با چاپگر سه بعدی اسلحه بساز، با اینترنت اشیا از محتویات یخچال خواهر شوهرت با خبر شو!

گروه اجتماعی- وقتی جامعه‌ای از معارف اصیل خود جدا بماند، و آن جامعه مثل ما برمبنای دین بنا نهاده شده باشد، دینی که سفارش می‌کند «العلم سلطان»، نتیجه‌ی طبیعی‌ش آن است که بخاطر چشم‌پوشی از آن معارف دچار خسران شده و البته دیگران ساکن باقی نمی‌مانند تا ما به خواب زمستانی‌مان ادامه دهیم. آنها توسعه پیدا می‌کنند و عاقبت، ما باید مصرف کننده‌ی منفعل میوه‌های توسعه‌ی ایشان باشیم. میوه‌هایی که برای اندام‌واره‌ی جامعه‌ی ما حکم سم مهلک را داشته و با مصرف هرچه بیشتر آن، جامعه به سمت تباهی سوق پیدا می‌کند.

به گزارش بولتن نیوز، اما تباهی، سرانجام قطعی این داستان نیست، اگر... اگر از خواب زمستانی بیدار شویم (و مگر غیر از این است که اصلی‌ترین رسالت انقلاب اسلامی همین کار است و مقام معظم رهبری، پیگیر این روند هستند) و با قبول این اصل که ما در گذشته صاحب تمدن اصلی دنیا بودیم و می‌توانیم دوباره به این جایگاه برگردیم، انگیزه‌ پیدا کرده و بلد باشیم که چطور باید این مسیر را طی کرد، می‌توان چیدمان بازی امروز دنیا را عوض کرد. مسیری که رصد دنیا و آنچه که قرار است برای ما به عنوان سوقات به ارمغان بفرستند، یکی از اجزای آن است.

رصد فرهنگی و رصد هرآنچه که می‌تواند بر زیست ما تأثیر فرهنگی داشته باشد، از اصلی‌ترین دغدغه‌های رهبر انقلاب بوده و است. کاری که قاعدتا و در ابتدا بر عهده‌ی مسئولین فرهنگی کشور است، اما سابقه‌ی پدیده‌های تکنولوژیکی مثل ویدئو، موبایل، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، ماهواره، رایتل و ... نشان داده که گویا وقت این عزیزان آنچنان پر است که نمی‌رسند رصد فرهنگی لازم را انجام دهند. در نتیجه ما لازم دیدیم که برخی از بار این مسئله را به دوش بکشیم و با توضیح چند پدیده‌ی تکنولوژیکی که می‌توانند آینده‌ی دنیا و بالتبع کشور ما را تغییر و حتی تهدید کنند، هم هشداری به مخاطبان و مدیران فرهنگی محترم بدهیم و هم زمینه‌سازی کنیم برای رصد تکنولوژیکی-فرهنگی بیشتر و بهتر. البته این نکته نیز بدیهی‌ست که نیت ما از این هشدارها آن نیست که استفاده از آنها در مملکت ما ممنوع شود. بلکه منظور اصلی ما فراهم شدن شرایطی برای مدیریت و تطابق فرهنگی فناوری‌های آینده با شرایط فرهنگی ماست.

در شماره‌ی قبلی به دو فناوری "رایانش و ذخیره‌سازی ابری" و "عینک‌های هوشمند" اشاره کردیم. در این شماره به دو فناوری دیگر که می‌توانند در صورت عدم تأملی پیشینی درخصوص آنها برای ما دردسرساز شوند، می‌پردازیم.

3. چاپگرهای سه بعدی:

اگر مسیر تکنولوژی به طور ناگهانی تغییر نکند و همه چیز به همین منوال ادامه یابد، به زودی شاهد خواهیم بود که پرینترهای سه بعدی هر آن چه تصور کنیم را تولید کنند، از مواد غذایی و اسلحه گرفته تا قطعات هواپیما. اما چاپ دستگاه‌های الکترونیکی به این سادگی‌ها نیست. چاپگرهای سه بعدی وسیله‌هایی هستند که با استفاده از آنها می‌توانید از عکس‌هایی که در کامپیوتر خود دارید، نمونه سه بعدی واقعی بسازید. یکی از شرکت‌های فعال در زمینه‌ی ساخت این نوع چاپگرها شرکت کانکس است که به تازگی نمونه‌ی تازه‌ای از این نوع چاپگرها را ارائه داده است. تکنولوژی استفاده شده در پرینترهای سه بعدی جدید این امکان را به استفاده کنندگان می‌دهد که از ماده‌های کامپوزیتی در طراحی‌های خود برای چاپ بصورت سه بعدی استفاده کنند. در چاپگرهای سه بعدی جدید افزونه‌ای به نام کانکس آبجکت به پرینترهای سه بعدی اضافه شده است که دقت چاپ را در پرینترها افزایش می‌دهد و باعث واقعی تر شدن چاپ تصویر می‌شوند.

