«روز رستاخیز» به روایت احمدرضا درویش

گروه فرهنگی: قیام امام حسین (ع) و حماسه عاشورا در زندگی جاری ایرانیان همواره مورد توجه بوده است، در سینمای ایران آثار معدودی دربارهٔ این واقعه ساخته شده که این آثار به طورمستقیم به آن واقعه نپرداخته‌اند.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از ایسنا، از ۹ سال قبل و از مقطعی که خبر تولید فیلم «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش دربارهٔ واقعهٔ عاشورا رسانه‌ای شد، مخاطبان و علاقه‌مندان سینمای ایران در انتظار رونمایی این اثر سینمایی قرار گرفتند اما نسخه نهایی این فیلم با محوریت واقعه عاشورا به تازگی آماده نمایش شده است، اثری که با هزینهٔ بخش خصوصی در داخل و خارج از کشور ساخته شده و مراحل ساخت آن بیش از ۸ سال به طول انجامیده است.

دست‌اندرکاران «رستاخیز» تاکید دارند که این فیلم «جهانی» است چون واقعهٔ عاشورا و قیام امام حسین (ع) مرز نمی‌شناسد.
در تاریخ آمده است، زمانیکه حُر به جمع یاران امام حسین (ع) می‌پیوندد، فرزندش «علی بن حر» ملقب به «بکیر بن حر» نیز او را همراهی کرده و «بکیر» نیز مانند پدرش در روز عاشورا به شهادت می‌رسد. فیلم «رستاخیز» از زوایهٔ نگاه پسر حُر، قیام امام حسین (ع) را بر پرده سینما به تصویر می‌کشد.

احمدرضا درویش در مدت ساخت «رستاخیز» ترجیح داد دربارهٔ آن صحبتی نکند، اما این روز‌ها با آماده شدن این فیلم پذیرفت که گفتگوی کوتاهی داشته باشد و به برخی سوالات پاسخ بدهد.

 آقای درویش با توجه به خلاصه داستانی که از فیلم منتشر شده، «بکیر بن حر» (پسر حُر)، کاراکترمحوری فیلم «رستاخیز» است؟

 درویش: داستان «رستاخیز» از نگاه «بُکیر» روایت می‌شود. پسری که همانند پدرش (حر) از سپاه دشمن خارج و به جمع یاران امام حسین (ع) می‌پیوندد. البته همان‌طور که دربارهٔ حُر در تاریخ اطلاعات زیادی نیست دربارهٔ پسرش هم کلا در حدود دو سطر، اطلاعات وجود دارد.

درویش: خیر، چون ما را در پرداخت سینمایی آزاد می‌گذاشت. البته برای نوشتن فیلم‌نامهٔ «رستاخیز» تحقیقات مفصلی داشتیم، تمام مقاطع اجتماعی، سیاسی آن زمان را مورد مطالعه قرار دادیم تا به فیلم‌نامهٔ مناسبی برسیم. واقعه عاشورا را می‌توان از صد‌ها زاویه دستمایهٔ اثر هنری، قرار داد اما داستان فیلم «رستاخیز» در متن عاشورا اتفاق می‌افتد و بیان همه رویدادهایی است که در مکه، مدینه، بصره و کربلا اتفاق افتاده است.

 سال گذشته نسخهٔ فارسی فیلم «رستاخیز» آمادهٔ نمایش شد و امسال هم این فیلم برای اکران جهانی، دوبله عربی و زیرنویس انگلیسی شده است. سال قبل پیش بینی می‌شد با توجه به آماده بودن نسخهٔ فارسی آن، این فیلم به جشنوارهٔ فیلم فجر ارایه شود. در ادامهٔ این گفت‌و‌گو، احمدرضا درویش دربارهٔ دلائل عدم ارایه فیلم «رستاخیز» به جشنوارهٔ فیلم فجر سال قبل گفت.

 چرا سال گذشته با وجود اینکه نسخهٔ فارسی فیلم «رستاخیز» آماده بود به جشنوارهٔ فیلم فجر ارایه نشد؟

 درویش: بررسی روند تولید فیلم «رستاخیز» در ۸، ۹ سال اخیر برخی مسائل را روشن می‌کند. پروانه ساخت این فیلم در انتهای دولت هشتم و در سال ۱۳۸۴ صادر شده و الان که فیلم، آماده نمایش شده است می‌توان گفت چهار دوره، دولت‌های مختلف آمدند و رفتند بنابراین آنچه در جامعه اتفاق افتاده در نحوهٔ نمایش فیلم، بی‌تاثیر نبوده و نیست.

