تسویه حساب سیاسی با دریدن پرده‌های حرمت الهی

به گزارش بولتن نیوز، قطعا انتشار این مطلب و هزاران مثل آن در اصلاح وضعیت عمومی کشور در نقض حریم خصوصی که همه روزه در جامعه واقع می‌شود، تاثیر فوری و قطعی نخواهد داشت، اما این مسئله هرگز دلیلی بر بی‌توجهی به نقض حریم خصوصی افراد در جامعه که پیوسته در حال یافتن ابعاد جدید‌تر و گسترده‌تری هست‏، نیست.

خانم نعیمه اشراقی که ید طولایی در اتخاذ و انتشار مواضع ساختارشکنانه دارند، یکبار دیگر و این بار در شبکه اجتماعی وایبر مطالبی بیان کرده‌اند که نه تنها در شان ایشان به عنوان یکی از منسوبین به بنیانگذار جمهوری اسلامی نیست‏، بلکه اساسا به دور از منزلت هر ایرانی مسلمان معتقدی است.

سه اصل حفظ جان‏، مال و عرض و آبروی افراد، از آموزه‌ها و توصیه‌های اکید دین اسلام به پیروان خود است و در این بین آبرو از جایگاهی متمایز از دو اصل اول برخوردار است. بین افرادی که مال یا جان خود را ایثار می‌کنند، تفاوت وجود دارد، اما کسانی که حاضر می‌شوند آبروی خود را دست‌مایه ایثارگری کنند، زیاد نیستند و لذاست که ارزش عمل این افراد حتی با کسانی که جان خود را ایثار می‌کنند، قابل مقایسه نیست.

همین نسبت در زمینه لزوم حفظ مال، جان و آبروی افراد اجتماع از سوی آحاد مختلف مردم و به ویژه کسانی که از قدرت و امتیازات ویژه برخوردار هستند، وجود دارد و به عنوان مثال انتشار عمومی یک نوشته یا سخن که در جمعی محدود و خصوصی اظهار شده، وقتی باعث لطمه به آبروی افراد شود، صرف‌نظر از اینکه آن فرد کیست، چه مسلک و اعتقاد و جایگاه اجتماعی دارد، عملی خطا، ناصواب و قطعا حرام و مصداق گناه است.

در آموزه‌های قرآنی و سیره نبوی (ص) چنان بر مسئله آبرو و حیثیت افراد دستور و تأکید شده، که حتی خود فرد هم حق ندارد آبروی خود را ببرد. از پیامبر گرامی(ص) نقل شده که فرمود: «ان اعراضکم علیکم حرام کحرمه یومکم هذا فی شهرکم هذا فی بلدکم هذا»؛ آبروی شما بر شما حرمت دارد؛ همان گونه که عید قربان در ماه ذی‌الحجه و در سرزمین مکه حرمت دارد. ابن کثیر، ج 4، ص ۲۲9. و ایضاً امیرمؤمنان علی(ع) می‌فرماید: آبروی خود را هدف تیرهای سخنان مردم قرار ندهید. نهج البلاغه، ص ۶۸۳، نامه ۶9.

اگر چه در وهله اول و طبق آنچه گذشت، این خود افراد هستند که مامور به حفظ آبروی خود هستند، اما چنانکه در ادامه می‌آید خطای افراد در نقض این قاعده هرگز مجوزی برای هتک حرمت و آبروی افراد از سوی دیگران و کشاندن آن خطا به عرصه عمومی نیست، چه اینکه این اقدام علاوه بر اینکه نقض حریم خصوصی افراد می‌باشد، مصداق نشر و اشاعه فحشاست که خود مصداق ارتکاب گناهی مضاف بر گناه اول است.

