشگاه کتاب گفت: نمایشگاه کتاب تهران نقشی اساسی در اقتصاد نشر دارد اما متاسفانه با وجود زحمت‌هایی که برای آن کشیده می‌شود با مشکلاتی مواجه است و ارائه خدمات به مخاطبان ناشران مشکل اساسی نمایشگاه است و ما امسال تلاش کردیم که گام‌های اساسی در این زمینه برداریم. البته نتیجه راضی‌کننده نیست.

او ادامه داد: امسال برای مخاطبان عام و خاص اقداماتی انجام شده و همچنین برای استقبال از نخبگان و فرهیختگان طرحی اجرا می‌شود. همچنین تلاش شده تا برای حضور سالمندان و معلولین اقداماتی انجام شود که حضور آنها در نمایشگاه با سهولت بیشتری انجام شود. اما مهمترین بحث این است که کرامت بازدیدکننده و ناشر حفظ شود.

صالحی همچنین تقویت وجه نمایشگاهی نمایشگاه کتاب تهران را مهم ارزیابی کرد و گفت: در سال‌های گذشته گفته می‌شد که وجه فروشگاهی نمایشگاه کتاب تهران غلبه پیدا کرده است. شرایط اقتصاد نشر ایران اقتضائات خاص خودش را دارد و ما نمی‌توانیم با تصمیم‌های آزمون و خطا به آن آسیب بزنیم و بخش فروش را حذف کنیم اما می‌توانیم وجه نمایشگاهی را پررنگ کنیم و امسال این اقدامات انجام شده است و برنامه‌هایی با عنوان سالن تولید علم‌، سالن ترجمه‌، نشست‌های متنوع و اقداماتی در زمینه مبادله رایت انجام شده است.

رییس بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران سیاست دیگر وزارت ارشاد در نمایشگاه کتاب را تقویت و گسترش وجه فرهنگی نمایشگاه کتاب تهران خواند و گفت: نمایشگاه کتاب تهران یک تفرجگاه فرهنگی است و این اصلا بد نیست و ما به این منظور برنامه‌هایی را در کل فضای نمایشگاه کتاب تدارک دیده‌ایم تا خانواده‌هایی که امسال به نمایشگاه کتاب می‌آیند با محیطی دلپذیرتر و دل‌نشین‌تر مواجه شوند.

او ادامه داد: تقویت اطلاع‌رسانی دیگر سیاست نمایشگاه است. نمایشگاه کتاب همواره با این مساله روبه‌رو بوده که انباری بزرگ،‌ گم و بدون کروکی از کتاب است، بنابراین دوستان تلاش کردند تا اطلاع‌رسانی نمایشگاه را تقویت کنند و نمایشگاه برای مخاطب مانند کف دست باشد.

او زیباسازی نمایشگاه را یکی دیگر از سیاست‌های خود خواند و گفت: به دلیل آماده نبودن شرایط‌، محل برگزاری نمایشگاه ‌ زیبایی کافی را ندارد. ما تلاش کرده‌ایم تا کمی شرایط را بهتر کنیم اما به هر حال برای مردم ما که سابقه‌ تمدنی طولانی دارند‌، این شرایط راضی‌کننده نیست.

معاون فرهنگی ارشاد تاکید کرد: بحث واگذاری نمایشگاه به بخش خصوصی یکی دیگر از سیاست‌های ماست و اینکه کار اهل فرهنگ را به اهل فرهنگ بسپاریم سیاست مهم ما در حوزه فرهنگ است. ما آماده‌ بودیم کلید نمایشگاه را به تشکل‌ها بسپاریم اما تشکل‌ها نمی‌توانستند امسال اجرای آن را به صورت کامل بپذیرند. اما به هر حال ما نمایشگاه را به یاری تشکل‌ها شکل دادیم و برخی از تشکل‌ها که در چند سال گذشته حضور نداشتند به عرصه آمدند. ما امیدواریم روند همکاری تشکل‌ها به صورتی شود که تا پایان چهار سال نمایشگاه به تشکل‌ها سپرده شود چون کار دولت نمایشگاه‌داری نیست.

او همچنین به صرفه‌جویی و انضباط مالی در برگزاری بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب اشاره کرد و گفت: امسال هم در نمایشگاه و هم در بحث بن‌ها این انضباط و شفافیت را رعایت کردیم و نباید اجازه داد که آلودگی مالی با مسائل فرهنگی تداخل پیدا کند.

