به نام خلق قهرمان ایران، به کام منافقان و دشمنان!

گروه فرهنگ و هنر-سیّدعلیرضا کیانپور، چهارمین روز از چهارمین دورۀ «جشنوارۀ مردمی فیلم عمّار» با نمایش فیلم مستند «به نام خلق قهرمان ایران» ساختۀ محمدحجت احمدی رز در بخش «تاریخ معاصر ایران» این جشنواره به کار خود ادامه داد.

به گزارش بولتن نیوز، فیلم مستند«به نام خلق قهرمان ایران» که به تاریخچه، فعالیت و عملکرد و گرایش های سیاسی و نظامی سازمان مجاهدین خلق می پردازد، با استفاده از تصاویر آرشیوی از اعتراف برخی دست گیرشدگان این گروهک تروریستی، محاکمه های اعضای آن در دادگاه انقلاب، تصاویر روزنامه هایی که مطالبی در خصوص فعالیت های آنان منتشر کرده اند، برخی تصاویر درگیری ها و اقدامات تروریستی منافقین در کنار مصاحبه و گفتگو با شاهدان و کارشناسان سعی در ارائۀ تصویری دقیق و موشکفانه و بر پایۀ خطی تاریخی از این جریان سیاسی منحط دارد.


فیلم همچنین از دو شکل روایت نیز برای پیشبرد خط روایی کار استفاده می کند. یکی راوی-بازیگری که در جای جای فیلم حضور یافته رو به دوربین نکاتی را مطرح می کند و دیگری نریشنی که تقریباً در اکثر صحنه های غیرمصاحبه ای فیلم بر روی آن سوار شده و ماجرا را بازگو می کند.

نکتۀ جالب توجه این مستند، فارغ از موضوع بسیار جذاب آن استفادۀ کارگردان از گفتگوهایی است که با برخی شاهدان و کارشناسان انجام گرفته است. کسانی همچون حضرات حجت الاسلام ربانی، حجت الاسلام مومنی، حجت الاسلام اربابی، حجت الاسلام وفایی و همچنین آقایان قاسم قنبری، سیّدمحمدجواد هاشمی نژاد، رسول منفرد و نیز برخی شاهدان و اعضای سابق این گروهک تروریستی همچون غلامرضا بهروزی که از اعضای جداشدۀ سازمان منافقین است.

آن چنان که در ابتدای «به نام خلق قهرمان ایران» می بینیم سازمان آزادی بخش ایران که به نام سازمان مجاهدین خلق معروف شده از همان ابتدا تشکیلات سیاسی ایست با گرایشات سوسیالیستی و در عین حال معتقد به پرستش خداوند.


با این همه «به نام خلق قهرمان ایران» با آن که فیلمی قابل اعتماد در خصوص مسائل تاریخی مورد بحثش است، به لحاظ کیفیت هنری از کمترین خلاقیت هنری نیز برخوردار نبوده و اساساً هیچ تلاشی برای رسیدن به ساختار یا محتوایی هنری یا لااقل غیرعلمی(غیرتاریخی) در آن به چشم نمی آید.

شاید تنها نکتۀ ظریف و هنرمندانۀ «به نام خلق قهرمان ایران» را باید در نام این اثر مستند جستجو کرد. نام فیلم که به روشنی کنایه آمیز و استعاری است، به همین ریاکاری و دورویی و سوءاستفادۀ گروهک منافقین از اسلام و مردم و ایران اشاره دارد. تا آن جا که با توجه به وجود این ایده در نام گذاری فیلم بهتر بود، در تیتراژ فیلم در پایان نام فیلم از سه نقطه استفاده شده و نوشته می شد: «به نام خلق قهرمان ایران...» .

درحقیقت آن چه منظور نظر فیلمساز از این نام بوده این است که اقدامات منافقین به نام خلق قهرمان ایران و به کام دشمنان این خاک بوده که اشارۀ ظریف و درستی است.

به هر تفسیر«به نام خلق قهرمان ایران» کیفیت پایین این مستند سینمایی آن را تا حد یک گزارش مستند پایین آورده و در حقیقت نمی توان به لحاظ تکنیکی نام فیلم را برای آن به کار برد.

فارغ از جنبۀ هنری و سینمایی«به نام خلق قهرمان ایران» که تقریباً وجود خارجی ندارد، فیلم گاهی در هدف اولیه اش که روایت تاریخ یک جریان سیاسی نیست نیز دچار مشکلاتی شده که البته بیشتر به دلیل عدم شناخت درست فیلمساز از مدیوم سینماست.

برای نمونه «به نام خلق قهرمان ایران» برای اثبات حقایقی که از آن صحبت می کند، به جای آن که موضوع را از زوایای گوناگون بررسی کرده و نظر موافق و مخالف را در تایید مدعیاتش کنار هم قرار دهد، به طرزی نابالغ به تکرار یک جمله از زبان چند نفری که همگی از یک موضع به موضوع نگاه می کنند، بسنده کرده و صرفاً سعی می کند با پشت سر هم قرار دادن و تکرار چندین بارۀ آن جمله، حقیقت آن جمله را برای مخاطبش تضمین کند.


«به نام خلق قهرمان ایران» که در 64 دقیقه ماجرای چند دهه فعالیت توام با تغییر و تحول گروهک تروریستی منافقین را روایت می کند، توانسته با استفاده از ریتم و ضرباهنگی نسبتاً سریع و قابل قبول مانع خسته شدن و خمودگی مخاطب شده و لااقل بخشی از تماشاچیان را تا انتها بر روی صندلی سینما نگه دارد.