پشت پرده های سفر اولاند به ریاض

«لوران فابیوس» وزیر امورخارجه، «جان ایو لودریان» وزیر دفاع، «نیکول بریک» وزیر تجارت خارجی و نیز یک هیات سی نفره از مسوولان شرکت های بازرگانی، اولاند را در سفر به عربستان همراهی می کنند.

فرانسه عمده نیاز خود به نفت را از عربستان تامین می کند و ریاض نیز بیشترین تسلیحات نظامی را پاریس می خرد.

میزان مبادلات اقتصادی میان دو کشور در سال 1392 به بیش از هشت میلیارد یورو رسیده است.

این در حالی است که طی این سفر و پس از انفجار چند روزهای گذشته در پایتخت لبنان، عربستان اعلام کرده است سه میلیارد دلار اسلحه از فرانسه می خرد تا در اختیار ارتش لبنان قرار دهد.

روشن است از این راه فرانسه به وسیله عربستان و با بهره گیری از تسلیحات نظامی خود بیش از پیش در خاورمیانه نفوذ می کند؛ بنابراین پاریس، ریاض را بهترین گزینه برای این نفوذ می بیند.

عربستان نیز با توجه به نفوذ خود میان برخی کشورهای منطقه می تواند زمینه امضای قراردادهای نظامی و اقتصادی کشورهای غربی از جمله فرانسه را با سایر کشورهای عربی فراهم آورد.

از نظر کارشناسان سیاسی، عربستان در تحرک های نظامی فرانسه در آفریقا از جمله در لیبی، مالی، آفریقای مرکزی و ... به صورت پنهان و آشکار ایفای نقش می کند؛ در حالی که کشورهای عربی دیگر مانند قطر، امارات و اردن نیز به اندازه خود در این عرصه فعال هستند.

عربستان و فرانسه کشور لبنان را در گروه منافع خود تعریف کرده اند.

فرانسه در لبنان و سوریه سابقه استعماری چندین ساله دارد و اینک نیز با وجود گذشت مدت ها از آن زمان، همچنان به آنها چشم دوخته است. فرانسه مهمترین پایگاه خود در لبنان را میان مسیحیان مارونی می جوید.

در مقابل عربستان نیز خود را حامی بخش های افراطی اهل سنت لبنان تلقی می کند و جریان چهاردهم مارس را مورد حمایت خود قرار داده و در پی آن است تا این جریان مورد حمایت غرب از جمله فرانسه، قدرت گیرد و جایگاه سیاسی حزب الله و دیگر گروه ها را تضعیف کند.

البته تاکنون تلاش های گوناگون غربی ها از جمله قرار دادن نام حزب الله در فهرست گروه های تروریستی با وجود جایگاه مردمی آن، نتوانسته است بر این جایگاه تاثیری بگذارد.



** سوریه و ایران؛ مورد علاقه فرانسه و عربستان

-----------------------------------------------------------------------

فرانسوا اولاند در گفت وگو با روزنامه عربی «الحیات» چاپ لندن که هفتم دی ماه منتشر شد، اعلام کرد در دیدار با مقام های عربستانی به موضوع فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران و سوریه می پردازد.

وی ادامه داد: باید از مهلت موجود در سند موقت امضا شده میان تهران و گروه 1+5 برای عقب افتادن برنامه هسته ای ایران استفاده کرد تا زمانی که توافقی کامل همراه با همه تضمین ها ایجاد شود.

گفت و گوهای شکل گرفته در دور پیش از امضای این سند، در حالی شکست خورد که با وجود موافقت های هفت کشور بر سر بندهای پیشنهادی، فرانسه خواسته هایی تازه درباره توقف ساخت رآکتور آب سنگین اراک مطرح کرد.

حدس و گمان هایی در رسانه ها مطرح شد که ممکن است عربستان سعودی همراه با رژیم صهیونیستی، از پشت پرده این گفت و گوها را هدایت می کردند و خشنودی آنها پس از شکست آن دور مذاکرات از نقش آفرینی فرانسه نیز این امر را تایید می کرد.

از سوی دیگر، عربستان و فرانسه در صحنه بین الملل از منافع مرتبط با هم برخوردارند که بیشتر آنها را می توان در حوزه خاورمیانه و آفریقا مشاهده کرد.

