ناگفته های ناشر صراحت نامه هاشمی که این روزها جنجالی شده است

برای بررسی و واکاوی این مسئله به سراغ آقای امیرعباس تقی پور مدیر مسئول ماهنامه مدیریت ارتباطات رفتیم تا جزئیات بیشتری از نحوه گردآوری و چاپ کتاب "صراحت نامه" و بازخوردهای آن داشته باشیم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:

*در ابتدا توضیحات اجمالی در مورد کتاب و نحوه گردآوری آن بیان کنید.
آیت الله هاشمی رفسنجانی تا اردیبهشت ماه سال 89 و پس از جریاناتی که پس از انتخابات دهم در کشور اتفاق افتاده بود مصاحبه اختصاصی نداشتند. در آن زمان به همراه آقایان امیر لعلی و آرش محبی به مناسبت روز جهانی ارتباطات برای مصاحبه خدمت ایشان رسیدیم. وقتی موضوع مصاحبه را تحت عنوان مدیریت ارتباطات و ابزارهای مدیریت ارتباطات سیاسی به ایشان اعلام کردیم حاج آقا پذیرفت. در این مصاحبه مسائلی نظیر تاثیر گذاری منبر، نامه، تریبون های نماز جمعه، ماهواره ها و رسانه های مکتوب، نقش فضای مجازی و اینترنت در ارتباطات و موضوعاتی از این دست، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در حاشیه این مصاحبه هم سوالاتی در مورد ارتباطات شخصی آقای رفسنجانی و تجربیات وی در امر ارتباطات نیز پرسیده شد که جزء جذابترین نقاط مصاحبه بود. این مصاحبه در شماره دوم ماهنامه «مدیریت ارتباطات» در تیرماه سال 89 منتشر شد و پس از مدتی نیز در قطع پالتویی تحت عنوان کتاب "صراحت نامه" به چاپ رسید. بازتاب این رسانه به دلیل طرح سئوالات متفاوت و پاسخ‌های صریح آقای هاشمی بسیار وسیع بود و از آن زمان تا به امروز هم هرازگاهی و متناسب با شرایط سیاسی، بخش‌هایی از آن کشف و مورد قضاوت قرار می‌گیرد!

*بیشتر توسط کدام جناح سیاسی این کشف صورت می‌گیرد؟
هر دو جناح عمده در مقاطعی از زمان در سه سال و نیم گذشته نسبت به این مصاحبه که از نگاه بنده یک مصاحبه فنی در حوزه رسانه و مدیریت ارتباطات سیاسی و فارغ از جناح بندی های رایج صورت گرفته است واکنش نشان داده اند.
 

*اینطور که می گویید، مصاحبه شما با آقای هاشمی با موضوع ارتباطات و مدیریت ارتباطات بوده است، ولی شاهد بودیم رفتارهای تنش آمیز سیاسی بسیاری نسبت به آن انجام گرفت. نظر شما در مورد این برخوردها چیست؟
همانطور که خود شما بیان کردید متن کتاب صراحت نامه از دل یک مصاحبه که تلاش شده کارشناسی و فنی باشد بیرون آمده است. این مصاحبه برای نشریه «مدیریت ارتباطات» که یک نشریه کاملا تخصصی و کاربردی و با مخاطبان خاص در حوزه ارتباطات است انجام گرفت و منتشر شد و ما تمام تلاش خود را کردیم تا بتوانیم برای خواننده های خود یک مصاحبه فنی و قابل دفاع به لحاظ اصول و فنون مصاحبه، ارائه کرده باشیم.
 

*در آن زمان و حتی بعد از آن هم این مصاحبه به لحاظ فنی و البته به خاطر بدیع بودن مورد بحث کارشناسان بود، در مورد این بازخوردها بیشتر توضیح دهید.
این مصاحبه در آن زمان مورد پسند مخاطبین و رسانه ها که اتفاقاً در ردیف مخاطبان ما هستند واقع شد و حتی حدود یک سال بعد این مصاحبه در هیجدهمین جشنواره مطبوعات توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دکتر احمدی نژاد مورد تقدیر قرار گرفت و عنوان برگزیده جشنواره سراسری مطبوعات و خبرگزاری‌ها را کسب نمود و این نشان دهنده علمی بودن و دارا بودن شاخصه های یک مصاحبه فنی در حوزه ارتباطات بود. از طرف دیگر نوع سوالات و سوالات اولیه و ثانویه ای که از سوی مصاحبه کنندگان، طرح و خروجی پاسخ هایی که دریافت شد، به بسیاری از مسائل روز هم می پرداخت.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در این مصاحبه برای نخستین بار بعضی از مسائل را مطرح کرد که تا آن وقت به زبان نیاورده بود و حتی بعد از آن تکرار نکرد. ایشان در پایان مصاحبه تأکید کرد که این بهترین مصاحبه ای بوده که تا به حال با وی انجام گرفته است.

