HDR چیست و چگونه می‌توان عکس HDR گرفت؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از یک پزشک، احتمالاً تصاویر بسیار زیبای HDR را در اینترنت دیده‌اید. تصاویری که رنگ‌های بسیار زنده دارند و بیشتر به نقاشی شبیه هستند تا به عکس.

تا چند سال پیش تنها عکاس‌های حرفه‌ای می‌دانستند HDR چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد ولی امروزه این قابلیت به گوشی‌های موبایل هم آمده است. اکثر گوشی‌های سطح بالا مثل iPhone 5s, LG G2, Samsung Galaxy S5, HTC ONE و … دارای قابلیت گرفتن عکس HDR هستند. اگر گوشی شما به طور پیش‌فرض قابلیت گرفتن عکس HDR ندارد می‌توانید به راحتی با دانلود یک نرم‌افزار این قابلیت را به گوشی خود اضافه کنید. ولی پیش از استفاده باید بدانید HDR چیست و چه مواقعی می‌توان از آن برای گرفتن عکس‌های زیباتر استفاده کرد.

HDR مخفف High Dynamic Range به معنی محدوده‌ی دینامیکی گسترده است. محدوده‌ی دینامیکی، تفاوت بین نقاط روشن و نقاط تیره‌ی عکس است. محدوده‌ی دینامیکی چشم انسان بسیار گسترده‌تر از دوربین است. اگر در روز به یک منظره نگاه کنید هم می‌توانید نقاط بسیار روشن مثل ابرهای آسمان را با جزئیات خیلی خوب ببینید و هم نقاط تیره که پشت به آفتاب هستند مثل ساختمان‌ها و درختان. درحالی‌که دوربین این‌گونه نیست. محدوده‌ی دینامیکی دوربین خیلی کمتر از چشم انسان است. همین طور که در دو تصویر زیر می‌بینید اگر دوربین بر نقاط روشن تمرکز داشته باشد، نقاط تیره کاملاً سیاه می‌شوند.

و اگر دوربین بر نقاط تیره تمرکز داشته باشد، نقاط روشن کاملاً سفید می‌شوند. یعنی وقتی دوربین میزان نور دهی (Exposure) را با نقاط مورد نظر تنظیم می‌کند، به خاطر کم بودن محدوده‌ی دینامیکی بسیاری از نقاط در میان محدوده‌ی دینامیکی قرار نمی‌گیرند و یا سیاه می‌شوند یا سفید.

HDR روشی برای حل این مشکل است. برای ثبت یک عکس HDR به سه عکس با نور دهی‌های متفاوت نیاز است. یک عکس با نور دهی پایین، جزئیات نقاط روشن عکس را مشخص می‌کند. یک عکس با نور دهی بالا جزئیات نقاط تاریک عکس را مشخص می‌کند. این دو عکس با یک عکس دیگر با نور دهی متوسط ترکیب می‌شوند تا در مجموعه‌ی آن‌ها، هم جزئیات نقاط روشن عکس مشخص باشد و هم جزئیات نقاط تاریک. به این عکس HDR می‌گویند.

در بسیاری از دوربین‌های حرفه‌ای این فرایند به صورت دستی انجام می‌شود به این صورت که هر سه عکس (یا حتی بیشتر از سه عکس) ذخیره می‌شوند تا عکاس بعداً با رایانه و با برنامه‌هایی مثل Photomatix آن‌ها را ترکیب بکند. یک عکاس حرفه‌ای تنظیمات مخصوصی بر روی عکس‌ها انجام می‌دهد تا بهترین ترکیب را به دست آورد. در گوشی‌های موبایل این فرایند به صورت اتوماتیک انجام می‌شود و فقط تصویر HDR ذخیره می‌شود.

در تئوری ممکن است به نظر برسد همواره تصاویر HDR بهتر از تصاویر معمولی هستند ولی این‌گونه نیست. بر اساس شرایط عکاسی ممکن است تصویر HDR زیبا بشود ولی بسیاری از اوقات عکس معمولی بهتر از HDR خواهد بود.

چه مواقعی عکس HDR بگیریم؟

به طور کلی وقتی اختلاف بین نقاط روشن و تیره‌ی تصویر زیاد است باید عکس HDR بگیرید.