 نمی‌خواهم به جزییات سپری شده، بپردازم اما معتقدم سال گذشته بستر کافی و ارادهٔ مناسب در جشنوارهٔ فجر و اکران عمومی برای نمایش فیلم «رستاخیز» وجود نداشت. به همین دلیل صاحبان «رستاخیز»، چشم‌انداز روشنی را برای ارایه فیلم و عرضه آن متصور نبودند.
 

حالا امسال شرایط برای نمایش «رستاخیز» در جشنوارهٔ فیلم فجر فراهم است؟

درویش: کشور در چند وقت اخیر در همهٔ زمینه‌ها دچار تغییر رویه شده و طبیعتا سینما هم این تغییرات را احساس کرده است بنابراین شرایط نمایش فیلم «رستاخیز» بی‌تاثیر از این تغییرات نیست، در عین حال تهیه‌کننده فیلم در حال بررسی چگونگی حضور در جشنوارهٔ فجر است.

 بررسی چگونگی حضور «رستاخیز» در جشنواره توسط تهیه‌کننده آن به این دلیل است که فیلم پروداکشن عظیمی دارد و عرصه‌ برای رقابت آن در جشنوارهٔ فجر مناسب نیست؟

 درویش: دربارهٔ فیلم «رستاخیز» خیلی با واژهٔ عظیم و فاخر موافق نیستم. البته جوهرهٔ این واژه‌ها مثبت است اما متاسفانه در دعواهای اخیر سینمای ایران، این واژه‌ها معانی خود را از دست داده‌ و از آن‌ها برداشت منفی می‌شود. دربارهٔ «رستاخیز» مثل همهٔ پروژه‌های فرهنگی دیگر با توجه به اینکه اولین وظیفه سازندگان یک کالای فرهنگی، فراهم آوردن بستر مناسب برای عرضهٔ آن به مخاطبان است باید شرایط عرضهٔ مناسب فراهم شود. البته، تصمیم تهیه‌کننده و سرمایه‌گذاران کافی نیست، شرایط جانبی هم اثرگذار است.

 پس شرایط این روز‌ها برای اکران و رونمایی فیلم، مطلوب است؟

درویش: فیلم «رستاخیز» زمانی آمادهٔ نمایش شده که به دلیل شرایط فرامتنی و جانبی، سینمای ایران با یکسری مشکلات عدیده و بحران‌های روانی، مالی، ساختاری مواجه است.

 سینمای ایران سالهاست که با این شرایط درگیر بوده است و خیلی هم به این مقطع زمانی محدود نمی‌شود!

 درویش: بله اما متاسفانه بر اثر مجموعه سیاست‌هایی که در سال‌های اخیر اتخاذ شده، تولید فیلم‌هایی با ساختارهای اجرایی سنگین و وسیع، ارزش‌های چنین آثاری را به ضد خودش تبدیل کرده است و فیلم «رستاخیز» قرار است در چنین شرایطی اکران شود. بنابراین یکی از مشکلاتی که دست‌اندرکاران این فیلم با آن مواجه هستند، این است که با وجود اینکه اسمی از «رستاخیز» در مجموعه پروژه‌هایی که به استفاده از منابع خاص متهم هستند، وجود ندارد اما صاحبان «رستاخیز» باید تلاش کنند تا ثابت شود که پول این پروژه توسط سرمایه‌گذاران شخصی و عاشقان امام حسین (ع) تامین شده است.

 سرمایه‌گذاران فیلم «رستاخیز» علاوه بر موسسه «فرهنگ تماشا» با مدیریت تقی علیقلی‌زاده به عنوان تهیه‌کننده فیلم، دو شرکت انگلیسی «دلتا مدیا» و «آکوا فالز» هستند، از احمدرضا درویش دربارهٔ سرمایه‌گذاری این دو شرکت انگلیسی پرسیدیم و اینکه سرمایه‌گذاران خارجی فیلم چه دغدغه‌ای برای سرمایه‌گذاری بر روی موضوع فیلمی دربارهٔ قیام امام حسین (ع) داشتند؟

 درویش: شرکت‌های «فرهنگ تماشا» و «دلتا مدیا» و «آکوا فالز» موسسه‌هایی خصوصی از ایران، کشورهای کویت و انگلستان هستند که با هدف ترویج فرهنگ عاشورا در فیلم «رستاخیز» سرمایه‌گذاری کردند.

 پس اکران جهانی اولویت اول سازندگان «رستاخیز» است؟

 درویش: جهان اسلام، جهان شیعه و دنیای غرب مخاطبان این فیلم هستند.

تمهیداتی اندیشیده شده که مخاطبان غیر مسلمان هم بتوانند با فیلم ارتباط برقرار بکنند؟

 درویش: غیرمسلمانان هم امام حسین (ع) را به عنوان یک مصلح جهان به رسمیت می‌شناسند و نام ایشان در حافظه تاریخی مردم دنیا ثبت شده و تلاش شده است با ایجاد جذابیت‌های بصری و توجه به فرم‌های نمایشی به ذائقه غیرمسلمانان نیز برای دیدن اثری تراژیک و حماسی پاسخ داده شود.