فرانسه برای دست یافتن به منابع مالی، اقتصادی و حتی سیاسی طرح نفوذ در این مناطق را به اجرا می گذارد که البته بیشتر شکل نظامی دارد و عربستان نیز با حمایت های فکری و حتی مادی در کنار فرانسه قرار گرفته است.

در اوضاع مالی بحران زده پاریس، منابع انرژی ریاض به ویژه نفت می تواند به اقتصاد فرانسه کمک کند؛ چنان که گزارش ها از سرمایه گذاری گسترده کشورهایی مانند امارات، قطر و عربستان در فرانسه حکایت دارد.

علاوه بر موارد یاد شده اکنون برای فرانسه و عربستان شرایط سوریه، مصر و گفت و گوهای ایران و گروه 1+5 از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در مورد سوریه با وجود هزینه های بسیار، ریاض و پاریس نتوانسته اند به هدف های خود برسند و معادله های آنها با توجه به دستاوردهای دیپلماتیک و پیروزی های میدانی ارتش سوریه بر گروه های تروریستی ناکام ماند؛ چنان که در نهایت به گفت و گوهای ژنو 2 روی آورده اند تا از آن به عنوان ابزاری برای رسیدن به منافع خود سود جویند.

در زمینه برنامه هسته ای ایران، عربستان توانسته هم گروه خوبی برای فرانسه باشد و برای ضربه زدن هرچند اندک به گفت و گوها نقشی مکمل بازی کند؛ به این معنا که عربستان در حوزه تبلیغاتی مخالف ایران گام برداشته و فرانسه هم نقش پر رنگ تری در حوزه عملی عهده دار شده است.



** فرجام سخن

----------------------------------------------------

سفر رییس جمهوری فرانسه به عربستان در کنار روابط دوجانبه دو کشور اقدامی برای هماهنگ سازی ریاض- پاریس برای واکنش به تحولات منطقه از جمله در سوریه و لبنان است تا شاید بتوانند دوباره منافع از دست رفته خود را تامین کنند.

بی شک نخستین هدف اولاند از این سفر به دست آوردن بخشی از ثروت های نفتی ریاض و توافق روی معامله سه میلیارد دلاری فروش سلاح به عربستان برای کمک به ارتش لبنان بوده؛ آن هم با توجه به روابط سردی که طی ماه های گذشته میان ریاض- واشنگتن برای ورود به بازار فروش ابزارهای جنگی به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به وجود آمده است. عربستان از راه خرید سلاح می کوشد تا هم پیمانانی متناسب با سیاست های خود دست و پا کند.

همزمان با افزایش تمرکز آمریکا بر منطقه شرق آسیا برای مقابله با روند رو به رشد چین در حوزه های اقتصادی و سیاسی، رییس جمهوری فرانسه از این شرایط به نفع خود استفاده کرده و با موقعیت شناسی و ریزبینی درصدد آن برآمده است خود را جایگزین آمریکا در منطقه کرده و جای خالی این کشور را با نفوذ در منطقه خاورمیانه بپوشاند.

بنابراین اولاند با هدف اصلی دستیابی به بازار سلاح خاورمیانه و همچنین حل پرونده های مشترک میان فرانسه و عربستان راهی ریاض است.

این پرونده های مشترک موارد زیر را شامل می شود: مساله بحران سیاسی در لبنان، پرونده سوریه و ناکامی عربستان و کشورهای غربی از جمله فرانسه در سرنگون کردن نظام آن و در نهایت موضوع فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران که توافق های صورت گرفته تاکنون به سود تهران بوده و این کشور را به یک فعال در عرصه منطقه ای و حتی فرامنطقه ای تبدیل کرده است.

در نهایت با توجه به آنکه اوضاع اقتصادی و سیاسی فرانسه به گونه ای نیست که امتیاز تازه ای را برای حضور در غرب آسیا (خاورمیانه) بدهد اما واقعیت امر آن است که فرانسه می خواهد با استفاده از سعودی ها به منطقه و به ویژه به لبنان و سوریه رخنه کند تا پیامدهای اقدام های خود را کاهش دهد.