بحران اوکراین و شتاب ترکیه برای ورود ایران به بازار گاز اروپا

به گزارش بولتن نیوز به نقل از شانا_ پیمان جنوبی، افزایش بی رویه مصرف انرژی و به بهره برداری نرسیدن فازهای پارس جنوبی در ٨سال گذشته در حالی است که ایران می‌توانست با بهره برداری از فازهای پارس جنوبی و کاهش شدت مصرف انرژی، مناسب‌ترین جایگزین روسیه در بازار گاز اروپا باشد.

پس از بالا گرفتن تنش میان روسیه و اتحادیه اروپا بر سر مساله اوکراین، روسیه به آخرین نشست گروه "جی هشت” دعوت نشد و پارلمان اتحادیه اروپا هم اعلام کرد که برنامه ویژه‎ای برای کاهش وابستگی گازی به روسیه دارد.

بحران کریمه و سه تجربه پیشین بستن شیرهای گاز صادراتی روسیه به کشورهای اروپایی، سران اتحادیه اروپا را به چاره‎اندیشی واداشته است. چند کشور اروپایی از آمریکا خواسته‎اند که راهی برای صادرات زودهنگام گاز به اروپا پیدا کند. آمریکا نیز وعده داده تا سال ۲۰۱۵ نخستین محموله گازی خود را راهی اروپا کند و ده سال بعد، همه گاز مورد نیاز کشورهای اروپایی را تامین کند.

اما اروپایی‎ها مسیر نزدیکتری هم برای تامین گاز دارند. مسیری که ترکیه پیشدستانه برای به دست گرفتن آن اقدام کرده و می‎خواهد با واردات گاز بیشتر از ایران، آذربایجان و ترکمنستان، دست کم بخشی از گاز مورد نیاز اروپا را تامین کند.

ترکیه در شرایطی می‎خواهد با انتقال گاز ایران و کشورهای نفتخیز منطقه به اروپا، جایی در بازار جهانی انرژی پیدا کند که ایران با برخورداری از منابع نفت و گاز باید سریعتر خود را برای دست یافتن به سهم ده درصدی از بازار جهانی گاز آماده کند.

کارشناسان و نهادهای ناظر بر بازار انرژی، ایران را یکی از مناسب‎ترین گزینه‎ها برای جایگزینی روسیه در بازار گاز اروپا می‎دانند و این مهم می تواند سهم یک درصدی صادرات گاز ایران را در بازارهای جهانی گاز  ارتقا دهد.

موقعیت جغرافیایی ویژه و برخورداری از ذخایر عمده نفت و بزرگترین ذخایر گاز دنیا به صورت بالقوه این امکان را به ایران می‎دهد تا در صورت عملیاتی شدن تحریمها علیه روسیه به یکی از جایگزینهای احتمالی این کشور در بازار گاز بدل شود. ایران علاوه بر این،‎ امکان انتقال گاز کشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیای میانه به اتحادیه اروپا را دارد.

در حال حاضر ایران روزانه ۶۵۰ میلیون متر مکعب گاز تولید می‎کند که ۳۵۰ میلیون متر مکعب آن برای مصارف خانگی و صنعتی  استفاده می شود. همچنین نزدیک به ۱۰۰میلیون متر مکعب از گاز تولیدی ایران به منظور حفظ تولید صیانتی به چاههای نفت تزریق می‎شود. این در حالی است که برابر برخی برآوردها نیاز روزانه چاههای نفت ایران برای تولید چهار میلیون بشکه نفت، ۵۰۰ میلیون متر مکعب برآورد می‎شود.

بر اساس برآورد آژانس بین‎المللی انرژی، خاورمیانه می‎تواند تا دو دهه آینده نزدیک به ۲۱۰ میلیارد متر مکعب از گاز اروپا را تامین کند. این آژانس برآورد کرده است که در بدبینانه‎ترین شرایط، سهم خاورمیانه در بازار گاز اروپا به ۴۰ میلیارد متر مکعب خواهد رسید. در این چشم‎انداز، ایران این امکان را دارد که سهم و نقش خود را در بازار گازی اروپا را ارتقا دهد.

ایران با در اختیار داشتن ۱۸ درصد از ذخایر گاز طبیعی و ۹.۴ درصد از ذخایر اثبات شده نفت خام جهان، به ترتیب نخستین و چهارمین کشور بزرگ دارنده ذخایر گاز طبیعی و نفت خام در دنیاست.

