مسئول این افتضاح کیست؟

گروه مذهبی: به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ امروز روزنامۀ قانون در گزارشی مدعی شد: بي‌اعتباري شهادت زنان مصداق تبعيض جنسي است!

به گزارش بولتن نیوز یک ماه و نیم پیش رهبر انقلاب در دیدار به مناسبت روز 13 آبان، هشدار تکان دهنده ای در خصوص «خط نفوذ» در مطبوعات دادند و از مواجب بگیرانی(یا ساده لوحان بی مزد و مواجبی) که خط تبلیغات چی های خارجی را در داخل به پیش میبرند، یاد کردند. 

این هشدار، یک هشدار کلیدی و کم سابقه بخصوص پس از هشدارهای سال 78 و 79 رهبری درباره «خط نفوذ» رسانه ای است. جریان نفوذ در بخش های مختلف سیاسی(داخلی و خارجی)، امنیتی، اقتصادی و بخصوص فرهنگی با راهبردها و دستورکارهای واضحی عمیقاً فعال شده است و مواجهه مسامحه گرایانه و منفعلانه دستگاه های مسئول نیز همان فضای تنفسی را که جریان مذکور به عنوان حداقلی ترین رهاورد نتیجه انتخابات خرداد 92 در طلب آن بود، دو دستی تقدیم این جریان کرده است.
نمونه هایی نظیر زیر سوال بردن نصب و خلافت امیرالمومنین(ع) (روزنامه بهار)، اهانت به حضرت صدیقه کبری (مجله چشم انداز) و امروز، زیر سوال بردن حکم و نص قرآن مبین در خصوص شهادت مرد و زن، در رسانه ها، برون دادهایی شومی است که اعتقادات دینی و مسلمات قرآنی را هدف گرفته است. 

در عین حال، تصور می کنم عجله جریان نفوذ برای برهنگی و نمایش عمق درونیات خود یعنی ضدیت با اصل اسلام، کار دست این جریان خواهد داد. جریان نفوذ اگر می توانست آتش تند پرده دریش را مهار کند و در زیر خاکستر با لایه های بعدی نگرشی و رفتاری ذهن عمومی بازی کند، دیرتر رسوا میشد. تجربه نشان داده است که در ایران عزیز، در افتادن با باورهای دینی زود از مردم سیلی می گیرد. سالگرد 9 دی 88 نزدیک است...

بنابر گزارش خبرنامۀ دانشجویان ایران، «حمله به احکام صریح اسلام» به نظر می رسد در دستورکار برخی رسانه ها قرار گرفته است.

وحيده كريمي خبرنگار قانون که پای سخنان سوده حامد توسلي نشسته است در این خصوص می افزاید: شهادت و شرايط شهود از جمله موارد بحث‌انگيز در قوانين ايران است. شهادت در صورتي معتبر و در اثبات دعوي مؤثر است كه شرايط لازم در شاهد و نوع اداي شهادت موجود باشد. يكي از مسائل مطروحه در بحث شهادت، نقش جنسيت در اعتبار شهادت است يعني زن يا مرد بودن تأثيري بسزايي در اعتبار شهادت دارد. امروزه در قوانين اغلب كشورها شرط مرد بودن در زمره شرايط لازم براي اعتبار شهادت نيست ولي در مقررات قانوني جمهوري اسلامي ايران، تفاوت‌هايي در اعتبار شهادت زن، نسبت به شهادت مرد وجود دارد.

این گزارش بدون اشاره ای به احکام اسلام و متن صریح قرآن مدعی این تناقض شد.

وی در بخش دیگری از این مصاحبه صریحاً خواستار ابطال احکام نورانی قرآن می شود و اظهار می دارد: بحث نصف بودن ارزش شهادت زنان نسبت به شهادت مردان که در صدر اسلام مطرح بود به گفته بسیاری از علمای نواندیش جزو احکام ارشادی است و می‌توان با مقتضای زمان و مکان آن را دستخوش تغییر و تحول كرد.  به عبارتی در شرایط اجتماعی امروز ایران که به حکم هر عقل سلیمی بسیار متفاوت از شرایط صدر اسلام است منطقی به نظر نمی‌رسد که شهادت یک بانوی دندانپزشک، جراح یا وکیل در مراجع قضایی، از شهادت یک کارگر ساده ساختمانی که مذکر است کم اهمیت‌تر تلقی‌شود.

جالب اینکه فرد مصاحبه شونده از فعالان فمنیستی است که چندی پیش نیز در جشن تولد نسرین یتوده حضور داشت.

