کش‌و‌قوس‌های ۱۰۰ روزه حمل‌و‌نقل/ تمرکز وزیر بر آزادسازی نرخ‌‌ها تا جوانگرایی در آینده

به گزارش بولتن نیوز، سعید مؤذنی: انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری خردادماه امسال با حضور اغلب مردم ایران برگزار شد و در رقابتی داغ، «روحانی» به عنوان رئیس دولت یازدهم، کلید‌دار نهاد ریاست‌جمهوری شد.

دولت یازدهم با عنوان «دولت تدبیر و امید» بر سر کار آمد و همان ابتدا رئیس‌جمهور منتخب مردم، در اولین‌ مصاحبه‌های تلوزیونی خود به عنوان رئیس‌جمهور اعلام کرد که به طور منظم گزارش عملکرد به مردم ارائه خواهد داد و اولین گزارش فعالیت‌‌های خود را 100 روز بعد از فعالیت دولت یازدهم به مردم اعلام می‌کند.

بعد از ظهر روز 12 مردادماه بود که رهبر معظم انقلاب حکم ریاست جمهوری روحانی را تنفیذ فرمودند؛ از آن تاریخ حدود 102 روز می‌گذرد و احتمالاً رئیس‌جمهور گزارش عملکرد 100 روزه دولت خود را در بخش‌های مختلف اجرایی و عملیاتی به زودی ارائه خواهد داد.

‌بخش حمل و نقل نیز در طول این دوران کوتاه فعالیت دولت یازدهم، شاهد اتفاقاتی بود؛ عباس آخوندی به عنوان وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی، از همان ابتدا برای کسب رأی اعتماد از مجلس وعده‌هایی داد و خط‌ و نشان‌هایی برای حمل و نقل کشور کشید تا آن را بیشتر سر و سامان دهد.

آخوندی همان ابتدا برنامه و هدف‌گذاری‌های کلان خود را اعلام کرد تا افق چشم‌انداز برنامه‌های کاری خود را برای مردم ترسیم کرده باشد.

وی در برنامه‌های کاری خود اعلام کرده بود: ‌فعالیت مجموعه وزارت راه و شهرسازی دارای ماهیت اقتصادی، اجتماعی و انسانی است، از همین رو‌ سعی شده در تدوین سیاست‌ها، راهبردها و برنامه‌ها به این سه ویژگی توجه شود.این برنامه پیشنهادی در چارچوب سند چشم‌انداز و برنامه پنجم توسعه کشور، مواد 161 تا 177، در سه بخش «حوزه‌‌ عمومی وزراتخانه»، «حوزه حمل و نقل» و «حوزه زمین، مسکن و شهرسازی» تنظیم شده است.

وی مدعی شده است برنامه کاری‌اش دارای پشتوانه نظری با محوریت چند متغیر اصلی «عدالت محوری»، «حقوق شهروندی» و «یکپارچگی و سازگاری درونی» در طول ‌سه دوره کوتاه‌مدت، میان‌مدت، و بلند مدت ‌خواهد بود.

عباس آخوندی در برنامه کاری خود بر ‌یکپارچگی و سازگاری درونی بین سیستم‌های مختلف حمل و نقل شامل دریایی، هوایی، ریلی و جاده‌ای، ایجاد یکپارچگی و سازگاری نهادی و فرایندی به‌منظور بهبود محیط کسب ‌و کار فعالان صنعت حمل و نقل و ایجاد یکپارچگی بین حمل و نقل جاده‌ای و شبکه عبور و مرور شهرها تأکید دارد.

* پیگیری تدوین اساسنامه شهر فرودگاهی فرودگاه امام/ اتصال ریل و جاده به فرودگاه

وزیر راه و شهرسازی در 100 روز اخیر بر پیگیری راه‌اندازی حمل و نقل ترکیبی ‌توجه بسزایی داشته و بیشترین تأکید وی این روزها در بخش حمل و نقل ترکیبی، راه‌اندازی این سیستم حمل و نقلی ابتدا در فرودگاه امام خمینی (ره) است.

