یکی از مفاهیم ناب و اصیل قرآنی مفهوم هجرت است. در قرآن نزدیک به 31 بار مشتقات مفهوم هجرت به کار رفته است، هجرت از دیدگاه قرآن یکی از درخشنده ترین برنامه ای است که در اسلام پیاده شده است، به معنی دوری گزیدن از محیط آلوده و دور شدن از گناه می باشد. هجرت بدون اغراق بیش از هر عامل دیگری موجب بسط و گسترش فرهنگ اسلام گردیده است و اساس جاودانگی مکتب اسلام است.
به گزارش
بولتن نیوز، هجرت مبانی قرآنی و روایی زیادی دارد که از جمله آن می توان موارد زیر را نام برد.
1- حفظ اسلام اولیه: از آنجایی که مسلمانان در صدر اسلام تحت شکنجه و اذیت و آزار سخت مشرکان قرار می گرفتند و هیچ گونه آزادی برای به جا آوردن شعائر اسلامی نداشتند، پیامبر (ص) تصمیم گرفت برای رهایی از شر و آزار قریش و به منظور تحصیل یک محیط آرام برای مسلمانان محیط مکه را ترک کند و به سوی مدینه برود و اولین هجرت در تاریخ شکل گرفت.
2- دستیابی به حقیقت ایمان: از دیدگاه قرآن مومنان واقعی و دست یافته گان به حقیقت ایمان کسانی هستند که ایمان آوردند، جهاد نمودند و هجرت کردند. بنابراین هجرت همواره یکی از عوامل اصیل در پیروزی مسلمانان بوده است که اگر هجرت نبود، اسلام در محیط خفقان آور مکه از میان می رفت.
3- هجرت برای تبلیغ اسلام: یکی دیگر از مبانی هجرت در قرآن برای تبلیغ و نشر فرهنگ اسلام است. به طوری که در زمان آرامش و صلح و زمانی که محیط داخلی مناسب است برای صدور اسلام نیز اقدام کرد. در زمان پیامبر نیز بعد از تشکیل حکومت اسلامی در مدینه و افزایش شمار مسلمانان، پیامبر مجوز اعزام چند فرستاده را به کشورهای مختلف برای شناساندن اسلام به پادشاهان آن کشورها صادر کرد که حبشه، مصر و ایران از آن جمله است.
در دوره معاصر نیز خوانش های متفاوتی از مفهوم هجرت انجام گرفته است و بسیاری سعی دارند که مشکلات روزگار خود را با مطالعه بر روی رفتار و زندگی پیامبر حل نمایند. به گونه ای که سید قطب در 80 سال پیش مبارزه و جهاد را یکی از راه حل های مسلمانان مقیم در کشورهای کافر ارزیابی کرد و در صورت به نتیجه نرسیدن جهاد، هجرت را گزینه مناسبی برای قرار نگرفتن زیر بیرق کفر و ظلم می داند. دکتر شریعتی نیز در سالهای قبل از انقلاب برای مبارزه با رژیم شاهنشاهی علاوه بر انتقاد و مبارزه، هجرت و صدور انقلاب را راه حل منطقی ای برای تداوم انقلاب می دانستند.
هجرت می تواند به سه شکل انجام پذیرد:
1- هجرت برای تشکیل حکومت و به وجود آوردن دولت اسلامی که پیامبر بزرگ ترین و مهمترین هجرت در این زمینه را با هجرت به مدینه انجام دادند. به گونه ای که ایده بزرگ تشکیل حکومت در سرزمین خودی قابل تحقق نباشد، می توان از هجرت به سرزمین های مستعد استفاده کرد.
2-هجرت از سرزمین های کفر و ظلم به کشورهای مسلمان و امن که برای قدرت گرفتن نیروها استفاده می شود. هر چند گزینه اول برای مسلمانان جنگ و جهاد با دشمنان و دعوت آنان به اسلام است، اما هنگامی که این راه حل مناسب نباشد و مسلمانان در رنج و سختی باشند می توانند به کشورهای امن مهاجرت کنند.
3- شکل سوم هجرت که نوع ایده آل آن است صدور اسلام به کشورهای دوست و همسایه است که بتوان به وسیله آن اسلام را به مردم همسایه شناساند، تا بتوان در صورت وقوع جنگ با دشمنان از نیرو و قدرت مسلمانان کشورهای مسلمان استفاده کرد که این مورد در صورت موفقیت در داخل و پذیرش اولیه از سوی کشورهای همسایه خواهد بود. کاری که بسیاری از کشورهای اروپایی در سالهای اخیر انجام داده اند در زمینه سوم بوده است.
مهاجرت بسیاری از مردم کشور انگلستان به کشورهای آمریکا و کانادا و استرالیا کمک بسیار زیادی برای موفقیت های بعدی این کشور در عرصه بین الملل انجام داد. این مهاجرت وسیع که از 100 سال پیش آغاز شده است به گونه ای بوده است که زبان انگلیسی امروزه به عنوان زبان بین المللی شناخته می شود. استرالیا و کانادا نیز که در سالهای اخیر به عنوان کشور مستقل شناخته شده اند، به صورت نمادین تحت نفوذ ملکه انلگلیس قرار دارند. نفوذ لابی های رژیم صهیونیستی در آمریکا و قدرت و نفوذ آنان در تصمیمات کنگره و سنا نیز نشان از مهاجرت اسرائیلیها به آمریکا را دارد که هر چند نفوذ سیاسی و اقتصادی این افراد را هم نمی توان نادیده گرفت اما همین جمعیت کم توانسته اند در اقدامات مهم کشور آمریکا موثر باشند. مهاجرت مردم ایران به کشورهای همسایه که در این روزها نیز بسیار افزایش یافته است می تواند در راستای شناساندن فرهنگ و زبان اصیل ایرانی بسیار موثر باشد. کشورهای دوست و همسایه که قرابت های فرهنگی، زبانی و دینی با مردم ایران دارند می توانند پایگاه مناسبی برای مهاجرت های ایرانیان باشد به گونه ای که در صورت وقوع جنگ و یا حتی در زمان صلح پشتوانه مناسبی برای یکدیگر محسوب شوند.
منبع: نشریه ندای زاگرس