یکی سایت ضد انقلاب که تصاویر جشن تولد ستوده را منتشر کرده است درباره حضور خانوادگی سوده توسلی می نویسد: خرداد 90 در تولد نسرین ستوده، سوده حامد توسلی، از وکلا و فرزند علی حامد توسلی نیز در جمع میهمانان حضور داشت. علی حامد توسلی از هیئت مدیره کانون وکلاست که برای پرونده نسرین ستوده تلاش فراوانی کرده است. وی، تولد نسرین را تبریک گفته و ابراز امیدواری کرد که درجلسه بعدی که حضور داریم جشن آزادی نسرین ستوده باشد و ما شاهد حضور وکلای بیشتری در چنین جمع هایی باشیم.

وی پیش از این نیز مقالاتی در خصوص چند همسری و... در روزنامه هایی چون شرق منتشر کرده است.

توهین روزنامه قانون در حالی است که حکم شهادت زنان برگرفته از آیات قرآن کریم بوده است از جمله آنجا که خداوند سبحان در آیه 282 سوره بقره می فرماید: «وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجَالِكُمْ ۖ فَإِنْ لَمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ» (و دو نفر از مردان خود را شاهد بگیرید و اگر دو مرد نبودند، یک مرد و دو زن، از کسانى که مورد رضایت و اطمینان شما هستند، انتخاب کنید! تا اگر یکى از آن دو انحرافى یافت، دیگرى به او یادآورى کند) (ترجمه آیت الله العظمی مکارم شیرازی).

حکم شهادت زن در دادگاه در موضوعات مختلف، متفاوت است. در برخی موضوعات، فرقی میان شهادت زن و مرد وجود ندارد و برخی مسائل، تنها با شهادت زن قابل اثبات است و در مورد برخی موضوعات نیز، تنها شهادت مردان نافذ است. البته در مواردی هم شهادت دو زن به جای شهادت یک مرد پذیرفته می شود.

در این رابطه ابتدا باید یادآور شد که: نص صریح قرآن به تفاوت های موجود میان شهادت زن و مرد اشاره داشته و برخی از روایت ها نیز بر آن صحه گذارده اند. ملت مسلمان ایران نیز پذیرفته است که قرآن کتاب هدایت بوده و کتاب جاودانه ای است که بشر در مسائل مختلف زندگی فردی و اجتماعی خود جهت دست یابی به سعادت، به آن نیازمند است.

1. تفاوت های موجود میان شهادت زن و مرد و یا قبول کردن شهادت دو زن به جای یک مرد، هیچ ارتباطی به ارزش گذاری میان افراد جامعه ندارد. به همین جهت در مواردی که لازم است دو فرد عادل شهادت دهند، هیچ تفاوتی نمی کند که  این فرد چه کسانی باشند. ممکن است یکی از ایشان حضرت علی(ع) و دیگری یک عضو عادی جامعه باشد. آیا در کنار هم قرار گرفتن شهادت این دو فرد، نشان از ارزش  یک سان ایشان می نماید؟ حال آن که اگر ملاک شهادت براساس ارزش انسان باشد.

حضرت علی(ع) خود معادل چندین و چند انسان دیگر برای شهادت کفایت می نماید.از آن جا که شهادت زن ارتباطی با ارزش گذاری برای او ندارد لذا چنین نیست که اساساً شهادت زن در دادگاه پذیرفته نشود و یا این که همواره شهادت دو زن معادل شهادت یک مرد محسوب گردد بلکه در امور مختلف، به لحاظ مناسبت آن مورد با طبیعت شاهد، تعداد شهود معین می گردد.در مواردی فقط شهادت زن پذیرفته می شود در مواردی شهادت زن پذیرفته نمی شود و در اموری هم شهادت زن به انضمام سایر زنان یا مردان پذیرفته می شود.

2. برخی از دعاوی صرفاً براساس شهادت زن قابل اثبات هستند و شهادت چندین مرد نمی-تواند در این موارد با شهادت ولو یک زن برابری نماید.این موارد عبارتند از: اثبات ولادت و اثبات بکارت.شهادت در اثبات ولادت، تأثیر قابل ملاحظه ای در بحث ارث و تعیین وراث میت داشته و چه بسا یک وارث می تواند سایر طبقات وراث را از ارث محروم نماید.