*مثلاً چه چیزی را تا آن وقت نگفته بودند و بعد از آن هم تکرار نکردند؟
اینکه مایل به بازنشستگی و کناره گیری از قدرت هستند!
 

*اصلاً چطور شد که برای آن مصاحبه سراغ آقای هاشمی رفتید؟
چند سالی بود به مناسبت 27 اردیبهشت که روز جهانی ارتباطات و روز ملی روابط عمومی نام دارد به اتفاق گروهی از همکاران صنفی خدمت ایشان می رسیدیم تا با نظراتشان آشنا شویم. در آن سال به نظرمان رسید که بجای دیدار با ایشان مصاحبه کنیم.
 

*ممکن بود که مثلاً به دیدار شخص دیگری بروید یا از شخصیت سیاسی دیگری مصاحبه بخواهید؟
ممکن بود و هست. اگر شما به روال مصاحبه هایی که در ماهنامه انجام گرفته نگاهی بیندازید بر جناحی و سیاسی نبودن آن واقف خواهید شد، چنانچه اولین مصاحبه با آقای بقایی بود و مصاحبه های بعدی این نشریه با دکتر حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد سابق، دکتر کمال خرازی، دکتر محسن رضایی، عروس حضرت امام خمینی (ره)، منوچهر متکی، آقای کلهر مشاور رسانه‌ای دکتر احمدی نژاد، آقای محمدزاده معاون امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سابق، آقای مسجد جامعی، آقای رامین مهمان پرست و دیگران انجام گرفته است که جناحی نبودن ماهنامه را نشان می دهد. مصاحبه با آقای هاشمی هم در همین راستا و کاملاً غیر حزبی بود و به خاطر تجربیات ارتباطی فراوان و بدیع وی در عرصه داخلی و خارجی تصمیم گرفته شد برای مصاحبه خدمت وی برویم. در کل تلاش نشریه همواره بر پوشش دادن نظرات همه طیف های سیاسی در حوزه مدیریت ارتباطات سیاسی بوده است.
 

چطور شد که آن مصاحبه برای چاپ در قالب کتاب آماده شد؟
احساسمان این است که بعضی از این مصاحبه ها به خاطر نکات بدیعی که در دل دارند می تواند در قالب کتاب های پالتویی منتشر شود و مصاحبه با آقای هاشمی هم تحت عنوان "صراحت نامه" پس از یک سال انتظار به چاپ رسید. چند کتاب دیگر هم در حال حاضر منتشر و چند کتاب هم در نوبت دریافت مجوز است.
 

*ولی برخی ادعا نموده اند این کتاب مجوز ندارد و این نکته در نامه نمایندگان مجلس نیز مشهود بود.
بعضی دوستان در خبر نوشته اند که این کتاب مجوز ندارد! بعضی دیگر در تحلیل‌هایشان نوشته اند مصاحبه اخیر آیت الله هاشمی رفسنجانی با ماهنامه مدیریت ارتباطات! برخی دیگر آن را تیتر یک رسانه خودشان کرده اند و ...
ساده عرض می کنم این مصاحبه در تاریخ 25 اردیبهشت 89 انجام و در دومین شماره ماهنامه مدیریت ارتباطات در اول تیر ماه همان سال منتشر و اواخر سال 91 پس از دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب کتاب صراحت نامه منتشر و توزیع شده است. بیش از این، توضیح دیگری ندارم.
 

*به یاد داریم قبل از این هم انتشار این کتاب در نمایشگاه کتاب سال 92 با حواشی همراه بود. ماجرا چه بود؟
در نمایشگاه کتاب امسال ما این کتاب را عرضه کردیم و چند روزی هم کتاب به فروش می رسید ولی به یک باره به ما اعلام شد که در روزهای پایانی نمایشگاه کتاب از غرفه جمع شود و ما هم آن را جمع کردیم.
 

*چه افرادی برای جمع آوری کتاب فشار آوردند؟
تا کنون، هیچ نهادی یا شخصی به ما فشار نیاورد. ما هم در قبال این تصمیم مسؤولین نمایشگاه اگرچه بسیار تعجب کردیم ولی واکنشی نشان ندادیم چراکه همواره رسالت خود را انجام وظایف علمی و حرفه‌ای خود دانسته ایم و هیچگاه دنبال سیاسی کاری و درگیری در دعواهای جناحی نبوده ایم.
 

*آیا در روند اخذ مجوز برای این کتاب، اصلاحیه ای هم از سوی نهادهای ذیربط بر این کتاب انجام گرفت؟
هیچ اصلاحیه ای به کتاب صراحت نامه نخورد و این کتاب بدون سانسور به چاپ رسید.
*پس چرا این نماینده ها ادعا کرده اند این کتاب مراحل ممیزی را طی نکرده است؟
این مصاحبه، پس از انتشار در ماهنامه و قابل دسترس بودن آن در فضای مجازی، برای انتشار در قالب کتاب صراحت نامه، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت آقای دکتر احمدی نژاد و با رأی کارشناسی شده در وزارت ارشاد و بدون اصلاحیه مجوز گرفته است. یکسال هم طول کشیده تا این مجوز را داده اند!
 