صالحی تعامل با اهل رسانه را از اهداف نمایشگاه خواند و گفت: ما به همه دوستان درگیر در نمایشگاه کتاب تاکید کرده‌ایم که با رسانه‌ها تعامل بهتری داشته باشند. ما رسانه‌ها را محرم فضای کتاب می‌دانیم.

او همچنین به ایجاد منشور اخلاقی برای نمایشگاه اشاره کرد و گفت: تلاش شده که با ایجاد منشوری اخلاقی فضای نمایشگاه مطهر باشد و شان آن حفظ شود.

رییس نمایشگاه کتاب با اشاره به اینکه افغانستان امسال مهمان ویژه‌ نمایشگاه کتاب تهران است گفت: در راستای دیپلماسی فرهنگی امسال فضا برای همکاری با کشورها فراهم است و افغانستان به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه حضور دارد.

او سپس به مشکلات نمایشگاه کتاب اشاره کرد و گفت: مصلای تهران مکان برگزاری نمایشگاه کتاب نیست. هر سال شهری ساخته و ویران می‌شود اما ما در زمانی به وزارتخانه آمدیم که مصلا تنها گزینه ما بود؛ مکانی که دست و پای ما را به تمام معنا می‌بندد. همچنین منابع مالی ما هم اسفبار است. ما ایده‌های بسیاری داشتیم که شرایط مالی معاونت فرهنگی شرایطی نبود که همه طرح‌ها و ایده‌ها را عملی کند و امیدواریم آنچه انجام شده گامی به جلو باشد.

در این نشست امیرمسعود شهرام‌نیا - رییس موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی - با اشاره به سرعت گرفتن کارها در نمایشگاه کتاب گفت: امسال نمایشگاه با سرعت بهتری پیش رفت و ما توانستیم یک هفته تا 9 روز به ناشران وقت بدهیم تا غرفه‌هایشان را آماده‌سازی کنند.

او همچنین اظهار کرد کرد: امسال تشکل‌ها همگرایی بهتری داشتند. در حوزه اطلاع‌رسانی اتفاق‌های خوبی رخ افتاد و فعالیت‌های متنوعی در حاشیه نمایشگاه برنامه‌ریزی شد. همچنین مخاطبانی که می‌خواهند به صورت موضوع‌محور در نمایشگاه جست‌وجو کنند هم می‌توانند از سایت نمایشگاه به نشانی WWW.TIBF.IR و هم از سالن یاس که دسته‌بندی موضوعی دارد استفاده کنند.

در ادامه محمد اللهیاری - مشاور معاون فرهنگی ارشاد و معاون اجرایی نمایشگاه کتاب - با اشاره به اضافه شدن دو شورا به نمایشگاه کتاب گفت: امسال شورای ارتباطات به عنوان اتاق فکر رسانه‌یی و همچنین شورای کارشناسی برنامه‌های نمایشگاه کتاب که نقش بازوی مشورتی نمایشگاه را دارد به نمایشگاه کتاب اضافه شد.

او همچنین آماری از حضور ناشران در نمایشگاه ارائه کرد و گفت: در نمایشگاه بیست و هفتم‌، 1296 ناشر عمومی‌، 623 ناشر دانشگاهی‌، 283 ناشر کودک و نوجوان‌ و 128 ناشر آموزشی حضور دارند که در مجموع شامل 2330 ناشر می‌شود که این ناشران بیش از 26 هزار عنوان کتاب را به نمایشگاه کتاب می‌آورند.

اللهیاری سپس به کاهش هزینه کتاب‌های خارجی اشاره کرد و گفت: گمرک‌ هزینه ورود هر کیلو کتاب را از شش دلار به یک دلار کاهش داد و امسال اجاره بهای غرفه ناشران خارجی مانند ناشران خارجی متری 30هزار تومان درنظر گرفته شد.

معاون اجرایی نمایشگاه کتاب همچنین درباره‌ کتاب‌های بخش بین‌الملل گفت: امسال 107 هزار کتاب لاتین و 25 هزار عنوان کتاب عربی در نمایشگاه عرضه می‌شود. همچنین 237 هزار نفر برای دریافت بن‌کارت و یارانه دانشجویی ثبت‌نام کرده‌اند.