بنابراین با شهادت زنان بر ولادت یک فرزند، گاه میلیاردها تومان یا صدها میلیون تومان به فردی ارث می رسد که در صورت فقدان این شهادت به دیگری می رسید.اثبات بکارت نیز در مواردی که اتهاماتی نظیر زنا وارد است مؤثر بوده و می تواند حکم قاضی را تغییر دهد و چه بسا باعث نجات جان یک فرد شود و اثبات نماید که اتهام زنای محصنه خلاف واقع بوده است.

3. مواردی که مطابق قانون، شهادت زن پذیرفته نمی شود زن می تواند به عنوان شاهد حادثه در دادگاه حاضر شده و آن چه را که شاهد بوده است، برای قاضی بیان نماید و در صورتی که بیانات وی قاضی را در احراز علم نسبت به ماوقع حادثه یاری رساند، در صدور حکم قاضی مؤثر می گردد. بنابراین اگر شهادت یک زن در هر امری، سبب ایجاد علم در قاضی گردد قاضی براساس علم خود حکم صادر می نماید چرا که علم او برایش حجت است و تفاوتی نمی کند که این شهادت و گواهی به انضمام گواهی مردان واقع شده باشد یا زنان و توسط یک زن واقع شده باشد یا چند زن. فقط باید به گونه ای باشد که برای قاضی علم و یقین حاصل گردد.در صورتی هم که گواهی زن سبب علم و یقین قاضی نشود، از آن جا که اتهامی را به فرد وارد ساخته می تواند زمینه ساز تحقیقات در مورد متهم شود و در نهایت با مشاهده ی ادله و شواهد، منجر به صدور حکم توسط قاضی گردد.

4. در مواردی که شهادت مرد پذیرفته می شود شهادت هر مردی قابل پذیرش نیست بلکه لزوماً آن مرد باید عادل باشد.

5. شهادت زن در برخی موارد حاد نظیر طلاق و قتل پذیرفته نیست. به نظر می رسد که حکمت این امر، دور نگاه داشتن زنان از مخاطرات اجتماعی بوده است.در توضیح این نکته باید گفت: بنابر آیه ی 282 و 283 سوره ی بقره،1 شخصی که شهادت او پذیرفتنی است و شاهد قضیه ای بوده است، مکلف به حضور در دادگاه جهت ادای شهادت است و این امر برای شاهد، یک تکلیف محسوب می گردد. اساساً شهادت برای افراد یک تکلیف محسوب می-شود و نه یک حق که کسی ادعا کند اگر شهادت زن در مواردی پذیرفته نمی شود حقی از او ضایع گردیده است بلکه در واقع تکلیفی از روی دوش او برداشته شده است. بنابراین اگر شهادت زن در مواردی حاوی نظیر قتل پذیرفته بود، نباید از آمدن به دادگاه و دادن شهادت امتناع ورزد.

حال آن که شرع و قانون با نپذیرفتن شهادت زن در این موارد، این تکلیف را از زن ساقط نموده است. چرا که شخصی که علیه او شهادت داده می شود، ممکن است براساس آن شهادت، به اعدام یا تحمل ضربات شلاق محکوم شود و لذا امکان اعمال تهدیداتی از سوی محکوم و یا اطرافیانش نسبت به شاهد وجود دارد.پس می توان گفت شاید اراده ی الهی بر این امر تعلق یافته است که زن از این مخاطرات در امان نگاه داشته شود.

6. در مواردی که جرم خیلی سنگین نبوده و در نتیجه مجازات و یا پیامدهای حقوقی آن چندان سنگین نیست، شهادت زن به انضمام سایر زنان و یا سایر مردان پذیرفتنی است به نظر می رسد علت آن توزیع خطر میان شاهدین و پایین آوردن احتمال تهدید زن باشد.

7.قوانین اسلامی همواره درصدد تقویت و رشد خصایص طبیعی و فطری بشر بوده است و این امری واضح و آشکار است که زن و مرد در برخی خصایص و ویژگی ها با یک دیگر متفاوت هستند چرا که وظایف متفاوتی را عهده دار هستند.

زن به لحاظ فطری، کانون مهر و محبت و عاطفه محسوب می گردد و قوانین شرعی همواره به گونه-ای تدوین یافته است که مهرورزی زن پایدار گردیده و این امکان را بیابد تا روابط عاطفی خانواده را تقویت نماید. لذا بر اساس قوانین شرع که در قوانین داخلی کشور منعکس گردیده است سعی گردیده از ورود زنان به عرصه های خشونت آمیز جلوگیری شود و با نپذیرفتن شهادت زنان در این موارد مانع ورود ایشان به این صحنه ها شده است تا روحیات پرمحبت و عاطفی ایشان دچار تلاطمات بحرانی نگردد.