وی بار‌ها در جلسات مختلف به برنامه‌ریزی خود برای آماده‌سازی زیرساخت‌های اجرای فاز دوم فرودگاه امام خمینی (ره) و رشد زیرساخت‌های حمل و نقل ترکیبی در این فرودگاه با محوریت ریل و جاده در کنار شهر فرودگاهی تأکید کرده است.

بنا به گفته آخوندی اجرای مرحله دوم فرودگاه امام خمینی(ره)، تشکیل شهر فرودگاهی از فرودگاه امام و توسعه حمل و نقل ترکیبی با محوریت ریل و جاده در این فرودگاه از الزامات برنامه پنجم است ضمن آنکه باید بندر خشک، منطقه آزاد و منطقه تجاری نیز در این فرودگاه با محوریت حمل و نقل ترکیبی احداث شود که همه اینها به توسعه تجارت در اقتصاد ایران می‌انجامد.

آخوندی در این‌باره گفته است: باید با روش‌هایی نظیر فاینانس و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در کنار مشارکت عمومی و خصوصی هر چه سریعتر شهر فرودگاهی فرودگاه امام خمینی(ره) را فعالیت کنیم.

البته در اینباره هنوز گام‌ عمرانی برداشته نشده است و وزیر راه دولت یازدهم، در حال تکمیل مطالعات در این‌باره است.

وزیر راه و شهرسازی هفته پیش در این‌باره اعلام کرد: امیدوارم تدوین اساسنامه شهر فرودگاهی و تصویب آن در هیئت وزیران امسال عملیاتی شود.

آخوندی راه‌اندازی بندر خشک را نیز از برنامه‌‌های کاری خود عنوان کرده بود که دنبال تحقق این هدف در فرودگاه امام خمینی (ره) است و بار‌ها در این‌باره صحبت به میان آورده است؛ باید منتظر بود و دید این هدف چه زمانی عملیاتی می‌شود.

* مطالعه طرح اتصال مترو به خط‌آهن و توسعه خط‌آهن حومه‌ای 

ایجاد همگرایی و یکپارچگی بین صنعت حمل و نقل و حفاظت از محیط زیست از دیگر موارد مطرح شده در برنامه‌های آخوندی است.

وی ‌همان ابتدا به برنامه‌ریزی خود برای کاهش مصرف انرژی در بخش حمل و نقل و توسعه حمل و نقل عمومی در جهت افزایش رفاه شهروندان و کاهش آلودگی محیط زیست، به‌ویژه افزایش سهم حمل و نقل ریلی اشاره کرد.

آخوندی در چند ماه اخیر بار‌ها بر لزوم توسعه حمل و نقل ریلی به عنوان سیستمی ایمن و پاک تأکید کرده است، از سوی دیگر وی معتقد است باید در راستای کاهش ترافیک، مدیریت شهری، حفظ حقوق شهروندان و تردد روان، حمل و نقل ریلی حومه‌ای راه‌اندازی شود، ضمن آنکه مترو هم باید به خط‌آهن متصل باشد و در تقاطع‌هایی مترو و راه‌آهن ایستگاه مشترک داشته باشند.

به عنوان مثال وی تأکید فراوانی دارد که مترو فرودگاه امام خمینی (ره) و خط‌آهن تهران-قم در ایستگاهی نزدیک به فرودگاه امام خمینی (ره) با یکدیگر تقاطع داشته باشند تا مسافران مترو‌ و قطار بین شهر‌های قم و تهران به راحتی به مترو و راه‌آهن دسترسی داشته باشند.

آخوندی بر این امر تأکید دارد و اعلام کرده است پیگیری اجرای این طرح را خواهد داشت، البته هنوز گام عمرانی در این‌باره برداشته نشده است و فعلاً در مرحله مطالعه است.

