روحانی: رییس‌جمهور آمریکا می‌داند گرفتن فناوری هسته‌ای از ایران امکان‌ناپذیر است
به گزارش بولتن نیوز به نقل از تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس‌جمهور، صبح امروز در چهاردهمین جشنواره ملی تجلیل از برگزیدگان حوزه پژوهش و فناوری، با تاکید بر اینکه توسعه دانش در سایه پژوهش است، گفت: خود پژوهش هم در سایه دانش امکانپذیر است و متولد می‌شود، بنابراین، هم علت است و هم معلول.
وی افزود: هم پژوهش می تواند علم را شکوفا کند و هم می‌تواند به توسعه علم و حتی آموزش بیانجامد. البته پژوهش نیاز به محیط مساعد دارد و این محیط، آغازش آزادی آکادمیک است. این محیط مهمترین اصلش، بردباری و سعه صدر است و نمی‌توان به پژوهشی متقن دست یافت، مگر آنکه پژوهشگر خلاق باشد و خلاقیت فقط در سایه آزادی امکانپذیر خواهد بود.
رییس‌جمهور تاکید کرد: ما باید در سایه بردباری و تساهل، زمینه را برای شکوفایی استعداد اندیشمندان، محققان و پژوهشگران آماده کنیم. از آن طرف هم، نتیجه پژوهش نیز نیاز به بردباری جامعه دارد و ممکن است محققی به پژوهشی برسد که خوشایند این و آن نباشد، اما اگر به واقع در چارچوب اصول به مسیر تحقیق به یافته‌ای رسیده است، آن یافته محصول پژوهش است.
روحانی با بیان اینکه پژوهش مقدس است و محصول آن نیز باید مورد احترام همگان باشد، گفت: اگر کشور می خواد در مسیر پیشرفت قرار گیرد، زمینه این پیشرفت محیط امن و آزاد برای پژوهشگران است. ایران توانست به تمدن بزرگ دست یابد و از ترجمه کتب دیگران، کار علمی را آغاز کرد، اما هرگز به ترجمه اکتفا نکرد و در سایه آن ترجمه آنچنان به خلاقیت پرداخت که ظرف چند قرن، کتب ایرانیان مورد استقبال دیگران برای ترجمه قرار گرفت و این سیر اندیشه ای است که مطلوب جامعه ایرانی و اسلامی است.
"افتخار ما این است که در دانشگاه همانقدر که به دروس دانشگاهی و واحدهای درسی اهمیت می دهیم، به رساله ها نیز اهمیت بدهیم. رساله‌های کارشناسی ارشد و دکتری باید جایگاه خود را بیابد و هر آنچه لازم است باید برای تشویق دانشجویان و برای تدوین رساله ای که نه بخشی از نمره ای که مدرک او را پر کند، بلکه بخشی از نیاز جامعه ما را پاسخگو باشد، فراهم شود.
روحانی افزود: من از اینکه در گوشه‌ای می‌بینم برخی از تلاش‌ها برای پاسخ به مطالبات یک گروه خاص به انجام می‌رسد، برایم خوشحال‌کننده نیست. آن پژوهش و تحقیق ما به نیازها و مطالبات مردم و به بهبود کیفیت زندگی جامعه و بشر منجر می‌شود، برای ما ارزشمند است. البته در هر جامعه‌ای پژوهش در سلسله مراتب ارزش‌ها و در چارچوب ارزش‌ها باید دیده شود.
وی با بیان اینکه "به من اعتراض نکنید که پژوهش باید باز باشد و کاری به ارزش‌ها نداشته باشد"، خاطرنشان کرد: هیچ جامعه‌ای نیست که پژوهش بخواهد، اما در مسیر ارزش‌هایی که آن جامعه بر آن احترام می‌گذارد، حرکت نکند. اگر پژوهش به آسانی دسترسی مردم به موادمخدر را میسر کند، آیا به نظر شما آن پژوهش قابل احترام است؟
رئیس‌جمهور در این ارتباط خاطرنشان کرد: اگر در کشوری زندگی می‌کنیم که فتوای رهبری بر آن است که استفاده از سلاح هسته‌ای، تولید، نگهداری و بهره‌برداری از آن را حرام اعلام می‌کنند، آیا پژوهشی که ما را به دسترسی آسان به سلاح هسته‌ای رهنمون کند، قابل احترام است؟
روحانی با بیان اینکه نه‌تنها از لحاظ عقلایی و منافع ملی، کشورمان به دنبال سلاح‌های کشتار جمعی نبوده، بلکه از دیدگاه باورهای دینی نیز این ملت به دنبال سلاح‌های کشتار جمعی نیست و حتی آن را جزء منافع ملی و دکترین دفاعی خود نمی‌داند، خاطرنشان کرد: این ارزش راهنما و مسیر ما در پژوهش است.