یکی از عمومی‌ترین استفاده‌های HDR در عکاسی از منظره است. چون آسمان بسیار روشن و زمین بسیار تیره است، به وسیله‌ی HDR می‌توانید هم ابرهای آسمان و هم درختان و ساختمان‌ها را به خوبی ثبت کنید.

یک مثال دیگر، عکاسی از داخل ساختمان‌ها است که نور خورشید از پنجره وارد می‌شود و یا نور به وسیله‌ی پروژکتورها و یا چراغ‌های پرنور ایجاد می‌شود. در این نوع تصاویر هم نور بسیار قوی است و سایه‌های زیادی در تصویر وجود دارند. لذا باید عکس HDR بگیرید.

چه مواقعی نباید از HDR استفاده کنیم؟

وقتی که جسم حرکت می‌کند و یا نمی‌توانیم دوربین را ثابت نگه‌داریم، نباید از HDR استفاده کنیم. چون در HDR سه عکس پشت سر هم گرفته می‌شود اگر تفاوتی در عکس‌ها وجود داشته باشد، باعث تار شدن عکس نهایی خواهد شود. البته بعضی اوقات حرکت کردن برخی اجسام اشکالی در عکس ایجاد نمی‌کند و حتی ممکن است جلوه‌ای هنری به عکس ببخشد. مثل حرکت نور چراغ خودروها در شب.

وقتی که در تصویر نقاط خیلی روشن و خیلی تیره وجود ندارد، فایده‌ای ندارد که از HDR استفاده کنیم. چون پردازش مربوط به HDR فرایند عکاسی را طولانی می‌کند و کمی هم به خاطر لرزش دست عکاس، عکس تار خواهد شد و در آخر هیچ برتری نسبت به عکس معمولی نخواهد داشت. لذا ما همیشه عکس معمولی می‌گیریم مگر اینکه شرایط صحنه مناسب HDR باشد.

بعضی اوقات سیاه بودن و یا سفید بودن قسمتی از عکس جزو ویژگی‌های هنری آن عکس است. مثلاً وقتی از بازی با نور عکس می‌گیرند پشت صحنه باید حتماً سیاه باشد. لذا نباید از HDR استفاده شود.

یکی دیگر از مواقعی که استفاده از HDR نتیجه‌ی خوبی نخواهد داشت، موقعی است که اشکالی در تصویر وجود دارد و توسط HDR بزرگنمایی می‌شود. مثلاً وقتی از صورت کسی می‌خواهیم عکس بگیریم و جوش‌های روی پوست او توسط HDR بیشتر از حد معمول به چشم می‌آیند. به طور کلی پیشنهاد می‌شود هیچ‌وقت از صورت کسی عکس HDR نگیرید.

چرا عکس HDR که با گوشی می‌گیریم شبیه عکس‌های هنری نمی‌شود؟

ویژگی یک عکس HDR این است که درجات بسیار زیادی از روشنایی در آن وجود دارد. اشکال اینجا است که این درجات بیشتر از درجات روشنایی است که نمایشگر می‌تواند نمایش دهد. مثلاً اگر یک عکس HDR دارای ۱۰۰۰ درجه‌ی روشنایی (محدوده‌ی دینامیک) باشد، ولی نمایشگر دارای ۲۵۵ درجه‌ی روشنایی باشد نمی‌توان اثر HDR بودن آن تصویر را در نمایشگر مشاهده کرد.

برای رفع این مشکل فرایندی به نام Tone Mapping انجام می‌شود. در این فرایند درجات روشنایی پیکسل‌ها طوری تنظیم می‌شوند که به بهترین شکل (به صورت هنری و زیبا) بر روی نمایشگر نشان داده شود.

نکته‌ی جالب اینجا است که عکس‌های معمولی را هم می‌توان Tone Mapping کرد و یک عکس هنری با رنگ‌های غلیظ به دست آورد. ولی توجه داشته باشید که با تشدید رنگ‌ها در یک عکس معمولی به جزئیات آن اضافه نمی‌شود و ممکن است باعث افزایش نویز و رنگ‌های اشتباه و جلوه‌های مصنوعی شود. اگر صحنه درخور عکس HDR، باید عکس HDR گرفته بگیرید.