در ادامه این نشست سیدعباس صالحی به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد‌ و درباره اینکه آیا نمایشگاه کتاب سرانجام صاحب مکان دائمی می‌شود‌ یا خیر گفت: مکان نمایشگاه مشکل قدیمی است و من نمی‌توانم قول داشتن مکان دائمی را بدهم؛ اما می‌توانم این قول را بدهم که اهتمام جدی‌ای در این زمینه خواهد شد.

او همچنین درباره کتاب «هاشمی در سال 88» (گزارش مواضع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در سال 88) که بنا بر اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دولت قبل دو سال و نیم توقیف بوده است گفت: این کتاب حدود پنج ماه قبل از برگزاری نمایشگاه کتاب مسیر دریافت مجوز را آغاز و طی کرد و ما برای حصول اطمینان کتاب را برای بررسی به چند نهاد خارج از وزارت‌خانه هم دادیم. من کتاب را نخوانده‌ام اما فرایندی که طی شد اداره کتاب را به این نتیجه رساند که انتشار این کتاب بلامانع است ما برای بررسی کتاب ضوابطی داریم که شورای انقلاب فرهنگی تصویب کرده و با این معیارها سراغ کتاب‌ها می‌رویم. اما درباره محتوای کتاب قضاوت خاصی نمی‌کنیم. ما مانند اداره استاندارد هستیم و معیارهایمان را با کتاب مطابقت می‌دهیم. اما اداره کتاب ضامن این نیست که پاراگراف به پارگراف کتاب درست باشد و جمله خطایی در آن نباشد. این موضوع چه درباره این کتاب و چه درباره کتاب‌های دیگر صادق است.

او درباره بدهی نمایشگاه کتاب به ناشران خارجی نیز گفت: با وجود پیگیری‌های جدی در این زمینه این مبلغ به صورت ودیعه دست بانک ملی است که تبدیل به معضلی برای ارشاد شده است. اما نباید اجازه بدهیم این موضوع مانند زخمی کهنه و چند سال مانده اعتبار نمایشگاه را زیر سوال ببرد.

رییس بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب درباره اینکه آیا همه کتاب‌هایی که مجوز اداره کتاب را دارند‌، می‌توانند در نمایشگاه کتاب شرکت کنند‌ یا خیر گفت: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم درباره این موضوع صحبت کردند که سیاست وزیر، سیاست وزارت‌خانه است و هر کتابی که مجوز دفتر توسعه کتاب و کتاب‌خوانی (اداره کتاب) را دارد مجوزش برای ما معتبر و محترم است. با همه نهادهایی که با احساس وظیفه در نمایشگاه کتاب ورود پیدا می‌کردند و اقداماتی انجام می‌دادند، صحبت شده تا نمایشگاه محیط امن فرهنگی باشد‌ و متولی آن بر آن نظارت کند. هیچ اتفاقی نباید به جز از مجاری نمایشگاه رخ بدهد.

صالحی همچنین درباره حاضر نبودن ناشران تعلیقی در نمایشگاه کتاب امسال گفت: آن بخش از مشکلات این ناشران که به ارشاد مربوط می‌شد، حل شد؛ اما این ناشران به دلیل کتاب‌های اندکشان نمی‌توانستند در نمایشگاه حضور داشته باشند و اگر ما تبصره‌ای برای حضور آنها قائل می‌شدیم، همه ناشرانی هم که کم کتاب چاپ کرده‌اند مدعی حضور در نمایشگاه می‌شدند. قرار دادن این تبصره میان ما و ناشران دیگر مشکل ایجاد می‌کرد. اما چون این ناشران احساس حسن نیت وزارت ارشاد در دولت جدید را درک کرده‌اند، پذیرفتند که در نمایشگاه کتاب حاضر نباشند و من از آنها تشکر می‌کنم.

محمد اللهیاری هم درباره کمیته ارزشیابی کتاب‌ها در نمایشگاه‌ و فعالیت‌های این کمیته گفت: این کمیته سال‌های پیش هم در نمایشگاه بوده و عمده فعالیتش در بخش بین‌الملل است و بیشتر به بررسی کتاب‌های خارجی می‌پردازد که نکند کتاب‌هایی که نام خلیج فارس را جعل کرده باشند و یا وحدت کشور و یا رابطه با همسایگان را هدف قرارداده باشند‌، در نمایشگاه حضور پیدا کنند. آیین‌نامه این کمیته براساس ضوابط ایجاد شده و در بخش کتاب‌های داخلی هم به این نکته توجه می‌کند که کتاب‌های نمایشگاه تنها متعلق به پنج سال گذشته باشد.