به گفته رئیس‌جمهور، منابع ایران در پژوهش کمیاب است و این منابع فراوان و ارزان نیست و از لحاظ انسانی و توان اقتصادی منابع مورد توجه‌ای ندارد و حتی کشورهایی که در رشد اقتصادی خوبی قرار دارند نیز توان‌شان در استفاده از این منابع محدود است.
وی افزود: استفاده بهینه از منابع محدود برای دسترسی پژوهش برتر و مطلوب باید مسیر ما باشد.
روحانی در بخش دیگری از سخنانش با گفتن این مطلب که ما نمی‌توانیم در استفاده از منابع اولویت‌بندی نکنیم، گفت: من روزی در اوایل کار دولت از یکی از وزرا در بخش پژوهش سوال کردم که به چه میزان پژوهش در دست داریم که او عدد بالایی در حدود 2500 پژوهش را به من پاسخ داد که عنوان‌هایش را می‌شد یک کتاب کرد. من به وی گفتم که به چه میزان پول و نیروی انسانی داریم؟ اینگونه نباشد که همانگونه که ما در پروژه‌های عمرانی همه جا را زخمی کردیم و حدود 4500 میلیارد پول اعتبار گذاشتیم، اما به اتمام نرساندیم در پژوهش نیز همین‌گونه شود.
رییس‌جمهور ادامه داد: در تحقیق هم همین است. در تحقیق هم پروژه‌هایی را زخمی می‌کنیم. ما در شرایطی هستیم که نیازهای مهم و حیاتی داریم و من هم می‌فهمم که یک پژوهشگر دنبال پژوهش‌هایی است که در مرزهای دانش باشد. من هم می‌دانم که کدام پژوهش‌ها کف و سوت دارد، کدام پژوهش‌ها سر و صدا دارد، اما گاهی پژوهش‌هایی هست که خبرساز نیستند، اما در عین حال سرنوشت‌سازند.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه ما برخی از تحقیقات‌مان مربوط به بخش‌های بلوغ‌یافته علم و دانش و تکنولوژی است، اما کشور ما به آن نیاز دارد، به طرح مثالی در این زمینه پرداخت و گفت: ما از لحاظ منابع آب در مشکل به سر می‌بریم و طراز آبی کشورمان به شدت منفی است، ما بنابراین به پژوهش‌هایی نیاز داریم که منتهی به کاهش مصرف به ویژه در بخش کشاورزی شود، چرا که 90 درصد آب کشور در مسیر مصرف کشاورزی است. ما نیازداریم به تحقیقات و پژوهش‌هایی که بهره‌برداری در زمینه آب را بالا ببرد و این دقیقا نیاز جامعه امروز ما است.
وی تصریح کرد: ما امروز در شرایطی هستیم که از لحاظ زیست‌محیطی دچار مشکل هستیم و نیازمند تحقیقی هستیم که آلودگی‌ها را کاهش دهد. ممکن است برای یک محقق کار کردن بر کارابراتور اتومبیل از دید پرستیژ برای او اولویت نباشد، اما امروز شهرهای بزرگ ما دچار آلودگی هستند و چاره‌اندیشی برای این موضوع جزء نیازهای حیاتی جامعه ماست.
روحانی با اشاره به مشکل وجود ریزگردها در کشورمان خاطرنشان کرد: باید معنای فناوری و تکنولوژی را توسعه دهیم و از معنای سخت‌افزاری‌اش فاصله بگیریم. در علوم انسانی هم نیاز به فناوری و تکنولوژی داریم. تکنولوژی به معنای طرح‌های کاربردی که ما را منتهی به اهداف ملی کند. در زمینه مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاست خارجی، امنیتی نیاز به پژوهش و تحقیق داریم.