تولید ثروت؛ هدفی که فعلاً کماکان در حد حرف است

بنا به گفته آخوندی مدیریت تولید ثروت باید به نحوی صورت گیرد که در کنار توجیه اجتماعی برنامه‌ها از شکل‌گیری مؤثر و کارآمد ثروت ملی نیز اطمینان حاصل شود، بر این اساس، رویکرد غالب در نهادسازی، برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌ها توجه به سه عنصر کیفیت، هزینه و زمان خواهد بود.

* مقابله با فساد مالی در وزارت راه و شهرسازی؛ زمان لازم دارد

آخوندی مدعی است‌ شفافیت، رقابت و پذیرش حق پرسش‌گری برای فعالان اقتصادی بخش و تمام شهروندان راهکار اصلی برای مقابله با فساد خواهد بود، این امر از طریق ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی روزآمد و کارآمد از تمام داده‌های بخش و همچنین اطلاع‌رسانی شفاف از تصمیم‌های مهم وزراتخانه در زمینه برنامه‌ریزی و فعالیت‌ها، ارجاع کار، واگذاری‌ها، مدیریت منابع و آگاهی از روند امور جاری صورت خواهد گرفت.

* دست دوستی دولت و بخش خصوصی؛ هدفی در حال تحقق ‌

آخوندی در بخشی از برنامه کاری خود به موضوع «بازتعریف رابطه دولت-بخش خصوصی در این بخش با رویکرد تمرکز ماموریت دولت بر سیاست‌گذاری و واگذاری همه فعالیت‌های کنشگری اقتصادی به بخش خصوصی» اشاره کرده است.

وی همچنین از حمایت از فعالان بخش حمل و نقل جهت دسترسی به منابع پولی به منظور نوسازی ناوگان و دستیابی به فناوری‌های نوین گفته بود.

وزیر راه دولت یازدهم در 100 روز اخیر توجه خاصی به این موضوع داشته است و بار‌ها بر آن تأکید کرده است، آنچه بخش خصوصی بیش از همه از آن گله‌مند بود، عدم توجه دولت قبلی به آنها بود، اما آخوندی از همان ابتدا سنگ‌بنا را بر پایه تعامل و دوستی با بخش خصوصی نهاد و شاهد این ادعا هم برگزاری جلسات مختلف با بخش‌های خصوصی فعال در حوزه ریلی، جاده، هوایی و دریایی بود.

در تأیید این ادعا می‌تـوان به حضور نمایندگان بخش خصوصی در جلسات حاکمیت و بها دادن به آنها در جلسات تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی است.

* فعلاً که خبری از کوچک‌سازی وز‌ارت راه نیست 

آخوندی در بخشی دیگر از برنامه‌های خود بر کاهش هزینه‌های جاری دولت در این بخش، اجرای سیاست‌های کلی ابلاغی اصل 44 قانون اساسی در حوزه‌‌ حمل و نقل‌ و کوچک‌سازی و چابک سازی سازمان‌ها تأکید کرده است، اما تاکنون خبری در این‌باره اعلام نشده است.

* تغییر معاونت‌ها/ امری که در 100 روز اخیر خیلی نمود داشت

به گزارش فارس عباس آخوندی پس از تصدی پست وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد که تغییر چندانی در معاونت‌های خود ایجاد نخواهد کرد و به اصطلاح مدیران اتوبوسی نمی‌آیند.

وی همان ابتدا از معاون‌های خود که همه معاون‌های وزیر راه دولت دهم بودند، ‌برنامه‌‌ کاری خواست،اما آخوندی ظاهراً قصد تغییر اساسی در این بخش را از اول داشت،زیرا اولین تغییر در معاونت‌‌ها را با بخش مسکن آغاز کرد و در اولین تغییر معاون‌های حمل و نقلی خود، مدیرعاملی شرکت راه‌آهن را 18 شهریور ماه به محسن پورسید آقایی سپرد؛ علی نورزاد، به عنوان دومین معاون وی، روز دوم مهرماه به جای صادقی مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل شد.

چندی پیش کشاورزیان به جای افندی‌زاده رئیس سازمان راهداری شد، پهلوانی در سازمان هواپیمایی جای خود را به جهانگیریان داد و صناعی رئیس سازمان هواشناسی کنار زده شد تا داود پرهیزکار به عنوان معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواشناسی کشور منصوب شود.

