آیا جهان آماده بازگشت ایران به بازار نفت است؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از رویترز، از آنجا که تغییر سبد انرژی در تعادل عرضه و تقاضای نفت در آینده تاثیر می گذارد، امکان ایران برای بازگشت به بازار نفت می تواند به طور خاص چشم انداز اوپک و جهان را تکان دهد.

** عرضه بیشتر، رقابت و امکان اصطکاک

در اواخر نوامبر (آبان) اخبار مربوط به بازگشت احتمالی ایران به بازار نفت منجر به کاهش ناچیز قیمت شد، اما بعد از مدتی و با توجه به واقعیت توان ایران در تولید نفت و رشد اقتصادی این کشور، بار دیگر قیمت ها افزایش یافت.

عراق با تولید حدود سه میلیون بشکه در روز که رکورد جدیدی برای این کشور در 20 سال گذشته محسوب می شود، هم اکنون این سطح تولید را حفظ می کند.

عراق همچنین قصد دارد در سال 2014، سطح تولید خود را روزانه 500 تا 700 هزار بشکه دیگر افزایش دهد.

براساس اعلام اخیر وال استریت ژورنال در سال 2013، سهم عراق از تولید اوپک که در سال 2008 معادل 5/7 درصد بود اینک نزدیک 10 درصد است.

در مقابل سهم ایران از تولید اوپک از 12 درصد در سال 2008 به 6/8 درصد کاهش یافته است.

چالز کستنبام صادرکننده نفت خاورمیانه و کارشناس سابق تجارت آمریکا در گفت و گویی در 12 آذر یعنی بلافاصله پس از توافق هسته ای ایران با گروه 1 + 5، گفت: اعراب تنها می توانند با مخالفت موافقت کنند.

در اواخر نوامبر، کمیته دالاس در زمینه روابط خارجی میزبان چالز کستنبام بود، فردی که در امور خاورمیانه از اوسط دهه 1970 تاکنون دارای تجربه است.

به گفته وی و به بیان ساده، چالشهای متعددی فراروی صنعت نفت خاورمیانه قرار دارد.

** نفت سخت؛ آیا با ادبیات انرژی آشنا هستید

کستنبام گفت: تحریم ایران در شش ماه آینده زیاد کاهش نخواهد یافت تا تاثیری چشمگیر بر تولید نفت این کشور و بازار جهانی نفت بگذارد.

به نوشته واشنگتن تودی در تاریخ چهارم دسامبر، مطلب یادشده را تایید می کند. مدتی طول می کشد برای تولیدکنندگان اصلی تا به قدر کافی احساس امنیت کند که برگردند یا خریدها را افزایش دهند، با توجه به اینکه تا چه اندازه احتمال رفع تحریم ها و خلاصی احتمالی از تحریم وجود دارد.

کستنبام معتقد است: فقط به دلیل قوانین آمریکا، دست کم، ماهها طول می کشد تا همه چیز در حداقل سطح مرتب شود.

وی اضافه کرد: برگزاری شام مذاکرات با ایرانی ها نه تنها سبب توافق های تولید برای میدانهای نفتی نمی شود بلکه حتی زمینه خریدهای ساده را در کوتاه مدت فراهم نخواهد کرد.

به گفته وی، هرچند تحریم ها هنوز به صورت واقعی برداشته نشده اند اما چگونگی کاهش و حذف آنها در مرحله بعدی توافق حاصل خواهد شد.

افزایش تولید نفت عراق وقتی اتفاق افتاد که تولید ایران کاهش یافت. افزایش تولید هدف عراق می تواند به دلیل تهدیدهای امنیتی و محدودیت زیرساختها تعدیل و کاهش یابد.

کستنبام افزود: عراق نمی تواند به طور چشمگیری تولید خود را افزایش دهد زیرا آنها مذاکرات و روابط خود را با بیشتر کشورهای جهان در چند سال گذشته آشفته کرده است.

شرکت اکسون موبیل از توافق رامایلا با هشت میلیارد بشکه عقب کشید که نمی تواند به آسانی جبران شود.

اکسون به مدت چند سال مذاکره کرد، امتیازات را برد اما هرگز تولید را شروع نکرد.

وی گفت: اکسون موبیل یک قرارداد اکتشاف و تولید در کردستان امضا کرد که خشم و مخالفت دولت مرکزی در بغداد را برانگیخت.

وی افزود: این یک نشانه خیلی بد برای طرف عراقی و خواسته آنها برای تولید بیشتر نفت در چند سال آینده است اما آن اتفاق تنها در حجم وسیع اتفاق خواهد افتاد.