ویژگی مثبت این فناوری مثل چاپ سه بعدی و آینده‌ی قالب‌های ترمیم استخوان‌های شکسته:

اگر تا کنون عضوی از بدن‌تان شکسته باشد، حتما درک می‌کنید که قالب‌های ترمیمی همچون آتل و مخصوصا گچ طبی تا چه حد ناخوشایند هستند. فارغ التحصیل دانشگاه ویکتوریای نیوزیلند، Jake Evill با این مشکل کاملا آشنا بود. بعد از اینکه در یک اتفاق که خودش آن را «نجات قهرمانانه» یک دوست در دعوا می‌نامد، دست وی شکست، او مجبور شد چندماهی یک قالب گچی را تحمل کند. وی به دنبال راه حل های مناسب تری گشت و چون چیزی عاید طراح جوان مان نشد، تصمیم گرفت خودش دست به کار شده و راه حل درست را ابداع کند. نتیجه cortex Cast یا قالب قشری نام دارد که یک قالب پلاستری چاپ سه بعدی است و به طور کامل و محکم اطراف دست را پوشانده و آن را بدون حرکت نگه می‌دارد. اگرچه این ایده هنوز یک طرح مفهومی است، اما کورتکس تولیدی اویل می‌تواند یک اسکلت خارجی ویژه برای بخش آسیب دیده باشد که سبک است، قابل شستشو است. قابل بازیافت است و از تهویه هوای مناسبی بهره می‌برد.

ویژگی منفی این فناوری مثل اولین اسلحه‌ی دنیا که کاملا با چاپ سه بعدی ساخته شده:

اگر فکر می‌کنید با یک سلاح اسباب بازی دیگر سر و کار دارید که با پرینترهای جذاب سه بعدی تولید شده، کاملا در اشتباه‌اید. زیرا این یک اسلحه کاملا واقعی است و می‌تواند گلوله‌های کلت استاندارد را شلیک کند. و البته مهمترین نکته اینکه با اولین تفنگی روبرو هستید که تمام بخش‌های آن با چاپ سه بعدی ساخته شده است. این سلاح چاپ سه بعدی که The Liberator نام دارد، محصول تلاش کادی ویلسون ۲۵ ساله از دانشگاه تگزاس است. وی که دانشجوی حقوق است، برای بازی در یک مستند با نام کلیک، چاپ، اسلحه، آن را ساخته است.

می‌بینیم که این فناوری هم مثل سایر اختراعات بشری، همچون چاقویی‌ست که می‌تواند اثرات مثبت و منفی روی حیات بشری داشته باشد. در نتیجه اگر قبل از ورود چاپگرهای سه بعدی به کشور و فراگیرشدن آنها، فکری به حال استفاده‌ی بهینه و اخلاقی از آنها نکنیم، دیدن روزی که در آن کسی بیاید و با خرید یک چاپگر سه بعدی، اسلحه ساخته و برای همسایه‌ی بغلی‌ش و یا حتی اعضای خانواده‌اش مشکل امنیتی به وجود بیاورد بعید نیست.

4. اینترنت اشیاء:

تا پیش از این تصور اغلب ما این بود که تنها این انسان‌ها هستند که قرار است با ابزارهایی که در اختیار دارند توسط شبکه‌ی اینترنت به هم متصل باشند و شخصا از قابلیت‌های آن بهره ببرند. اما بیش از یک دهه است که مفاهیم جدیدی شکل گرفته و در چند سال اخیر در قالب یک سری محصولات هوشمند به بازار راه پیدا کرده. اکنون در مورد ایده‌ای صحبت می‌کنیم که بر اساس آن هر شیء فیزیکی قادر خواهد بود با اتصال به اینترنت یا به کمک سایر ابزارهای ارتباطی، با سایر اشیا تعامل داشته باشد.