تحریمهای بین‎المللی و کاهش سرمایه‎گذاری در سالهای گذشته، صنعت نفت و گاز ایران را با کمبود نقدینگی و کاهش تولید روبرو کرده است. باوجود برخورداری از منابع گازی، ایران به لحاظ استخراج گاز از رقیبان منطقه‎ای خود عقب افتاده است. قطر در دو دهه گذشته توانسته است جایگاهی بهتر از ایران را در تولید و تجارت گاز به دست بیاورد.

بیژن زنگنه، وزیر نفت در ١٦ فروردین ماه ٩٣ در گفتگو با شانا درباره برنامه توسعه فازهای پارس جنوبی با اشاره به این که تا پایان سال ٩٣ بیش از ١٠٠ میلیون متر مکعب در روز به تولید پارس جنوبی افزوده می شود، درباره جزئیات این افزایش تولید گفته است: گاز فازهای ١٢، ١٦و١٥، ١٨و١٧ به ترتیب با ظرفیت روزانه ٥٠ ، ٥٠ و ٢٥ میلیون مترمکعب تا زمستان وارد مدار تولید می شود.

زنگنه با اشاره به این که بخش مهمی از این گاز از دریا استخراج می شود، تصریح کرد: عقب ماندگی در بخش دریا بسیار زیاد است و باید تصمیماتی اتخاذ شود تا وضع احداث تاسیسات در دریا بهتر شود و عقب ماندگی در بخش دریا امسال و سال آینده جبران شود.

به گزارش ایرنا، منصور معظمی معاون برنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت، با انتقاد از تحقق نیافتن سرمایه گذاری های پیش بینی شده برای توسعه صنعت نفت کشور درسالهای گذشته، می گوید: براساس تکالیف برنامه پنجم توسعه باید ١٥٥ میلیارد دلار در بخش صنایع بالادستی صنعت نفت سرمایه گذاری می شد، اما تاکنون تنها ٤٢ میلیارد دلار آن تحقق یافته است.

وی خاطرنشان می کند: از ٢١ میلیارد دلار مبلغ مصوب برای سرمایه گذاری در بخش پایین دستی صنعت نفت، ٢,٧ میلیارد دلار جذب شده است. بودجه پیش بینی شده برای بخش پتروشیمی نیز ٣٨ میلیارد دلار بوده که در این بخش نیز تنها ٢.٧ میلیارد دلار تحقق یافته است.

به گفته علی ماجدی معاون امور بین الملل وزیر نفت، صنعت نفت و گاز ایران به ٢٣٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد و حدود ١٥٠ میلیارد دلار آن باید به بخش بالادستی نفت اختصاص داده شود.

پس از توافق ژنو دولت امیدوار است بتواند زمینه لازم را برای حضور شرکتهای توانمند حوزه انرژی در ایران فراهم کند. این وضع فرصت دو طرفه‎ای را برای شرکتهای اروپایی و ایران فراهم کرده است. دولت برآورد کرده است که ۱۰۰ میلیارد دلار از سرمایه مورد نیاز بخش انرژی را از طریق سرمایه‎گذاری خارجی تامین کند.

همچنین، دولت ایران در نظر دارد با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و جلوگیری از مصرف بی رویه انرژی در داخل، شرایط را برای افزایش ظرفیتهای صادراتی نفت و گاز فراهم کرده،نقش تعیین کننده تری را در بازار مبادلات منطقه و بین المللی ایفا کند.

اجرای موفق و برنامه ریزی شده فاز دوم هدفمندی یارانه ها، علاوه بر کاهش مصرف انرژی می تواند امکان استفاده از درآمدهای مازاد حاصل از قطع یارانه های انرژی برای توسعه بخشهای صنعتی را فراهم کند.

نهایی شدن توافق ژنو در کنار طرح هدفمندی یارانه ها مکمل هایی هستند که با ورود سرمایه گذراران خارجی به ایران و جذاب تر شدن قراردادهای بین المللی خواهد توانست شرایط را برای رقبای گازی ایران در بازارهای اروپا و شرق آسیا سخت تر کند.

در این شرایط اروپا هم از فشارهای ناشی از انحصار واردات گاز از روسیه رهایی پیدا کرده و امکان مانور بیشتر در سیاست خارجی خود را در موارد مشابهی چون کریمه و اوکراین به دست می آورد!