برنامه دولت افزایش تقاضا برای پژوهش است
رئیس‌جمهور در این ارتباط خاطرنشان کرد: دولت تدبیر و امید یکی از برنامه‌هایش در بخش پژوهش آن است که تقاضا را زیاد کند. پژوهش یک عرضه است و این عرضه زمانی ارزشمند می‌شود که برای او تقاضا باشد و این تقاضا نیز می‌تواند از طرف بخش خصوصی میسر شود. آن وقت که بخش خصوصی ببیند در سایه پژوهش به فناوری تجاری دست یافته است و می‌تواند کیفیت جنس او را بالا ببرد و قیمتش را پایین آورد، آن وقت پژوهش منجر به تحقیق و پژوهش می‌شود و اینجاست که پژوهش اول به فناوری و سپس به جامعه اختصاص می‌یابد.
وی با بیان اینکه دولت مصمم است تقاضای پژوهش‌محور را بالا ببرد اظهار داشت: البته این مردم هستند که باید دولت را مجبور کنند. دولت پاسخگو ناچار است برای عدم کار‌آمدی‌اش به مردم پاسخ دهد و برای کارآمد کردن حداقل بنده راهی جز پژوهش نمی‌شناسم و این پژوهش است که باید مدیریت ما را کارآمد کند.
به گفته رئیس‌جمهور امروز در بخش اقتصادی صدها مساله پیش رو است و معمولا بخش دولت به کارشناسان خود متکی است و گاهی نیز سایر محققین در گوشه و کنار بر او نقد می‌کنند.
روحانی با بیان اینکه در بخش اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی نیازمند پژوهشی آزاد، دانشگاهی، پژوهشکده‌ها هستیم، گفت: باید از تحقیق و پژوهش دیگران بهره و استفاده ببریم و دولت باید این تقاضا را بالا ببرد و خود پژوهشگران نیز این تقاضا را تعقیب کنند تا پژوهش نیز در مسیر صحیح و درست قرار گیرد. ما باید در بخش پژوهش به توسعه دیگر کشورها توجه کنیم.
وی افزود: برخی از تحقیقات هم گران‌قیمت و هم با مجموعه امکانات کشور دستیابی به آنها تقریبا بسیار بسیار دشوار است. اما اگر بناست ما در یک پژوهش وارد شویم، باید توان خود را مدنظر قرار دهیم. البته این حرف من به این معنا نیست که دانشمندان ما در کشور ناتوان هستند، خیر؛ بلکه شعار «ما می‌توانیم» مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارد.
روحانی تاکید کرد: حقیقتا این شعار، شعار به حقی است که همه باید پشت آن حرکت کنیم، اما شعار ما می‌توانیم باید در چارچوب نقشه جامع پژوهش کشور باشد و الا ما در مسیری حرکت خواهیم کرد که ده‌ها سال زمان نیاز دارد در حالی که ممکن است در پژوهش‌هایی به زمان کوتاهی نیاز داشته باشیم، البته تحقیقات مهم زمان‌بر هستند و آنگونه نیست که ظرف 2 یا 6 ماه به آن دست یابیم.
رئیس‌جمهور برهمین اساس اضافه کرد: ما در زمینه دانش هسته‌ای از روزی که در این زمینه قدم برداشتیم، یعنی سال 67که اولین بار بود که سانتریفیوژ را می‌دیدیم و تلاش می‌کردیم که چگونه از این یک عدد کپی کنیم و بر تعداد آن بیافزاییم و حال که 25 سال از آن زمان گذشته است، این فناوری قدم به قدم جلو آمده و به جاهایی رسیدیم که روز اول برای ما 19 هزار سانتریفیوژ باورکردنی نبود.
«من چون از روز اول در بحث فناوری به خاطر مسئولیت حضور و نظارتی که داشتم، با دانشمندان و اندیشمندان مختلفی در تماس بودم. وقتی من از آنها خواستم که بحث UCF را دنبال کنیم، عده‌ای از اساتید دانشگاه پیش من آمدند و گفتند این کار امکان‌ناپذیر است، اما امکانپذیر شد. ما امروز کشوری هستیم که در زمینه فناوری هسته‌ای و به خصوص در بخش غنی‌سازی به نقطه‌ای رسیدیم که رئیس‌جمهور آمریکا به صراحت می‌گوید برای اینکه این فناوری را از مردم ایران بگیریم امکان‌ناپذیر و ناشدنی است و این افتخار بزرگی برای کشورمان است که در فناوری‌ای ورود کرده‌ایم و مرحله به مرحله پیشرفت کرده‌ایم و به قله‌هایی دست یافتیم و بومی‌سازی کرده‌ایم که جدایی این فناوری از این ملت امکانپذیر نیست.»