ظاهراً برنامه‌‌های کاری رؤسای سازمان‌های مذکور به مذاق آخوندی خوش نیامد که دست به تغییر اساسی در این بخش زد.

* مدیران جوان در حسرت خدمت/ سکان‌داری مدیران باتجربه در وزارت راه

آخوندی در بخشی دیگر از برنامه‌‌های کاری خود به آموزش نیروی انسانی به منظور کاهش متوسط سن مدیران با استفاده از نیرو‌های جوانِ شایسته و هوشمند اشاره کرده است، امری که فعلاً چندان محقق نشده است. نمونه آن بکارگیری مدیران با تجربه و پخته در معاونت‌های مختلف این وزارتخانه است.

جوان‌گرایی موضوعی است که ظاهراً رئیس‌جمهور نیز بر آن اعتقادی ندارد و بیش از جوانان، به مدیران قدیمی و با تجربه تکیه کرده است که نمونه آن انتخاب وزرا با متوسط سنی 57 سال است.

* انتزاع وزارت راه و شهرسازی، موضوعی گم شده در قیل‌و‌قال پروژه‌های داغ حمل‌و‌‌نقلی

موضوع دیگر مورد تأکید وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم، حل چالش‌های پدید آمده ناشی از ادغام در بین نیروی انسانی وزارتخانه بود؛ عباس آخوندی زمانی که تازه سر کار آمده بود، در ابتدا چند روزی روی این موضوع مانور داد و آن را منوط به بررسی‌های بیشتر کرد ولی پس از آن تاکنون دیگر حرفی درباره این طرح از سوی وزیر راه و شهرسازی به میان نیامده است.

* سر نخ کلاف کور آزادراه تهران-شمال کماکان ناپیدا/ وعده آخوندی به طول انجامید

عباس آخوندی یکی دیگر از برنامه‌های کاری خود را « تکمیل پروژه‌های با اهمیت نیمه تمام با توجه به تبعات منفی طولانی شدن زمان ساخت آنها مانند آزادراه تهران – شمال و فاز دوم فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره)» عنوان کرد؛ بماند که وعده «تکمیل آزادراه تهران-شمال» از سال‌های گذشته، یکی از ترفند‌های وزرا برای کسب رأی اعتماد از مجلس بوده است.

به هر حال عباس آخوندی هم در ماه اول فعالیت خود سری به پروژه آزادراه تهران-شمال زد و از نزدیک در جریان امور قرار گرفت.

آخوندی همان زمان بود که اعلام کرد پس از بررسی پروند‌ه‌های مالی و حقوقی این پروژه و حسابرسی دقیق‌ آن توسط یکی دو تن از دوستان نزدیکش (رئیس سازمان حسابرسی) تا 20 روز بعد، پس از حصول نتایج بررسی‌ها، تصمیمات خود را اعلام می‌‌کند.

وزیر راه و شهرسازی معتقد است:‌ مسائل حقوقی پروژه آزادراه تهران-شمال از روز اول به دقت بررسی نشده بود، ‌اصلی‌ترین مبحث در این پروژه بررسی مسائل حقوقی است.

وی گفته بود: اینجانب تیم مالی حرفه‌ای برای این پروژه در نظر گرفته‌ام تا موضوعات مالی پروژه را بررسی کنند.

به هر حال در حال حاضر بیش از یک ماه از وعده آخوندی برای تصمیم‌گیری درباره پروژه آزادراه تهران-شمال می‌گذرد و کماکان خبری از چگونگی عملیات اجرایی ‌این آزادراه پرحاشیه در دولت یازدهم نیست.

* آزادسازی نرخ‌های جابه‌جایی مسافر اصلی‌ترین مقوله مورد توجه وزیر راه دولت یازدهم

آخوندی از همان ابتدا یکی از برنامه‌های کاری خود را توسعه رقابت و آزاد‌سازی با برنامه بازار حمل و نقل عنوان کرده بود.