آیت الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی، یکی از اساتید خارج فقه حوزه علمیه قم در شرحی بر دعای ابوحمزه ثمالی می‌گوید که بهترین حاکم کسی است که آنچه را مخفی باشد بروز ندهد و بر اساس آن حکم نکند و حتی قاضی هنگام قضاوت نباید دنبال اظهار خطاها و مشکلات باشد، حال چگونه است که ما مدعیان اسلام آن هم در رسانه‌ای که خود را مبشر انوار رهایی بخش بیداری اسلامی می‌داند، اینگونه بدیهیات و اولین اصول اسلام را زیر پا می‌گذاریم؟

اسلامی که ما مدعای آن را داریم از ۱۴۰۰ سال پیش برای شأن و منزلت انسانی ارزش قائل شده است و حریم خصوصی را به رسمیت شناخته است. آیات زیادی از قرآن به این مضمون پرداخته‌اند. برای مثال در آیات ۲۷ و ۲۸ سوره نور می‌خوانیم: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتاً غَیْرَ بُیُوتِکُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى‏ أَهْلِها ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ (27) فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِیها أَحَداً فَلا تَدْخُلُوها حَتَّى یُؤْذَنَ لَکُمْ وَ إِنْ قِیلَ لَکُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْکى‏ لَکُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ (28).» «اى کسانى که ایمان آورده‌اید در خانه‌هایى غیر از خانه خود وارد نشوید تا اجازه بگیرید و بر اهل آن خانه سلام کنید، این براى شما بهتر است، شاید متذکر شوید.» (27) «و اگر کسى در آن نیافتید داخل آن نشوید تا به شما اجازه داده شود، و اگر گفته شود بازگردید، بازگردید، که براى شما پاکیزه تر است و خداوند به آنچه انجام مى‌دهید آگاه است.»(28)

اساسا وقتی در آیه ۱۲ سوره حجرات آمده است که «ای کسانی که ایمان آورده‌­اید! از ظن و گمان در مورد یکدیگر بپرهیزید که بعضی از ظن­‌ها گناه است و در کار یکدیگر تجسس و کنجکاوی نکنید»، دیگر تکلیف تجسس و کنجکاوی و فضولی کاملا مشخص است.

تجسس حتی برای اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر هم ممنوع است. جلوگیری از وقوع آشکار منکرات یکی از وظایف نظام اسلامی است که بر این اساس منصبی خاص با عنوان حسبه پدید آمد و متصدی آن یعنی محتسب موظف شد که با تظاهر «به ترک معروف» یا «انجام منکر» مقابله کند. به نوشته غزالی، محتسب باید از منکر آشکار که نیاز به تجسس ندارد، جلوگیری کند. بر این اساس، محتسب یا ناهی از منکر مجاز نیست که در امور پنهانی مردم تجسس و اسرار مخفی آنان را افشا کند. بسیاری از مؤلفانی که به شرایط حسبه توجه داشته‌اند، بر این نکته تصریح کرده و به حدیث مشهور نبوی استناد نموده‌اند که اگر کسی مرتکب کاری منکر شود و کار خود را آشکار کند حد بر او جاری خواهد شد. سیره صحابه بزرگ و امام علی(ع) هم آن بوده که تنها در صورت بروز و آشکار شدن منکر، گناهکار را مجازات می‌کردند و برای کشف منکر تجسس نمی‌نمودند.

حاکم و حکومت اسلامی نه تنها از تفتیش بدون دلیل نهی شده، بلکه بر پایه گمان و تردید هم نمی‌تواند به تفحص و تجسس بپردازد. بنابر حدیثی از پیامبر اکرم، این امر موجب فاسد شدن مردم می‌شود. امیر مؤمنان علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر به وی توصیه فرمود که در عیوب مردم که بر وی پوشیده است، کنجکاوی نکند و تا حد ممکن خطابخش و جرم پوش باشد. از دیدگاه فقهی، حاکم تنها وظیفه دارد که در صورت ثابت شدن گناهان مرتبط با حق الله، نسبت به آن‌ها حد جاری کند و حتی اجرای حدود مربوط به حق الناس نیاز به درخواست صاحب حق دارد. از مصادیق تجسس حرام، استماع مکالمات غیرعلنی اشخاص است که مشمول حکم آیه ۱۲ سوره حجرات و احادیث مربوط به آن می گردد. در حدیث وارده از معصوم، کسی که به رغم خواست افراد به گفت و گوی آنان گوش دهد نکوهش شده و جزایش در روز قیامت، ریختن سرب گداخته در گوش وی ذکر گردیده است.