وی با بیان اینکه پژوهشگران در تحقیقات بزرگ و مهم نیاز به حمایت دارند، به پیشرفت کشورمان در حوزه فضایی اشاره کرد و افزود: ما در زمینه فضایی پیشرفت‌های خوبی داشتیم و در روزهای اخیر نیز شاهد پیشرفت‌های بزرگتری بوده‌ایم و ما این قدم‌ها را ادامه خواهیم داد. همچنین در تسریع شرکت‌های دانش‌بنیان اهداف را دنبال خواهیم کرد، به گونه‌ای کمک به این بخش در مقایسه با ماه‌های گذشته بسیار متفاوت است.
رئیس‌جمهور تصریح کرد: ما در همه زمینه‌ها باید قدم‌های لازم را برای پژوهش و از پژوهش به فناوری‌ها و در نهایت به توسعه ثروت و قدرت که هدف ما است، گام برداریم. اما در عین حال باید در اولویت‌بندی‌هایمان بر اساس آنچه که توان ما و نیاز و مطالبه جامعه ما است حرکت کنیم.
برخی از منابع مالی به نام پژوهش در گذشته اتلاف شده است/ رانت‌ها باید از بین برود
روحانی با تاکید بر لزوم نظارت بر پژوهش خاطرنشان کرد: ما در پژوهش نیاز به نظارت داریم، به این دلیل که من خود در سالیان دراز مسئول مرکز پژوهشی بودم، می‌گویم که پژوهش نیاز به نظارت دارد، چرا که برخی از منابع مالی به نام پژوهش در گذشته اتلاف شده و بخش‌های دیگر پژوهش که نیاز به منابع برای تکمیل داشته محروم مانده است.
وی گفت: البته دوست نداشتم این جمله را بگویم. اما متاسفانه در این وادی مقدس نیز گاهی رانت وجود داشته و باید این رانت‌ها را از بین ببریم. ما باید به محصول نگاه کنیم.
به گفته روحانی، دولت در بودجه امسال وقت کافی برای این امور نداشته، اما در سال‌های آینده این کار را در بخش پژوهش و در اختصاص بودجه بیشتر به این حوزه انجام خواهد داد. بودجه باید براساس محصول کار باشد و براین اساس یک دستگاه و یا یک مدرسه نیز باید بر مبنای محصول، منابع ملی و پول ملت را به خود بگیرد و این یک ضرورت است.
رئیس‌جمهور با تاکید بر ضرورت گسترش پژوهش خاطرنشان کرد: در زمینه پژوهش دانشگاه‌های ما شرایط نسبتا مناسبی پیدا کرده‌اند و موفق شده‌ایم با دانشگاه‌های معتبر جهانی رقابت کنیم. ما نیز باید در کنار آموزش کار پژوهش را در دانشگاه‌ها تشویق کنیم. در برخی کشورهای مهم توجه بیشتری در بحث پژوهش نسبت به آموزش در مقایسه با کشور ما می‌شود. در دانشگاه‌ها باید سهم پژوهش را بالا ببریم و شرایط را برای رشد آن آماده کنیم. البته ممکن است که بگویید بودجه در پژوهش کافی نیست و این جزء مواردی است که دولت باید در سال‌های آینده بر آن توجه کند و بودجه کافی را مقرر کند. بودجه تخصیص یافته به پژوهش در کشورهای پیشرفته قابل مقایسه با کشورهای در حال توسعه نیست.
«پژوهش و تحقیق است که ما را به حرف نو، سخن نو و نظریه نو می‌رساند، و الا آموزش و دانش اگر به معنای جمع کردن همه داده‌های گذشته در بخش علمی باشد، امروز در سایه فناوری شاید ماشین هم بیشتر از انسان بتواند داده‌ها را در حافظه جا دهد. آنچه مهم است تحلیل، پردازش علمی و نحوه انطباق آنچه به دست آمده با واقعیت‌های جامعه است و در این زمینه همه باید دست به دست هم دهند، هم بخش خصوصی و هم بخش‌های دولتی».
به گفته رئیس‌جمهور، دولت تدبیر و امید ضمن احترام به همه پژوهشگران در طول این مدت کوتاه قدم‌هایی برداشته و در ماه‌های آینده نیز قدم‌های بیشتری را برخواهد داشت.
روحانی با گفتن جمله «به امید همه پژوهشگران که آینده‌ساز هستند؛ پس به امید آینده» سخنرانی خود را در چهاردهمین جشنواره ملی تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور به پایان رساند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