برخی از کشورهای عضو اوپک که عربستان سعودی نیز به احتمال زیاد جز آنان است، ممکن است ناچار به پذیرش محدودیت تولید شوند تا سهمیه ها حفظ شود.

یک تحلیلگر می گوید، اگر ظرفیت صادرات ایران به طور کامل احیا شود، قیمت نفت اوپک 10 دلار در هر بشکه از قیمت نفت برنت شمال کمتر است.

براساس خبر دبلیو.اس.جی، بسیاری از اعضای اوپک بودجه های سالانه خود را براساس قیمت نفت 100 دلار در هر بشکه تنظیم کرده اند. با این حال مرکز مطالعات جهانی انرژی می گوید حداقل قیمت 85 دلار در هر بشکه برای نفت عربستان سعودی با 6/9 میلیون بشکه نفت در روز است تا هزینه های خود را پوشش دهد.

اوپک در ماه نوامبر (10 آبان تا 9 آذر)روزانه 01/30 میلیون بشکه نفت تولید کرد، عربستان سعودی حدودا بیش از یک سوم این مقدار را تولید کرده است.

برنامه اوپک این است که در شش ماهه نخست 2014، در سطح 30 میلیون بشکه در روز بماند.

عربستان سعودی خودش می گوید این کشور به دلیل افزایش تولید نفت در نقاط دیگر جهان، تا سال 2040 تولید نفت خود را در سطح 5/12 میلیون بشکه در روز حفظ خواهد کرد و این بدان معنی است که بالا نگه داشتن قیمت هدفی مهمتر از سهم بازار است.

تحلیلگران فایننشال تایمز می گویند، سرمایه گذاری به طور فزاینده ای به جایگزین شدن کاهش تولید از میدانهای نفتی پیر در مقابل افزایش ظرفیت تولید جدید بستگی دارد.

اگر افزایش ظرفیت تولید مشخص شود، محتمل ترین سناریو برای اوپک در سال 2014 این است که در سطح فعلی تولید خود باقی بماند و با سهمیه های تولید موافقت کند. هرچند آنها خواستار ثبات قیمت هستند و به آن نیاز دارند زیرا بازار هایی که صادرات آنها را جذب می کنند آن را انجام می دهند.

** تاثیر نفت سنگین آمریکا

رونق نفت سنگین امریکا به لحاظ واردات نفت این کشور، تا اندازه ای میدان بازی را تعدیل کرده است.

همانگونه که واحد اطلاعات اکونومیست اعلام کرده است، در دوران اوج مصرف نفت وارداتی در آمریکا در سال 2005 ، واردات نفت این کشور 60 درصد تقاضای آن بود؛ امروز واردات نفت آمریکا در حدود 36 درصد تقاضای آن است.

براساس اعلام آژانس بین المللی انرژی، واردات آمریکا از تقریبا 500 هزار بشکه در روز در سال 2009 به حدود 5/2 میلیون بشکه در روز در سال 2013 رسیده است. نفت سنگین امریکا در حال تغییر دادن شرایط و دگرگون کردن بازار است.

شرکت مشاوره ای آی.اچ.اس پیش بینی می کند آمریکا در سال 2035 روزانه 5/4 میلیون بشکه نفت تولید کند.

بنابه اعلام آژانس بین المللی انرژی واقع در پاریس، کل تولید آمریکا در سال 2013 روزانه 10 میلیون و 240 هزار بشکه است.

این آژانس با یک برآورد نسبتا محافظه کارانه، پیش بینی می کند تولید آمریکا در سال 2014 به 11 میلیون و 130 هزار بشکه در روز برسد.

وقتی از کنستنبام در مورد نفت سنگین آمریکا و اینکه چطور سعودی ها واقعا به آن می نگرند، سئوال شد، وی در پاسخ گفت: تولید نفت امریکا به خودی خود تهدید بزرگی برای اوپک محسوب نمی شود، نگرانی بزرگتر انتقال فناوری و تکرار اجرای انقلاب نفت سنگین در دیگر نقاط جهان است.

وی گفت: سعودیها واقعا بیش از آنچه که عموما می گویند، نگران این قضیه هستند. آنها می دانند که اکنون فناوری دست یافتنی تر و قابلیت انتقال آن بیشتر است.

وی افزود: مناطق بسیاری در سراسر جهان وجود دارد که تاکنون از نظر وجود نفت سنگین یا قابلیت های متوسط یا عالی مرتبط با شکست هیدرولیکی و حفاری هدایت شده مورد اکتشاف یا حتی شناسایی قرار نگرفته اند.