در قانون اساسی نیز به عنوان عالی‌ترین میثاق عمومی ملت بر حقوق اساسی و پرهیز مطلق از تعدی به حریم خصوصی افراد تاکید شده است.در اصول متعدد قانون اساسی بر ممنوعیت تجسس، استراق سمع و تفتیش عقاید افراد تاکید شده و حتی عنوان شده است که هتک حرمت و حیثیت فردی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است.

حضرت امام خمینی (ره) به عنوان معمار فکری نظام جمهوری اسلامی ایران در این باره با تاکید بر این تذکر که «اهانت کردن به یک آدمى، ولو این آدم هم خودش یک آدم مخالفِ مثلًا چه باشد، باز حق اهانت نیست. این حق است که جزایش را به او بدهند، دیگر اهانت چرا به او بکنند؟ رفتن منزل، به خانواده‌اش تعرض کردن، به بچه‌هایش تعرض کردن، این‌ها امورى است که نباید بشود. ما مى‌خواهیم اسلام باشد، ما نباید یک کارى بکنیم که بگویند که دادگاه‌ها در زمان طاغوت هم این کارها را نمى‌کردند! باید شما آقایان علاج بکنید مسئله را. ... کاری نکنید و به گونه‌ای عمل نمایید که مردم پس از چندین سال نظام اسلامی را با رژیم ستم شاهی مقاسیه کرده و بگویند آن‌ها بهتر و با عدالت عمل می‌کردند»، می‌فرمایند: «حالا که ما انقلاب کردیم باید هرج و مرجى باشیم؟! خوب، انقلاب کردیم؛ انقلاب که نباید هرج و مرج باشد. انقلاب روى موازین اسلام باید باشد. نباید ما یک کلمه «انقلاب» بگذاریم و هر کارى دلمان مى‌خواهد بکنیم بگوییم که انقلابى است! انقلابى یعنى چه؟ مگر اسلام عوض مى‌شود در انقلاب؟! اسلام همان اسلام است... یک‌وقت یک بیگناهى خداى نخواسته، روى یک مقاصدى که یک کسى ممکن است داشته باشد بیاید تهمت به او بزند، خداى نخواسته یک آدم بیگناهى چى بشود. و امروز هم همین طور که ملاحظه مى‌کنید روز تهمت است! من نمى‌دانم چه جور شده است که هر که به هرکس دلش مى‌خواهد هر چى مى‌گوید! نمى‌داند که تهمت زدن به مؤمن جزایش چه هست پیش خدا. نمى‌داند غیبت کردن از مؤمن چى هست. نمى‌داند که هتک حرمت مؤمن، هتک حرمت الله است،... مى‌خواهند یکى یکى [هتک کنند] نوبت همه تان شاید برسد! یکى یکى، هرکس را یک جایى ببینند، یک کارى انجام مى‌دهد مى‌خواهند هتک حرمتش بکنند، یا ساقطش بکنند... یکى یکى را کنار کنار بگذارند، و همه را خلع سلاح بکنند، آن وقت کى دیگر باقى مى‌ماند؟» صحیفه امام، ج 10، ص 274 و 275.

رسانه‌هایی که با ادعای اصولگرایی اشتباه ارتکابی خانم اشراقی در یک جمع محدود و خصوصی را به شکل عمومی منتشر کرده‌اند،‌ علاوه بر تجسس و اشاعه یک اظهارنظر ناصحیح و ناصواب، از آنجا که این اقدام را صرفا در راستای تسویه حساب‌های سیاسی انجام داده‌اند، مرتکب گناه سومی هم شده‌اند که دو گناه اول را هم برای این سومی مرتکب شده‌اند و از این منظر به معنای واقعی کلمه خسرالدنیا و الآخره هستند که برای کسب قدرت در دو روز دنیا پرده‌های حرمت را نیز دریده‌اند.