 زمان اکران فیلم در ایران مشخص است؟

درویش: برای اکران فیلم «رستاخیز» در ایران به برنامه‌ریزی دقیق‌تر و حساب شده‌تری احتیاج است که گروه سازنده فیلم در حال انجام آن است.

فیلمِ «رستاخیز» به عنوان فیلم تاریخی، مذهبی و حماسیِ سینمای ایران معرفی می‌شود.

 فیلمبرداری این فیلم از ۱۶ بهمن ۱۳۸۸ همزمان با اربعین حسینی در شهرستان بم آغاز شد و پس از پشت سر گذاشتن بیش از ۲۵۰ جلسه فیلمبرداری در شهر‌ها و مناطقی چون بم، کلوت‌های شهدادِ کرمان، شاهرود، اصفهان، کاشان، فومن، شهرکِ پرندِ تهران و شهرکِ سینمایی دفاع مقدس در ۱۴ شهریور ۱۳۹۰ به پایان رسید.

 این فیلم به سه زبان و با سه نامِ متفاوت به نمایش درخواهد آمد؛ زبان اصلی «رستاخیز» فارسی است و به زبان‌ عربی دوبله شده ونسخه‌ای هم با زیرنویس انگلیسی از این اثر آماده شده است. «رستاخیز» نام فارسی فیلم است، «یوم الحریه» (روز آزادی) هم نام عربی آن است.

 تمام مراحل فنی فیلم «رستاخیز» پس از فیلمبرداری طبق قرارداد با شرکت انگلیسی «مولینر» منعقد شد و یک‌سال و نیم در استودیوی در لندن تحت نظارت احمدرضا درویش به سرانجام رسید.
 «طارق انوار» تدوینگر معروف و نامزد دریافت اسکار برای فیلم «سخنرانی پادشاه»، «رستاخیز» را تدوین کرده است و «استفن واربک» آهنگسازِ برجسته و برنده اسکار نیز برای این فیلم که دو ساعت و ۵۰ دقیقه است و بیش از یک ساعت و نیم موسیقی دارد، موسیقی ساخته است.

 بخشی از عوامل فیلم: نویسنده فیلمنامه و کارگردان: احمدرضا درویش، مدیر فیلمبرداری: حسین جعفریان، طراح صحنه و لباس: مجید می‌رفخرایی، طراح چهره‌پردازی: می‌رمحسن موسوی مدنی، مدیر تولید: سیدعلی قائم مقامی، صدابردار: یدالله نجفی، تدوین: طارق انوار، آهنگساز: استفن واربک، جلوه‌های ویژه می‌دانی: حمیدرضا سلیمانی، جلوه‌های ویژه رایانه‌ای: سایمون فریم، صداگذاری و میکس: ریچارد کانوی، فیلمبردار: علیرضا برازنده، برنامه‌ریز و دستیار کارگردان: دانش اقباشاوی، مدیر عملیات پس از فیلمبرداری: کامران سحرخیز، مدیر دوبلاژ فارسی: می‌رطاهر مظلومی، مستندساز پشت صحنه: محمدرضا دلشاد، عکاس: محسن سیدی - بابک برزویه، روابط عمومی و عکاس پشت صحنه: توحید ولی‌بیگی.

 بازیگران: آرش آصفی، پوریا پورسرخ، حسن پورشیرازی، فرهاد قائمیان، بابک حمیدیان، بهادر زمانی، یاور احمدی فر، انوشیروان ارجمند، انوش معظمی، کوروش زارعی، محمود محکمی، سعید علیپور، امیر مولوی، علی جاویدفر، می‌رطاهر مظلومی، حمید جدیدی، قادر پزشکی، محمدرضا حق‌گو، علی عباسی، تورج فرامرزیان، بابک والی، رضا اکبری ارطه، ابراهیم سلطانی، خلیل الله خواجه نظام، پژمان جعفری سمرقندی و...

 بازیگران مهمان: پرویز پورحسینی، شقایق فراهانی، مهتاب کرامتی، لیلا بلوکات، زهره حمیدی، سروش گودرزی و سیدجواد یحیوی.

 بازیگران عرب: جمال سلیمان، طلحت حمدی، رضوان عقیلی و فواز سرور از سوریه، داوود حسین از کویت، جواد الشکرچی از عراق، فادی ابراهیم از لبنان.

 سرمایه‌گذاران: مؤسسه فرهنگ تماشا - شرکت دلتا مدیا - شرکت آکوا فالز و تهیه‌کننده: تقی علیقلی‌زاده