8. مطالعات روان شناسی بر این واقعیت تأکید دارد که زنان در شرایط حاد احساسی و عاطفی، به دلیل شدت احساسات و عواطف، جزئیات قضایا را کمتر به خاطر می سپارند و توجه شان بیشتر به کلیات امور معطوف می گردد. در صورتی که در مواردی نظیر شهادت بر قتل، آن چه که مهم است به خاطر آوردن جزئیات واقعه نظیر ساعت وقوع، ابزار قتل، نحوه ی به قتل رساندن و ... است و در صورتی که اجزا و موارد بیان گردیده، با بیانات سایر شاهدین منطبق نباشد، منجر به بطلان شهادت و مجازات مدعی شهادت می گردد و این تکلیفی فوق توان و طاقت زن است که از باب لطف از عهده ی او برداشته شده است.

علاوه بر آن، ازدیدگاه روان شناسی هر چه شخص بیشتر تحت تأثیر احساسات و هیجانات روحی قرار گیرد به همان نسبت حوادث و اتفاقاتی را که به خاطر سپرده زودتر فراموش نموده و دقت کمتری در نقل آن دارد. بنابراین لزوم انضمام شهادت زن در برخی دعاوی به زنی دیگر، موجب صحبت و دقت شهادت شده و از تضییع حقوق دیگران منع می نماید.

با عدم پذیرش شهادت زنان در این امور، بار مسئولیت زنان سبک تر می شود در برخی از موارد هم با پذیرفتن شهادت زنان به انضمام زن دیگر (معادل بودن شهادت دو زن با شهادت یک مرد) حضور یک شاهد زن دیگر کمک خواهد کرد تا زنی که داوطلب شهادت شده با همراهی دیگری جزئیات را به یک دیگر یادآوری کرده و شهادت دقیق واقع شود و زنان شاهد از شهادت نادرست مبرا گردند.این نکته در قرآن نیز یادآوری شده است در سوره ی بقره 282:

« ... و استشهدوا شهیدین من رجالکم فان لکم یکونا رجلین فرجل و امرأتان ممن ترضون من الشهداء ان تضل احدیهما فتذکر احدیهما الاخری ...؛ دو شاهد از مردان به شهادت گیرید پس اگر دو مرد نبودند، یک مرد و دو زن از شاهدانی که رضایت می دهید تا اگر یکی از زنان فراموش نمود دیگری به او یادآوری نماید ...»

مجازات قتل زن توسط مرد

• چرا اگر مردی زنی را به قتل برساند زمانی قصاص می شود که اولیای مقتول نیمی از خون بهای مرد را به خانواده ی قاتل بپردازند؟

در خصوص این قانون می بایست به نکات ذیل توجه کرد:

1. اصل اساسی در اسلام ترجیح عفو و گذشت بر قصاص است این تصور غلطی است که گمان می شود در برابر هر قتلی می بایست لزوماً قصاص صورت پذیرد.

2. عدم قصاص مرد قاتل ( اگر خانواده ی مقتول نیم خون بهای مرد را به خانواده ی او نپردازند) به معنای عدم مجازات او نیست مطابق قانون مجازات اسلامی مرد قاتل به چندین سال حبس و پرداخت دیه ی مقتول به خانواده ی او محکوم می گردد.

3. در صورتی که خانواده ی مقتول اصرار بر قصاص قاتل داشته باشند، در زمینه ی نحوه ی پرداخت نیم خون بهای مرد را به خانواده ی قاتل پرداخت کنند و سپس اجازه ی قصاص قاتل را بیابند. بلکه می توان ابتدا قاتل را به تقاضای اولیای دم مقتول قصاص نمود و سپس در صورت معسر بودن خانواده ی مقتول و عدم توان مالی در پرداخت نیم خون بها مرد به خانواده اش فتاوای مختلفی وجود دارد براساس فتوای مقام معظم رهبری لازم نیست که در ابتدا خانواده ی مقتول نیم خون بهای به خانواده ی قاتل به آن ها مهلت داده می شود تا در درازمدت دیه را به خانواده ی قاتل بپردازند و در نهایت اگر به هیچ وجه امکان پرداخت دیه را نداشتند این مبلغ از بیت-المال پرداخت گردد.