وی اضافه کرد: اروپا مقدار زیادی ذخایر نفت سنگین دارد به طوری که از سوی انقلاب نفت سنگین مورد تهدید واقع شده اند.

کستنبام گفت: نگرانی اوپک از پیشرفت تلاشها برای اکتشاف نفت سنگین در دیگر بازارهای صادراتی آن در آمریکای لاتین و آسیا بویژه چین تکرار می شود.

وی افزود: این بازارها برای اوپک بازارهای اساسی و بلندمدت هستند.

کستنبام معتقد است: چنانچه بازارهای یادشده که در اکنون برای اوپک بازارهای مطمئن محسوب می شوند، به تولید داخلی نفت روی بیاورند، در دهه آینده برای اوپک کمتر مطمئن خواهند بود.

وی ادامه داد: سعودی ها به راستی نگران هستند که با روند بلندمدتی روبرو شوند که فناوری اکتشاف گاز طبیعی و نفت خام هر دو از تقاضای جهانی برای نفت این کشور خواهد کاست.

به گفته وی، درست زمانی که افزایش تولید نفت و گاز روی تقاضا و قیمتهای جهانی تاثیر می گذارد و آن را کاهش می دهد، تولید اضافی نفت از سوی ایران و عراق نیز در دهه آتی از تقاضا برای نفت عربستان خواهد کاست.

وی گفت: گاز رژیم صهیونیستی، نفت و گاز برزیل و منابع جدید انرژی در بسیاری دیگر از کشورهای جهان می تواند نظم جدیدی در بازار انرژی دنیا بوجود آورد.

چین، روسیه، آرژانتین، لیبی و مکزیک مانند بسیاری از کشورهای دیگر به لحاظ فنی منابع نفت سنگین قابل اکتشاف دارند.

در چنین فضایی که منابع جدید هیدروکربنی فراوان است، آنها که اکتشاف منابعشان صرفه اقتصادی دارد، تصمیمات سرمایه گذاری را هدایت خواهند کرد زیرا بهره برداری از نفت و گاز سنگین نسبتا گران است.

کستنبام گفت: هزینه بهره برداری و توانایی تحویل هر بی.تی.یو (واحد گرمایی انگلستان) انرژی در یک قیمت رقابتی همیشه مورد توجه بوده است.

نوسان قیمت ناشی از شوک موقتی کاهش عرضه در سالهای گذشته، اکنون کاهش یافته است. این شوک ها کاملا قابل حذف نیست اما آمریکا به عنوان یک بازیکن موثر، به چیدمان دوباره میدان بازی کمک می کند.

در آینده نزدیک، پدیده هایی مانند بحران ها یا رکودهای اقتصادی کاهش می یابد و فلج کننده های سیاست آمریکا که تلف می کند یک پیشرفت نجیبانه در ایجاد کاتالیزورهای مناسب برای کاهش قیمت نفت هستند.

آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرد که انرژی مورد استفاده در کشورهای غیر او.ای.سی.دی سالانه 2/2 درصد افزایش یابد در حالی که سهم شان از استفاده انرژی از 54 درصد کل تولید جهان در سال 2010 به 65 درصد در سال 2040 برسد. در افق میان مدت، رشد کشورهای در حال توسعه مازاد عرضه نفت را مصرف می کند.

مساله دیگر، تاثیر مصرف بیشتر سوخت فسیلی است و اینکه آیا اکوسیستم زمین می تواند این تاثیر را مدیریت کند؟

شماری از شرکتها در تمام صنایع- مایکروسافت، جنرال الکتریک،والت دیزنی، کان اگرا فودز، ولز فارگو، داک انرژی، گوکل و دلتا ایر لاینز تاثیر مالیات کربن در برنامه های بلندمدت خود را اعمال کرده اند.

اکسون موبیل تاثیر مالیات کربن 60 دلار را در هر تن محاسبه می کند.

موضوع مالیات کربن برمی گردد به خرید انرژی توسط شرکت اکسون از شرکت ایکس.تی.او انرژی در سال 2010. شرکت یاد شده یک تولیدکننده گاز طبیعی است.

در آینده، تغییر سبد انرژی در میان کشورها و در داخل کشورها ممکن است و احتمالا در تعادل عرضه و تقاضای نفت تاثیر خواهد داشت.

در کوتاه مدت، آسیب پذیری کمتر از پتانسیل بحران خاورمیانه و شمال آفریقا (که در حالت معمول بازارها را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد) یکی از مزایای افزایش تولید نفت آمریکا است.