بسته‌بندي‌هايي براي باز نشدن!

بولتن نیوز - بي ترديد همه ايرانيان بارها و بارها براي باز كردن يك بسته بندي بويژه در مواد خوراكي، پس از دست و پنجه نرم كردن برای بازکردن آن، پس از نااميدي از باز شدن بسته توسط دست و دندان، به سراغ ابزارهاي ديگري همچون چاقو و قيچي رفته اند و در نهایت هم پس از باز شدن غیراصولی بسته، محتویات آن به شکلی بر روی لباس و اطراف ریخته است.
با اينكه امروزه در سراسر جهان توجه به تبليغات و تنوع در بسته‌بندي‌ها يكي از ويژگيهاي مهم براي رقابت در کسب و کارو بازارهاي مختلف مي باشد و علی رغم آنکه بسته بندی زیبا امروزه در كانون توجهات مصرف كنندگان در تمام دنیا نيز قرار گرفته است اما متأسفانه در ايران به اين موضوع توجهي نمي شود و تأسف‌بارتر از آن عدم آگاهي عامه مردم ايران از حقوق مصرف‌كنندگان است تا آنجا كه در بسياري از موارد حتي تاريخ مصرف و زمان انقضاي كالا نيز مورد توجه قرار نمي گيرد و مردم بدلیل آگاه نبودن، از مطالبه ساده ترین حقوق خود امتناع می کنند.
خيلي وقتها در هنگام خريد برخي محصولات خارجي متوجه مي شويم كه به رغم بسته بندي‌هاي زيبا و فريبنده اما خبري از كيفيت و مرغوبيت آنچنانی در کالا نيست و توليدكنندگان به دليل شناخت از سلیقه مشتري، محصولات را در بسته بندي هايي ظاهرفريب قرار مي دهند تا آنها را به سوي كالاهاي خود ترغيب كنند. در نقطه مقابل بارها شاهد توليد كالاها و محصولات مرغوب و با كيفيت مطلوب در داخل كشورمان بوده ايم بدون اينكه داراي بسته بندي مناسبي باشند. بسياري از اين محصولات كه بعضا در استانهای مختلف كشور توليد مي شوند و به عنوان سوغات آن منطقه معروف شده اند در بسته بندي‌هاي بسيار ساده و نامتعارف قرار مي گيرند كه اگر كسي با آن محصول آشنا نباشد و از خواص و مرغوبیت آن آگاهي نداشته باشد، با ديدن نوع بسته بندي رغبتي به خريد و استفاده از آن پيدا نخواهد كرد كه به عنوان مثال مي توان به بسته بندي‌هاي آب‌نبات، خرما، نان برنجي و انواع شيريني‌جات محلي اشاره كرد كه اگر به شكل مناسب و شكيل بسته بندي شوند با توجه به خاصيت فراوان و طبيعي بودن آنها، حتی در بيرون از مرزها شهرت يافته و قابليت صادرات نیز پيدا خواهند كرد.
چندي پيش در مطلبی آمده بود كه در فروشگاهي در سیدنی استرالیا، در میان بسته بندی های شكيل خرمای کالیفرنیا و خرمای امارات، بسته بندی زشت و بد قواره خرمای ایران مشتری را از خرما بیزار می کند. خرمای کالیفرنیا و امارات در استرالیا هر کیلو ٢٠ دلار یعنی 60هزار تومان به فروش می‌رسد ولی خرمای ایران بدلیل بسته بندی غیر استاندارد، برغم قيمت ارزان اما باز هم خريدار چنداني ندارد.
اهميت بسته بندي در جذب بازار و نيز ترغيب مشتري تا حدي حائز اهميت است كه برخی از آن به عنوان راز طلایی رشد صادرات ياد مي كنند چراكه مشتريان با مشاهده بسته‌بندي استاندارد، تميز و شيك حتي اگر محصول مشابهي را در بسته بندي ساده تر و با قيمت كمتر هم بيابند، باز تمايلشان براي خريد جنس گرانتر اما با بسته بندي بهتر است. راز اين موضوع هم در اين است كه مردم وقتي يك بسته بندي استاندارد و شكيل را مي بينند نه تنها به لحاظ چشم‌نوازي و لذت بصري بيشتر به سمت آن جذب مي شوند بلكه آن بسته بندي زيبا بر اطمينان مشتري مي افزايد و باعث مي شود خريدار تا حد زيادي از مرغوبيت محصول درون بسته و حتي بهداشتي بودن آن نيز اطمينان حاصل كند و در اينجاست كه حاضر مي شود پول بيشتري پرداخت كرده اما جنسي سالم و مطمئن دريافت كند.
به عنوان نمونه دیگری از بسته بندي های ناکارآمد در ایران می توان به بعضي سُس‌هاي کوچک و یکنفره اشاره کرد كه در رستوران‌ها و سانديچي‌ها در اختيار مشتريان قرار مي‌گيرند. علي رغم اينكه بر روي بيشتر آنها با يك علامت به محل بازكردن اشاره شده و حتي در برخي موارد جمله «از اينجا باز كنيد» بر روي آن درج گردیده، اما نه تنها محلي كه براي باز كردن تعيين شده راهگشا نيست بلكه گاهی ديده مي شود كه مردم براي بازكردن بسته‌هاي اين گونه سس‌ها به دندان و گاه ابزار ديگر متوسل مي شوند.
در مورد برخي ديگر از مواد خوراكي مثل انواع بيسكويت‌ها نيز در گذشته نه چندان دور يك نخ قرمزرنگ بر روي بسته‌بندي آن قرار داشت كه با كشيدن آن نخ، بسته بندي به سادگي باز مي شد اما ظاهرا هزينه تعبيه اين نخ به قدري زياد بوده كه توليد كننده ترجیح داد اين بخش از بسته‌بندي را از چرخه توليد و بسته بندي خود حذف كند و اگر هم در برخي كالاها اين نخ هنوز وجود دارد ظاهرا ديگر كاربري گذشته را ندارد و تنها براي رفع تكليف آن را تعبيه كرده اند.
به هر تقدير بايد پذيرفت كه در كشور ما پرداختن به اين نكات هنوز اهميت و جایگاه خود را پيدا نكرده و توليد كنندگان نيز ظاهرا رغبتي به افزايش صادرات از خود نشان نمي دهند. به بيان دقيق تر شايد توليد كنندگان هنوز از اين واقعيت‌ها مطلع نيستند كه اگر كمي بيشتر براي بسته بندي هزينه كنند بي ترديد به سرعت مزد اين كار خود يعني سود بيشتر را خواهند گرفت. البته اين موضوع نياز به آموزش و فرهنگ سازي دارد و انتظار مي رود وزارت خانه‌ صنعت معدن و تجارت و ديگر متوليان اين موضوع توجه بيشتري نشان دهند و با استفاده از تجارب برون‌مرزي و آموزش‌هاي بسته بندي گام‌هاي اوليه در اين زمينه را هر چه زودتر بردارند. به نظر مي رسد برپايي نمايشگاهي تحت اين عنوان براي شروع مي تواند بسيار سودمند و سازنده باشد و بتواند اهميت آن را نزد توليد كنندگان داخلي بيشتر تبيين كند.