شاید بتوان گفت اصلی‌ترین پروژه‌ای که فعلاً وزیر راه و شهرسازی بر آن تمرکز و حتی اصرار دارد آزادسازی نرخ‌های در انواع مدل‌های حمل و نقل بار و مسافر بخصوص با اولیت زمانی بخش حمل و نقل هوایی است.

دولت درباره این هدف که جزو قانون برنامه پنجم است، از شرکت‌های خصوصی خواسته است طرح‌ها و نظریات خود را اعلام کنند و از سوی دیگر در حال آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای آزادسازی نرخ‌های جابه‌جایی و فراهم آوردن شرایط رقابتی سالم برای بخش خصوصی در ارائه خدمات بهتر و دریافت قیمت کمتر است.

در این راستا می‌توان به سخنان نوریان، قائم‌مقام وزیر راه در امور هوانوردی و هواشناسی اشاره کرد که خبر از آزادسازی نرخ‌های بلیت هواپیما تا نوروز 1393 داده بود، قطعاً پس از حمل و نقل هوایی، سیستم‌های حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و دریایی در نوبت‌‌های بعدی برای آزادسازی قرار دارند.

* کاهش تصادفات جاده‌ای؛ الزامی که زیرساختی میان‌مدت و قوی می‌خواهد

‌توجه خاص و ویژه به امر کاهش مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده‌ای با توجه به آثار زیانبار انسانی، اقتصادی، اجتماعی و ملی آن، از هدف‌های تعیین شده برنامه کاری عباس آخوندی است.

بنا به گفته وی توسعه سیستم‌های هوشمند جاده‌ای شامل سیستم‌های ETC، دوربین‌های نظارت تصویری، دستگاه‌های تردد شمار برخط در جهت افزایش ایمنی و خدمات حمل و نقل جاده‌ای در دستور کار دولت است اما در حال حاضر که به تازگی رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تغییر یافته است و کشاورزیان برای برنامه‌‌ریزی در این‌باره نیازمند زمان است.

کشاورزیان پیش از این استاندار مازندران بوده است.

به گزارش فارس رئیس جدید سازمان راهداری باید در جهت تحقق وعده‌‌های آخوندی نظیر‌ بهبود شیوه‌های نگهداری راه‌های کشور، استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی در تأمین تجهیزات و مواد و مصالح مورد نیاز، استقرار و توسعه سیستم سطح سرویس در طبقه‌بندی راه‌های کشور برای سرمایه‌گذاری بهینه در بهسازی و نگهداری آنها،  تثبیت کیفیت راه‌های روستایی بر اساس روش‌های بومی و کاهش سهم آسفالت و احیای انستیتو اسفالت و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در تولید انواع قیر، گام بردارد؛ به امید تحقق همه این اهداف.

البته عباس آخوندی‌ همچنین از احیای پژوهشگاه حمل و نقل، ایجاد پارک فناوری حمل و نقل، ایجاد سیستم ممیزی کیفیت در زیر ساخت و ناوگان و استقرار سیستم نگهداری پیشگیرانه زیر ساخت‌ها گفته بود که در این 100 روز اتفاق خاصی در این‌باره رخ نداده است و یا حداقل رسانه‌ها بی خبرند.

* بخش ریلی کشور مزه توسعه را می‌چشد؟

عباس آخوندی در بخش حمل و نقل ریلی با انتخاب مدیری «راه‌آهنی» و کارآزموده، سعی دارد هدف‌گذاری‌های خود را در این بخش حتماً محقق کند.

برنامه‌ریزی برای نوسازی ناوگان ریلی و خارج کردن ناوگان فرسوده و همچنین افزایش واگن‌ها و لکوموتیوها در جهت افزایش سهم حمل و نقل ریلی در بار و مسافر توسط بخش خصوصی و  افزایش بهره‌وری تا دوبرابر وضع موجود، از وعده‌های آخوندی برای توسعه بخش ریلی کشور است که امید می‌رود با انتخاب مدیری که سابقه روشن در بخش ریلی دارد، این هدف محقق شود.