4. در صورتی که بیم آن می رود که مرد قاتل با عدم قصاص، گستاخ شده و قتل را ساده انگاشته و در آینده جان زنان دیگر را تهدید نماید، توجه به یک نکته ضروری است و آن این که اگر قاضی تشخیص دهد که قاتل مفسد فی الارض محسوب می گردد از باب محاربه و افساد فی الارض به اعدام او حکم می شود و در این جا حکم اعدام از باب احقاق حقوق اجتماعی است و نه حقوق فردی.

5. گناه قتل و مجازات اخروی آن برای قاتل زن و مرد یکی است عمل قتل در نزد خداوند زشت و غیر قابل بخشش است و فرقی نمی کند شخص مقتول زن باشد یا مرد براساس آیه ی 32 سوره ی مائده:«هر کس از زن و مرد، فردی را بدون این که آن فرد قتلی مرتکب شده باشد یا فساد در زمین کرده باشد بکشد گویا همه ی مردم را کشته و کسی که نفسی را احیا کند گویا همه ی مردم را احیا نموده است.2 یا آیه ی 93 سوره-ی نساء: «هر کسی که مؤمنی را (اعم از زن یا مرد) به عمد بکشد مجازات او عذاب جاودانه ی جهنم خواهد بود.»3

لذا گناه و مجازات اخروی قاتل در صورتی که مقتول مرد باشد یا زن تفاوتی نمی کند و خداوند در قرآن کریم عذاب قاتل را در هر دو صورت آتش جاودانه جهنم بیان کرده است و نفس هر انسانی در نزد خداوند به اندازه ی نفس تمامی انسان ها ارزشمند است و براساس نص آیه  تفاوتی میان زن و مرد در این زمینه وجود ندارد.

6. نمی توان ادعا نمود که تفاوت در قصاص قاتل زن و مرد به معنای تفاوت در ارزش-گذاری میان آن هاست ایجاد چنین ارتباطی منطقی نبوده و این حکم هیچ ارتباطی به ارزش انسان ها ندارد همان گونه که اگر یک فرد دانشمند به قتل برسد و یا یک دزد معتاد. در هر دو صورت مجازات قاتل یک سان خواهد بود و با وجود تفاوت ارزش این دو شخص دیه ی آن ها هم به یک اندازه است. همان گونه که در سایر قوانین جزایی یا مدنی مانند میزان ارث نیز با یک دیگر تفاوتی ندارند.

7. در خصوص حکمت تفاوت قصاص قاتل زن و مرد می توان گفت که پرداخت نیم خون بهای مرد به خانواده ی قاتل (و نه خود قاتل) از باب حمایت از همسر و فرزندان شخص قاتل است در این حکم در جهت جبران صدمه ی مالی وارد آمده به خانواده ی قاتل است که سرپرست و مسئول پرداخت نفقه ی خویش را از دست می-دهند. بنابراین این حکم در جهت حمایت از حقوق اعضای خانواده ی مرد (که عمدتاً زن و فرزند او است) وضع شده است در احادیث نیز بیان گردیده که«ادّوا نصف الدیه الی اهل الرجل ...؛ نصف دیه به خانواده ی مرد (قاتل) پرداخت می-شود.»

8. در مواردی بیان می شود گاه مقتول (زن) نیز سرپرست خانواده ای است که به تأمین معاش خانواده می پرداخته و در صورت قتل وی، خانواده اش دچار خسارت مالی می گردند در پاسخ باید گفت اصل بر آن است که مردان سرپرست خانوار بوده و نسبت به تأمین معاش خانواده دارای مسئولیت مالی باشند. حال اگر در جامعه ای این سرپرستی برعهده ی زن قرار گرفت خسارت وارد آمده به خانواده و جبران مالی فقدان زن سرپرست خانوار در خانواده می تواند توسط بیت المال تأمین گردد و حکومت عهده دار تأمین و جبران خلا حضور این سرپرست در چنین خانواده هایی شود قوانینی نظیر قانون «حمایت از کودکان بی-سرپرست» نیز در جمهوری اسلامی ایران اقدام مؤثری در این زمینه محسوب می گردد.

1. ... ولا یأب الشهداء اذا ما دعوا ... و لا تکتموا الشهاده و من یکتمها فانه اثم قلبه و الله بما تعملون علیم ...؛ شاهدان وقتی فرا خوانده شوند نباید ابا کنند ... شهادت را کتمان نکنید و هر که شهادت را کتمان کند قلبش گناه کار است و خدا به آن چه انجام می دهید دانا است.

2. من قتل نفساً بغیر نفس او فساد فی الارض فکانما قتل الناس جمیعا.

3. و من یقتل مؤمناً متعمداً فجزاوه جهنم خالداً فیها