گردشگری از منابع عمده درآمدزایی و ایجاد اشتغال در جهان به شمار می آید اما در این بخش سهم ایران از اشتغالزایی در این صنعت با متوسط جهانی فاصله بسیاری دارد.
در سال میلادی گذشته، سهم مستقیم سفر و گردشگری نسبت به سهم بخش های دیگر
اقتصاد ایران در اشتغال، حدود 1.8 درصد از مجموع اشتغال اعلام شده که بر
این اساس ایران در بین 184 کشور جهان رتبه 154 را به خود اختصاص داده است.
به
گفته کارشناسان هرچند صنعت گردشگری می تواند منبع مناسبی برای اشتغالزایی و
کسب درآمد محسوب شود اما ایران تاکنون به خوبی از این محرکه اقتصادی بهره
برداری نکرده است.
با اینکه ایران از نظر منابع طبیعی و جاذبه های
گردشگری یکی از 10 کشور نخست جهان محسوب می شود اما آمار سازمان جهانی
جهانگردی در طول سالهای گذشته حکایت از روند بسیار کند ورود جهانگردان به
کشور دارد.
در زمان حاضر آمار دقیقی از میزان گردشگران ایران وجود
ندارد درحالی که آمار مسافران خارجی ورودی به کشور که توسط چهار مرجع
(اداره کل اتباع خارجه نیروی انتظامی – اداره کل اتباع خارجه وزارت امور
خارجه – سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری – سازمان گمرک کشور )
جمع آوری می شود نیز با نواقصی همراه است.
طبق آمار سازمان بین
المللی کار، هر فرصت شغلی که در صنعت گردشگری بوجود می آید باعث بوجود آمدن
5 فرصت شغلی در سایر بخش ها می شود و همچنین به ازای ورود هر گردشگر به
کشور به طور متوسط 3 فرصت شغلی مستقیم به وجود می آید.
گردشگری تنها
صنعتی است که برای همه طیف های اجتماعی و تخصصی، از محروم ترین اقشار تا
مدیران و سرمایه گذاران ایجاد اشتغال و درآمد می کند اما با توجه به ظرفیت
های گردشگری جامعه، تاکنون این صنعت کمک چندانی به اشتغال در کشور نکرده
است.
بیکاری و اشتغال ازجمله مشکلات دولت ها محسوب می شود که در این
راستا بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه بخش زیادی از مشکلات
بیکاری را از طریق سرمایه گذاری در حوزه گردشگری برطرف کرده اند.
یکی
از اساسیترین راههای رویارویی با بیکاری،کمک به ایجاد فرصتهای شغلی
جدید از طریق توسعه صنعت گردشگری ملی است.رسیدگی به وضعیت حمل و نقل،
اقامتگاه های گردشگری، هتل ها، رستوران ها و فروشگاه های گردشگری تنها بخشی
از اقدامات برای توسعه صنعت گردشگری در کشور است.
ناصر رضایی مدیر
گروه اقتصاد سرمایه پژوهشکده گردشگری در گفت وگو با خبرنگار گروه فرهنگی
ایرنا ، افزایش شمار گردشگران در کشور را نیازمند رسیدگی جدی به تجهیزات
گردشگری دانست و افزود: توسعه گردشگری در کشور به افزایش اشتغال در کشور
منجر خواهد شد.
وی اشتغال در صنعت گردشگری را به دو بخش مستقیم و
غیر مستقیم تقسیم کرد و گفت: فعالیت در مراکزی از جمله هتل ها، رستوران ها،
فروشگاه های گردشگری و آژانس های سیر و سفر به عنوان اشتغال مستقیم و کار
در بخش های عرضه از قبیل کشاورزی، شیلات و صنایع به عنوان اشتغال غیر
مستقیم محسوب می شود.
این کارشناس در توضیح گردشگری غیرمستقیم گفت:
شاید خودرو و حمل ونقل به ظاهر در توسعه گردشگری موثر نباشد اما همین خودرو
با جابجایی گردشگران نقش زیادی در توسعه این صنعت دارد.
وی افزود:
با این دیدگاه چنانچه توسعه وسایل حمل و نقل در کشور مورد توجه قرارگیرد به
طور حتم در گسترش گردشگری و افزایش شمار گردشگران موثر خواهد بود .
رضایی
گفت: با سرمایه گذاری اندک در صنعت گردشگری می توان کمک زیادی به بخش
اشتغال کرد و جوانان بسیاری را از این طریق جذب بازار کار کرد.
این کارشناس افزود: گردشگری صنعتی است که سود سرمایه گذاری در آن به سرعت به افراد باز می گردد.
رضایی
گردشگری را یک صنعت پویا و فعال دانست و گفت: گردشگری کمک زیادی به
اشتغال در جامعه می کند و به همین دلیل باید به توسعه این صنعت توجه کرد.
وی
با بیان اینکه آمار رسمی در خصوص شمار گردشگران در ایران وجود ندارد گفت:
با این حال اخیرا آماری در این زمینه منتشر شد که شمار گردشگران کشور را 4
میلیون نفر برآورد کرد اما این آمار با واقعیت جامعه ما همخوانی ندارد.
رضایی افزود: در خوشبینانه ترین حالت، آمار گردشگران ورودی به کشور حدود 4 میلیون نفر است.
از
نظر این کارشناس ، به هرکسی را که وارد کشور می شود نمی توان نام گردشگر
را به او داد ، زیرا گردشگر به فردی گفته می شود که پس از ورود به کشور از
امکانات و اقامتگاه ها، حمل و نقل و دیگر تسهیلات گردشگری استفاده کرده و
هزینه آن را نیز پرداخت کند.
ایران ضمن اینکه از پتانسیل ها و
توانمندی های فراوانی در عرصه شاخه های گوناگون گردشگری برخوردار است؛
دارای نرخ بالای بیکاری جمعیت جوان نیز هست که می توان با برنامه ریزی درست
در حوزه گردشگری، بر معضل بیکاری فائق آمد.
در این زمینه
کارشناسان می گویند بهتر است درآمدهای حاصله از گردشگری صرف امور زیربنایی و
بنیادی جامعه شود تا در دراز مدت اثرات مثبت خود را بر صنعت گردشگری آشکار
سازد.
سرمایه گذاری در احداث بزرگراه ها، ریل های استاندارد، توسعه
ناوگان هوایی، خطوط کشتیرانی و کاهش آلودگی محیط زیست از جمله این موارد
است.
اکنون صنعت گردشگری پس از صنایع نفت و خودروسازی به عنوان
سومین صنعت درآمدزا محسوب می شود و نقش بسیار مهمی در اشتغالزایی و
درآمدزایی کشورها دارد.
توسعه گردشگری ضمن اینکه زمینه های کاهش
بیکاری در جامعه را فراهم می کند موجب افزایش درآمد قشرهای مختلف، رونق
اقتصادی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی می شود.
از : علی حبیبی