اینترنت اشیا به این معنا است که بسیاری از وسایل روزمره مورد استفاده ما با اتصال به اینترنت، وظایف و اطلاعات خود را با هم و یا با انسان ها به اشتراک بگذارند. عبارت اینترنت اشیا، برای اولین بار در سال 1999 توسط کوین اشتون مورد استفاده قرار گرفت. او جهانی را توصیف کرد که در آن هر چیزی، از جمله اشیای بی جان، برای خود هویت دیجیتال داشته باشند و به کامپیوترها اجازه دهند آن ها را سازماندهی و مدیریت کنند.

برای این که اشیا با همدیگر و یا با شبکه‌ی اینترنت تعامل داشته باشند، لازم بود به شیوه‌ای به هم متصل شوند. شاید از همان ابتدا که کوین اشتون عبارت اینترنت اشیا را پایه نهاد، استفاده از چیپ‌های شناسایی مبتنی بر فرکانس‌های رادیویی موسوم به RFID را در ذهن داشت. در این فناوری از چیپ‌های کوچک و ارزان قیمتی استفاده می‌شود و به کمک آنها اطلاعات از طریق امواج رادیویی برای چیپ‌های گیرنده ارسال می‌گردد. چیپ‌های گیرنده، اطلاعات را تفسیر کرده و با اتصال به اینترنت امکان استفاده از آن اطلاعات را در گستره‌ای عظیم و برای کاربردهای مختلف فراهم می‌کنند.

گرچه RFID هنوز با توجه به قابلیت‌های منحصر به فردش، به طور گسترده در جاهای مختلفی، نظیر درب‌های کنترل ورود و خروج و سیستم ترانزیت استفاده می‌شود، ولی فناوری‌های دیگری هم برای تحقق اینترنت اشیا وارد صحنه شده‌اند. برخی از آن‌ها مانند بارکدها از تکنیک‌های ساده‌تری استفاده می‌کنند و برخی از این فناوری هم مانند کدهای کیو آر، وای-فای و بلوتوث از تکنیک‌های جدیدتری بهره می‌برند.

برای این که به درک بهتری از مفهوم اینترنت اشیا برسید، فروشگاهی را تصور کنید که دیگر به هیچ وجه نگران تمام شدن محصولاتش نیست، چون سیستم کنترل هوشمند انبار در هر لحظه از موجودی تمام محصولات مطلع است و حتی کار سفارش را نیز خود انجام می‌دهد. دنیایی را تصور کنید که در آن بتوان یخچال خود را طوری تنظیم کرد که وقتی تعداد تخم مرغ‌های درون آن به ۲ رسید، به صورت خودکار سفارش خرید تخم مرغ به فروشگاه نزدیک خانه‌ی‌تان ارسال شود، یا اینکه بتوانید روشن یا خاموش بودن اتو یا اجاق گازتان را به وسیله‌ی تلفن هوشمندتان از محل کار چک کنید.

استارتاپ‌های بسیاری تاکنون در این عرصه قدم گذاشته‌اند. شرکت‌های نو پای نست و بلاتریکس تنها دو نمونه بسیار کوچک در این میان هستند. این شرکت‌ها با عرضه‌ی محصولاتی نظیر ترموستات هوشمند، سنسور هوشمند تشخیص دود و کلید‌های برق هوشمند در مسیر تحقق اینترنت اشیا گام برداشته‌اند. به گفته‌ی موسسه‌ی تحقیقاتی ABI تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۳۰ میلیارد دستگاه به صورت وایرلس به بخشی از اینترنت اشیا پیوسته‌اند. شرکت سیسکو هم یک سیستم شمارنده داینامیک ابداع کرده که به کمک آن می‌تواند تعداد اشیای متصل را تخمین بزند. از آینده لذت ببرید.

گفته شده که درآمد حاصل از فروش دستگاه‌های اینترنت اشیا و سرویس‌های مرتبط با آن تا سال 2020 به 2.5 تریلیون دلار خواهد رسید. در آینده‌ای بسیار نزدیک اکثر کالاهای مصرفی زندگی ما به این سمت حرکت می‌کنند. از لوازم صوتی-تصویری، وسایل آشپزخانه، سیستم‌های روشنایی، و سیستم‌های حرارتی گرفته تا خودروها. بسیاری از شرکت‌های بزرگی که می‌شناسیم از جمله ال جی، سامسونگ، اپل، گوگل، اینتل و... در حال تحقیق و توسعه در این زمینه هستند. دستگاه‌های به کار رفته در اینترنت اشیا از سه عنصر ساده بهره می‌برند: اتصال اینترنت، سنسور برای جمع آوری داده‌ها، پردازنده برای پردازش داده‌ها.

