درمان خشکی لب در زمستان

مجله سیب سبز: بادهای سرد پاییزی و آلودگی هوا دست به دست هم می‌دهند تا تمام رطوبت پوست را بیرون بکشند و پوستی خشک و چروکیده بر جای بگذارند،لب‌ها هم به عنوان یکی از حساس‌ترین قسمت‌های بدن بی‌نصیب نیستند زيرا بیشتر از هر موقع سال پوست‌پوست و خشک می‌شوند البته در خشکی لب‌ها خود ما هم بی‌تقصیر نیستیم  چرا که بسیاری از عادت‌های ما علت خشکی، سوزش و حتی دردناکی لب‌هاست. با شناسایی این عادت‌ها می‌توانید تا حد زیادی از این خشکی بیش از اندازه جلوگیری کنید، از طرف دیگر درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند این خشکی را کاهش دهد. در اینجا سعی کرده‌ایم تمام علت‌ها و درمان‌ها را یک‌جا برای شما جمع کنیم تا بتوانید بر این مشکل آزاردهنده غلبه کنید.

وقتی با زبان‌تان لب‌های‌تان را مرطوب می‌کنید در همان موقع احساس خوشایندی براي‌تان به وجود می‌آيد و احساس خنکی و رهایی از خشکی می‌کنید اما این کار مشکل شما را حادتر می‌کند چون بزاق روی لب‌ها به سرعت تبخیر می‌شود و در نتیجه آن، لب‌هاي‌تان خشک‌تر از قبل می‌شوند. علاوه بر اینها بزاق شما دارای آنزیم‌های مهمی است که کارکرد آنها تمیز کردن دهان و هضم غذاهاست و این آنزیم‌ها می‌توانند برای لب‌ها مضر باشند. 

اگر هنوز یک پماد مناسب لب (بالم لب) ندارید به دنبال خرید پمادی بروید که درون آن موادی چون موم، وازلین (petroleum jelly) و پارافین وجود داشته باشد. این مواد به خوبی رطوبت را درون خود نگه می‌دارند و مثل بالم‌‌های سبک و نازک نیستند که رطوبت از میان آنها به سرعت تبخیر ‌شود. اگر احساس می‌کنید که لب‌های‌تان خیلی ملتهب و خشک و دارای سوزش هستند، آلو‌ورا می‌تواند به شما کمک زیادی کند. این گیاه دارای خواص التیام‌دهنده زیادی است که می‌تواند بسیاری از التهابات خفیف و از جمله آفتاب سوختگی را درمان کند. هم به صورت موضعی می‌توانید از آن استفاده کنید و هم به صورت خوراکی. البته توجه کنید استفاده از کرم ضدآفتاب روی لب‌ها نیز بسیار ضروری است حتی اگر زمستان باشد. باید توجه کنید که بالم‌هایی(پماد لب) وجود دارد که ظاهری فریبنده دارند اما مواد درون آنها لب‌های شما را خشک‌تر می‌کنند. اسید سالیسیلیک که درمان خیلی خوبی برای آکنه است، می‌تواند لب‌های شما را به شدت خشک کند، درون کرم‌های ضدآکنه موادی است که جوش‌ها را خشک مي‌كند در نتیجه این کرم‌ها دقیقا همین تاثیر را روی لب‌های شما می‌گذارند و آنها را خشک می‌کنند بنابراین مواظب باشید با لب‌های‌تان تماس پیدا نکنند. کرم‌هایی که دارای منتول(نعناع) و کافور هستند با اینکه خواص التیام‌دهنده‌ای دارند ولی می‌توانند باعث به وجود آمدن مشکلاتی شوند. از هر کرمی که دارای مواد عطری یا سیلیکوني است هم اجتناب کنید چون این مواد رطوبت لب‌های شما را می‌گیرند.