مقایسه‌ای بین تصویر HDR و تصویر معمولی که رنگ‌های آن تشدید شده را اینجا مشاهده می‌کنید. می‌بینید که در تصویر معمولی با تشدید رنگ‌ها، جلوه‌های مصنوعی و نویز در عکس ایجاد شده است.

اگر می‌خواهید عکس HDR  را به یک اثر هنری تبدیل کنید و یا یک عکس معمولی را شبیه عکس‌های HDR کنید، از ابزار HDR Toning در فتوشاپ استفاده کنید. این ابزار از منوی Image قسمت Adjustments قابل‌دسترس است. به محض باز کردن این ابزار مشاهده می‌کنید که رنگ‌ها در عکس تغییر می‌کند.

یک ابزار بسیار قوی و رایگان برای تبدیل تصاویر معمولی به تصاویر هنری با جلوه‌ی HDR نرم‌افزار Snapseed است. این نرم‌افزار که جلوه‌های ویژه‌ی مختلفی برای اعمال بر روی عکس‌ها دارد، دارای جلوه‌ای به نام HDR Scape است که می‌تواند به صورت بسیار هنری و زیبا عکس‌های معمولی را به عکس‌های مشابه HDR تبدیل کند. یا اینکه جلوه‌ی هنری عکس‌های HDR را تشدید کند تا تصاویر هنری و زیبا ایجاد شوند. 

تصویری که در زیر می‌بینید یکی از شاهکارهای Snapseed است که به وسیله‌ی HDR Scape به این شکل درآمده است. نرم‌افزار Snapseed هم برای iOS و هم برای اندروید موجود است.

برای گرفتن عکس HDR بر روی اندروید از چه نرم‌افزاری استفاده کنیم؟

بسیاری از گوشی‌های رده‌بالای اندروید قابلیت گرفتن عکس HDR دارند. با این حال اگر گوشی شما دارای این قابلیت به صورت پیش‌فرض نیست، می‌توانید نرم‌افزارهای متعددی برای گرفتن عکس HDR نصب کنید.

پرطرفدارترین برنامه‌ی گرفتن عکس HDR در اندروید را می‌توان HDR Camera از Almalence دانست. این نرم‌افزار رایگان امکانات خوبی برای تنظیم عکس گرفته‌شده و اضافه کردن جلوه‌های هنری دارد.

بعضی از نرم‌افزارهای معروف عکاسی مثل Camera360 دارای قابلیت گرفتن عکس HDR هستند. در نرم‌افزار Camera360 کافی است در قسمت جلوه‌های ویژه، گزینه‌ی + را بزنید و HDR را انتخاب کنید تا آن را از اینترنت دریافت و به لیست جلوه‌های عکاسی اضافه کند.

چگونه توسط گوشی iPhone عکس HDR بگیریم؟

iPhone 5 و iPhone 4 به طور پیش‌فرض از HDR پشتیبانی می‌کنند. ولی این قابلیت کمی ضعیف است به طوری که تفاوت چندانی در عکس ایجاد نمی‌کند. برای فعال کردن آن باید گزینه‌ی HDR را در تنظیمات دوربین فعال کنید.

اگر می‌خواهید عکس‌های هنری‌تر بگیرید یا اینکه کنترل بیشتری روی عکس نهایی داشته باشید باید برنامه‌ی مخصوصی برای این کار نصب کنید.

محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین نرم‌افزار HDR برای iOS نرم‌افزار Pro HDR است که ۱٫۹۹ $ قیمت دارد. عکس گرفتن با این نرم‌افزار کمی کند است و طول می‌کشد (حدود ۱۰ ثانیه توسط iPhone 4s) ولی عکس‌هایی که می‌گیرد ارزش صبر کردن دارد.

این عکس یکی از نمونه کارهای Pro HDR است. همین طور که در این عکس می‌بینید بهترین استفاده از HDR موقعی است که آسمان بخش قابل‌توجهی از عکس شما را تشکیل می‌دهد. چون آسمان بسیار روشن‌تر از زمین است، اگر HDR نگیرید، قسمت زیادی از آن سفید می‌شود.