* تغییر ریاست سازمان هواپیمایی 100 روز پس از آغاز دولت

عباس آخوندی هفته گذشته بالأخره به شایعات و حرف‌های درگوشی درباره ریاست سازمان هواپیمایی پایان داد و سکان مدیریت این معاونت راهبردی را به جهانگیریان سپرد.

در طول فعالیت 100 روزه دولت تدبیر و امید، هدایت این سازمان در دست کاپیتان پهلوانی، معاون وزیر راه دولت دهم بود.

عباس آخوندی درباره این وزارتخانه هدفگذاری‌هایی نظیر ‌بهبود و توسعه ناوگان حمل و نقل هوایی با کمک بخش خصوصی، ایجاد خطوط تاکسی هوایی با کمک بخش خصوصی، کاهش سن ناوگان، افزایش صندلی تا 1.5 برابر وضع موجود و کاهش محدودیت‌های حمل و نقل هوایی را مشخص کرده است و کار علی‌رضا جهانگیریان از این پس در سازمان هواپیمایی مشکل خواهد بود.

البته ناگفته نماند کاپیتان پهلوانی هفته پیش در مراسم تودیع خود خبر از ورود بیش از 20 فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشور داده و گفته بود که حدود 6 فروند از این هواپیماها صفر کیلومتر هستند.

اعلام چنین آمار‌هایی نظیر ورود هواپیما توسط مسئولان، آن هم از زبان رئیس سازمان هواپیمایی کشوری و در شرایط ویژه تحریم صنعت، چندان نمودی نداشت اما به نظر می‌رسد پهلوانی در روز تودیع خود این آمار را اعلام کرد تا ورود این هواپیماها فقط به پای دولت یازدهم نوشته نشود.

* کمترین توجه دولت به بخش دریایی/ انتقاد مدام وزیر از ظرفیت فعلی بنادر

فعلاً تنها معاونتی که عباس آخوندی دستی در آن برای تغییر نبرده است، سازمان بنادر و دریانوردی است؛ از ابتدای فعالیت آخوندی، کم و بیش اخباری درباره تغییر مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی شنیده می‌شد اما سید عطاءالله صدر، برادر سید شهاب الدین صدر، کماکان پابرجا سکان هدایت این سازمان را بر عهده دارد.

آخوندی برنامه‌های خود را در بخش دریایی خیلی کلی و با سه محور «‌استفاده از ظرفیت‌های ایجاد شده در بنادر کشور»، «توسعه زیر ساخت‌های دریایی برای رونق گردشگری دریایی» و «ارتقای کیفیت فرآیند‌های مدیریت بنادر و خدمات گمرکی» اعلام کرده است، اما باید منتظر بود و دید آیا این هدف‌گذاری‌ها توسط مدیرعامل فعلی سازمان بنادر و دریانوردی دنبال می‌شود و یا بالأخره زور آخوندی به صدر می‌چربد و مدیرعامل بعدی سازمان بنادر، پیگیر تحقق وعده‌های آخوندی خواهد بود.

به گزارش فارس در نگاه کلی به عملکرد 100 روزه آخوندی در بخش حمل و نقل، شاید بتوان اینگونه قضاوت داشت که نگرش‌ها و هدف‌گذاری‌های وی برای توسعه حمل و نقل و به قول خودش «توجه به حقوق شهروندی در حمل و نقل» بسیار مطلوب و آرمان‌گرایانه است و شاید زود باشد درباره عملکرد وی در این‌باره اظهار نظر و قضاوت کرد.

آخوندی‌ هدف‌گذاری‌های مطلوبی را برای رشد حمل و نقل کشور در نظر گرفته است اما این اهداف بیش از آنکه بوی اجرایی بدهد، به نظریات آکادمیک نزدیک‌تر است اما امیدواریم تمامی این اهداف در راستای ارتقاء سطح حمل و نقل کشور به هدف بیانجامد.