پوست بدن به طور کل از 3 لایه تشکیل شده است؛ اپیدرم یا لایه بالايی پوست، درم یا لایه میانی پوست و هیپودرم یا لایه پايینی پوست. ضخامت لایه بالايی یا اپیدرم در ناحیه ی لب‌ها بسیار کم و نازک بوده و در برخی اشخاص نیز کلا این لایه وجود ندارد. به همین دلیل لب‌ها مستعد آسیب دیدن و از دست دادن حرارت سطحی هستند. رنگ سرخ لب‌ها مربوط به شبکه عروقی گسترده‌ای است که در این ناحیه وجود دارد. لب‌ها فاقد رنگدانه ملانین هستند که به طور طبیعی در پوست سایر مناطق بدن وجود دارد و به همین دلیل در قبال تماس با نور خورشید و آسیب‌های ناشی از اشعه ماوراي‌بنفش موجود در آن بسیار بی‌دفاع و حساس هستند و به سادگی می‌سوزند. 

یکی از شایع‌ترین مشکلات لب‌ها خشکی و ترک‌خوردگی آنهاست که گاهی چنان شدید می‌شود که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند.

از علل مهم خشکی لب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

افرادی که به دلیل پولیپ یا انحراف تیغه میانی بینی یا سایر علل انسدادی بینی ناچار به تنفس از راه دهان هستند، زندگی یا سفر به نواحی خشک و کم رطوبت، روزه‌داری و کاهش مصرف آب به‌خصوص در فصول گرم سال، مصرف داروی ایزوترتینوئین یا سایر مشتقات ویتامین A خوراکی، استفاده از دخانیات به‌خصوص سیگار کشیدن، تماس با مواد خوراکی حساسیت‌آور و سوزاننده با پوست لب‌ها، تماس مکرر و طولانی‌مدت با نور خورشید یا وزش باد و کسانی که به شکل وسواسی عادت به زبان زدن لب‌ها یا کندن پوسته لب‌های‌شان دارند.

استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده لب‌ها که ترجیحا حاوی ضدآفتاب با فاکتور محافظتی  برابر یا بیش از 15  باشند می‌تواند در کنترل خشکی و پوسته‌پوسته شدن لب‌ها تاثیر بسزايی داشته باشد. این ترکیبات اغلب حاوی سرامیدها، مشتقات پارافین و اوسرین، کره کاکائو یا عصاره آلوورا هستند که به بازسازی پوست آسیب‌دیده کمک کرده و ظاهر خشک و ترک‌خورده لب‌ها را بهبود می‌بخشند. رژلب‌های فاقد رنگ یا رنگی نيز جزو درمان‌های موثر در از بین بردن خشکی لب‌ها محسوب می‌شوند و استفاده از آنها به شرطی که در مصرف آنها زیاده‌روی نشود و از مکیده شدن یا خوردن این رژلب‌ها خودداری شود، مفید است. شایان ذکر است که رژلب‌های حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده و ضدآفتاب و دارای خاصیت چرب‌کنندگی بر رژلب‌هاي عادی ارجحیت دارند و باعث نگهداری رطوبت لب‌ها و ممانعت از تبخیر می‌شوند.

مهم‌ترین اصل در از بین بردن خشکی پوست لب‌ها در ابتدا شناسايی علت ایجاد خشکی است. اگر علت خشکی لب‌ها، تنفس دهانی به یکی از دلایلی باشد که در بالا ذکر شده‌ است، بايد با جراحی یا دارودرمانی در رفع انسداد بینی کوشید. مصرف سیگار و سایر دخانیات بايد به حداقل رسیده و ترجیحا قطع شود. هر نوع دارويی بايد با نظر و اجازه پزشک صورت پذیرد به‌خصوص داروی ایزوترتینوئین و مشتقات ویتامین A که شدیدا پوست را خشک می‌کنند. به کودکان یا افرادی که عادت به زبان زدن لب‌ها و مرطوب کردن آنها دارند، باید توصیه کرد این عادت را کنار بگذارند. لازم به یادآوری است ذرات بزاق خاصیت جذب و انعکاس اشعه ماوراي‌بنفش را داشته و می‌توانند شدت آسیب به پوست لب را افزایش دهند. خودداری از تماس با مواد غذايی محرک و شست‌وشوی مرتب لب‌ها و خشک کردن آنها با دستمال کاغذی لطیف می‌تواند اثرات تحریکی خوراکی‌ها را کاهش دهد.  