*قبل از این هم واکنش های اینچنینی نسبت به این مصاحبه انجام شده بود؟
همانگونه که عرض کردم در زمان های مختلف، رسانه ها و مسؤولان به این مصاحبه واکنش نشان داده اند اما به این صورت که حالا شاهدش هستیم چنین واکنشی نداشتیم. البته اواخر سال 91 یکی از نماینده ها در رسانه ها کتاب "صراحت نامه" را با نام "جسارت نامه" به زبان آورده بودند. آن زمان سایت آقای هاشمی ماجرای نامه آقای هاشمی به مقام معظم رهبری را بازخوانی کرده بود و چند سایت واکنش های تندی به این بازخوانی نشان دادند و کتاب را "جسارت نامه" نامیدند!
 

*به نظر شما پشت این فضای رسانه ای کدام گروه های سیاسی فعال هستند؟
حرف زدن راجع به این موضوعات را بلد نیستم و اساساً تمایلی هم برای ورود به این بحث‌ها ندارم. من در حوزه های کاری مشخص خودمان که حوزه مدیریت ارتباطات است یک فعال جزء بیشتر نیستم. لطفاً راجع به اصل مصاحبه، حرف بزنیم.
 

*از دیگر موارد چالشی ذکر شده در این کتاب به چه مواردی می توان اشاره کرد؟
از حرام بودن رادیو در حوزه های علمیه قم در مقطعی از تاریخ گرفته تا حضورآقای مهاجرانی در BBC به عنوان معاون آقای هاشمی، بحث نامه آقای هاشمی به مقام معظم رهبری، دیدگاه‌هایشان در خصوص مناظرات انتخابات ریاست‌جمهوری سال 88،‌ حضور تعدادی از مسؤولان فرهنگی سابق کشور در شبکه‌های ماهواره‌ای، آزادسازی ماهواره، فعالیت‌های شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان و بی بی سی و... او در این مصاحبه، جملاتی را به زبان آورد که تا قبل از آن به هیچ رسانه‌ای نگفته بود.
 

*حساس ترین قسمت این کتاب برای شما کدام قسمت بود؟
این مصاحبه قرار بود در یک زمان 45دقیقه ای انجام پذیرد ولی به خاطر کشش بالای مصاحبه و موافقت، آقای هاشمی حدود 2 ساعت ادامه یافت. در این مصاحبه، آقای هاشمی یک جاهایی خوشحال شدند، یک جاهایی ناراحت شدند و فراز و نشیب های بسیاری داشت ولی به نظر من نقطه اوج این مصاحبه آنجایی بود که وی برای اولین‌بار برای کناره‌گیری از قدرت اعلام آمادگی کرد و گفت الان سن من در حدی است که مایلم این گونه شود، ولی هنوز می ترسم عوارض بد سیاسی داشته باشد و به نوعی قهر تلقی شود که به این خاطر نمی خواهم انجام دهم و اشاره کردند که ترک سیاست را فعلا صلاح نمی دانند و همین نشان دهنده آن بود که آقای هاشمی نگاهی به آینده دارد که این نکته برای من بسیار غیر منتظره بود.
البته مواردی که مربوط به نامه آقای هاشمی به مقام معظم رهبری بود نیز حساسیت خاص خود را داشت و آن قسمتی که آقای هاشمی گفت وقتی وارد اتاق رهبری شدم ایشان پشت دستگاه و اینترنت بودند و گفتند در حال خواندن نامه از روی اینترنت هستند و این نشان دهنده به روز بودن ایشان در امر ارتباطات می باشد.
 

*در مورد بحث مرگ بر آمریکا چگونه شد که بحث به آنجا رفت؟
آقای هاشمی در یکی از کتاب های خاطرات خود این موضوع را مطرح کرده بود و ما بر این اساس سوال پرسیدیم و او هم مطلب کتاب خود را تایید کرد و گفت موافق نبودیم که در مجامع عمومی مرگ کسی را شعار دهیم. مثلا در اجتماعات ما «مرگ بر بنی صدر» شعار داغ مردم بود که در نماز جمعه خواهش کردم که نگویند . «مرگ بر بازرگان» بود که خواهش کردم، نگویند. «مرگ بر شوروی» بود که گفتم الا ن با شوروی مشکل آن چنانی نداریم. درباره آمریکا هم گفته بودم. وی گفت یک اصل قرآنی وی را به این روحیه رسانده است، چراکه قرآن از زبان خداوند به مسلمانان صدر اسلام که به بت ها فحش می دادند، می گوید :«حق ندارید به بت های آنها فحش بدهید.» و در کل تمام این بحث که الان مورد جنجال قرار گرفته همین قسمت بود.