ناامنی در اکوسیستم اینترنت اشیاء:

همه‌ی نکات گفته شده به کنار، اکوسیستم اینترنت اشیا باید به صورتی باشد که امکان درز اطلاعات و امکان هک شدن به صفر نزدیک شود. شاید این نکته آخر از همه موارد ذکر شده در بالا تلاش و زمان بیشتری بطلبد. اما در حالی که ما بخاطر اتوماسیون‌ها و لوازم خانگی هوشمند هیجان‌زده هستیم خبر می‌رسد که کمپانی‌های سازنده‌ی تکه‌های پازل اینترنت اشیاء، امنیت مورد نیاز را در آن‌ لحاظ نمی‌کنند.

یک کمپانی تولیدکننده سرویس‌های امنیتی به نام Proofpoint که بطور معمول کمپین‌های ارسال اسپم و حملات فیشینگ را مورد بررسی قرار می‌دهد، کشف کرده است که طی دو هفته‌ی پیش از آغاز به کار CES، یک کمپین هک جهانی با موفقیت بیش از صد هزار عدد از گجت‌های مصرف‌کنندگان که شامل لوازم خانگی هوشمند، روترها و دیگر دستگاه‌ها می‌شده است را مورد هدف و دستکاری قرار داده و با استفاده از آن‌ها اقدام به ارسال بیش از 750 هزار ایمیل مخرب نموده‌ است. به نظر می‌رسد این حمله در روز 23 دسامبر آغاز شده است و در حالی که تقریبا سه‌چهارم این ایمیل‌ها از طریق کامپیوترهای سنتی و دستگاه‌های موبایل ارسال شده است، دستگاه‌های مرتبط با اینترنت اشیاء نیز سهمی 25 درصدی در این جریان داشته‌اند.

بیشتر نگرانی از آنجا حاصل می‌شود که این لوازم خانگی هوشمند توسط اسب‌های تروجان و یا دیگر روش‌های کنترل از راه دور آلوده نشده بودند؛ بلکه در عوض امنیت این دستگاه‌ها آنچنان سهل‌انگارانه است که هکرها می‌توانند با استفاده از برنامه‌های موجود بر روی آن‌ها برای مقاصد خود بهره ببرند. Proofpoint معتقد است که بسیاری از این دستگاه‌ها حاوی  telnet باز، SSH و SMTP سرورهای کاملا باز بوده‌اند. این مساله بدین معنا است که این هک بجای استفاده از آلودگی‌های ویروسی، با کرک کردن نام کاربری و کلمه‌ی عبور پیش‌فرض دستگاه‌ها و تنظیم ارسال‌کننده‌ی پیش‌فرض برای ارسال ایمیل‌های مخرب به مقصود رسیده است. در این حالت با توجه به اینکه ارسال مجموعه‌ای از ایمیل‌ها چندان منابع را اشغال نمی‌کند، دارندگان این سیستم‌ها متوجه تغییری در عملکرد و کارایی دستگاه خود نخواهند شد. البته Proofpoint ذکر کرده است که در صورتی که از این دستگاه‌های متصل، برای حملات DDos بهره‌برداری شود، کاهش کیفیت عملکرد دستگاه یکی از نتایج مشخص خواهد بود.

و اما بدترین قسمت؛ تمامی این دستگاه‌ها همچنان آلوده هستند و آلوده باقی خواهند ماند مگر اینکه آفلاین شده و یا توسط سازنده، برای آن‌ها بروزرسانی مربوطه ارائه شود. شاید بهتر باشد تولیدکنندگان تجهیزات اینترنت اشیاء توجه بیشتری به مبحث امنیتی تولیدات خود داشته باشند. اما برای کسانی چون ما که وارد کننده‌ی این فناوری‌ها هستیم بهتر آن است که همه‌ی مسائل امنیتی و حریم شخصی را در این خصوص لحاظ کنیم و بعد به وارد کردن آنها اقدام نماییم. آیا مسئولین فرهنگی ما به این مسائل آگاه بوده و برای پیشگیری از خطرات‌شان تمهیدی اندیشیده‌اند؟