لب‌های شما نیز همچون پوست‌تان نیاز دارند به صورت روزانه از شر سلول‌های مرده خلاص شوند. راه‌های زیادی برای این کار وجود دارد، شاید بتوان گفت یکی از ارزان‌ترین و تاثیرگذارترین راه‌ها استفاده از شکر است، البته نمک نیز همان کار را می‌کند به شرط اينكه جراحت خاصی روی لب‌های‌تان نباشد. ابتدا لب‌های‌تان را با وازلین یا روغن زیتون چرب کنید، سپس با انگشت حلقه خود مقداری شکر را آرام روی لب‌هاي‌تان بمالید تا ذرات ریز شکر روی لب‌ها حرکت کنند، سلول‌های پوستی شکلی شبیه الماس دارند بنابراین اگر فقط مقداری شکر روی لب‌ها بگذارید و لب‌ها را به هم بمالید هیچ فایده‌ای ندارد. یک راه دیگر هم این است که کمی وازلین را با شکر مخلوط کنید و با مسواک روی لب‌هاي‌تان بمالید.

نکته‌ای که گفتن آن ضروری به نظر می‌رسد این است که گاهي خشکی لب‌ها به خودی خود می‌تواند علامتی از بیماری‌های جدی و گسترده پوستی از قبیل پسوریازیس یا لیکن پلان یا اگزما یا علامتی از بیماری‌های داخلی مانند کم‌کاری تیروئید یا کمبود ویتامین‌ها یا کلسیم باشد و در صورتی که این حالت با استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و ضدآفتاب‌ها برطرف نشد، بهتر است با پزشک متخصص پوست در مورد رویکرد صحیح تشخیصی و درمانی مشاوره شود. یک‌روش دیگر اين است كه خیلی آرام بنشینید، دهان‌تان را باز کنید و لب‌ها را به سمت بیرون جمع کنید، بعد سعی کنید لب بالایی را  به بینی‌تان برسانید، حالا تا 10 بشمارید و سپس استراحت کنید. ‌این کار را 5 بار انجام دهید.

استفاده مكرر از صابون و مواد شیمیایی دیگر مثل محصولات آرایشی غیر استاندارد و رژلب‌ می‌تواند موجب حساسیت پوست لب ‌شود. البته پوسته شدن لب در بیماری‌هایی مانند حساسیت و اگزما شایع‌تر است و می‌تواند حتی به علت تماس موادی نظیر لیموترش و پرتقال به وجود آید. بهتر است مراقب حجم‌دهنده‌های لب باشید چون در آنها اغلب موادی به‌كار رفته كه عمدا باعث تحریك و التهاب لب شده و آن ‌را بزرگ‌تر و پرتر نشان می‌دهد. از طرف دیگر برخی متخصصان معتقدند تماس لب با خمیردندان و استفاده از پروتزهای دندان  هم می‌تواند باعث خشكی‌های شدید و خارش لب ‌شود بنابراین سعی کنید مارک‌های مختلف خمیر دندان را امتحان کنید. شاید به خمیر دندان خود حساسیت داشته باشید.

اگر خشكی‌اي در گوشه‌های لب باشد و سبب ترك خوردن، قرمز شدن و سوزش شدید شود ناشی از عفونت‌های قارچی است و در برخی مواقع نیز ترك‌خوردگی‌های مزمن در خط میانی لب تحتانی به وجود می‌آید كه در كودكان شایع‌تر است و با چرب كردن برطرف نمی‌شود؛ یعنی باید از پمادهای آنتی‌بیوتیك استفاده شود.