چرا اعلام آمادگی برای گفتگو با آمریکا از سوی روحانی پذیرفته شد از سوی احمدی نژاد نه؟!

گروه سیاسی - مروری بر سخنرانی ها و مواضع محمود احمدی نژاد در هشت سال ریاست جمهوری او و به ویژه در دو سال آخر، خاصه مصاحبه ها و گفتگوهای وی در حاشیه آخرین حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به روشنی گواه عزم جدی احمدی نژاد برای نقش آفرینی موثر در حل و فصل مناقشه 30 ساله جمهوری اسلامی ایران با ایالات متحده آمریکاست.

به گزارش بولتن نیوز، مقایسه سخنان و مواضع احمدی نژاد و روحانی در این ارتباط نشان دهنده هم پوشانی دیدگاه ها، سخنان و رویکردهای عملی ایشان –البته در حد ارسال پالس های مثبت رسانه ای- برای این موضوع است.


همانگونه که حسن روحانی حل و فصل پرونده هسته ای ایران را در صورت وجود اراده سیاسی نزد دولت ایالات متحده، مسئله ای ساده و سهل عنوان می کند، محمود احمدی نژاد نیز بر آن تاکید داشت و همانگونه که احمدی نژاد بر مقاصد صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران و دولت مبتوعش در بهره گیری از فناوری هسته ای اصرار می ورزید، روحانی نیز بر همین نکته تاکید دارد.

اما به استناد اتمسفر ایجاد شده در فضای روابط بین ایران و غرب و خاصه ایالات متحده آمریکا در روزها و ماه های پس از استقرار دولت یازدهم، استنباط و فهم کشورهای اروپایی و آمریکا از مواضع و سخنان این دو رئیس جمهوری اسلامی و مواجهه آنان با این مواضع بسیار متفاوت است و در روزهای اخیر با سفر دکتر روحانی به نیویورک این تفاوت بسیار بیشتر و ملموس تر از قبل احساس می شود.

اما چرا این تفاوت در مواجهه سران کشورهای غربی و کلا فضای روابط بین الملل با مواضع روسای جمهور فعلی و سابق ایران دیده می شود؟

سخنرانی دیروز رئیس جمهور آمریکا که یکی از معدود سخنرانی های بدون متن وی بود، نسبت به همه سخنان او و همتایان سابقش در مجمع عمومی سازمان ملل درباره ایران ملایم تر، منطقی تر و مثبت تر بود و فضای رسانه ای پیرامون مواضع او درباره ایران نیز قابل مقایسه با هیچ دوره دیگری نیست و البته با همه اینها شواهد گویای آن است که رئیس جمهور ایران هرگز تحت تاثیر این جو قرار نگرفته و با برنامه ای متقن و حساب شده همانگونه که واجد فضای موصوف است، قصد دارد تا حصول نتیجه آن را مدیریت کند.

دیروز همه منتظر بودند که با توجه به نطق متفاوت اوباما و مواضع همسوی دیگر مقامات اروپایی و آمریکایی، در کنار فضای رسانه ای ایجاد شده، حسن روحانی در ضیافت نهار بان کی مون دبیرکل سازمان ملل حضور یافته و به طور اتفاقی نیز با باراک حسین اوباما رو در رو شود.

اما حسن روحانی نه تنها در این مراسم حضور نیافت، بلکه برخلاف انتظارها سخنرانی خود در مجمع عمومی را چنان تنظیم و ایراد کرد که دست بالا در مناقشه با آمریکا در شرایط جدید برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند.

ذوق زده نشدن مقامات ایران از "نرمش" ایجاد شده در رفتار مقامات آمریکایی و اروپایی گویای این است که دولتمردان ایرانی در دور جدید دیپلماسی کاملا با برنامه و حساب شده گام بر می دارند و احتمالات مختلف را در رفتار طرف مقابل پیش بینی و برای آن برنامه ریزی مقتضی را انجام داده اند.

داشتن برنامه عنصر ثانویه موفقیت حسن روحانی و تیم دیپلماتیکش در قبولاندن حسن نیت و عزم جدی ایران در حل و فصل مصادیق متعدد مناقشه میان تهران و واشنگتن، به طرف های غربی است که البته بر عنصر اصلی و اول با خاستگاه داخلی در ایران تکیه دارد.

اگر چه محمود احمدی نژاد مشخصا برای مذاکراتی هدفمند و محدود به موضوعی خاص از مقام معظم رهبری مجوز مذاکره با آمریکایی ها را دریافت کرد و اگر چه به لحاظ خاستگاه سیاسی به نظر می رسید برای پیشبرد موضوع حل مناقشه ایران با ایالات متحده فرد معتمد نظام است و باز هم اگر چه تلاش های او موج آفرین بود، اما به دلیل فقدان برخورداری از پشتوانه فراگیر و مستحکم داخلی منتج به نتیجه نشد.

استراتژی محمود احمدی نژاد در بخش عمده ای از اقداماتش در عرصه داخلی و خارجی بر روش ضربه محکم و غافلگیر کننده اولیه متمرکز و متکی بود و یکی به دلیل فقدان طراحی و برنامه ریزی مراحل بعدی و دیگری به دلیل فقدان نیروی همفکر برای پیشبرد برنامه ها و اهداف متعدد او به ویژه در عرصه بین المللی اگر چه در ابتدا با اثرات قابل توجه به ویژه در عرصه رسانه ای همراه بود، اما حرکت او در ادامه خیلی زود مغلوبه می شد.

احمدی نژاد هرگز در طول هشت سال تصدی خود بر ریاست دولت جمهوری اسلامی ایران نتوانست اهداف و برنامه های خود را با حمایت فراگیر همه یا حداقل عموم مراجع قدرت در ایران همراه کند و نه تنها در این عرصه توفیقی نداشت، با توجه به ویژگی های شخصیتی که داشت و فهم و درایت دیگران زیادی را نسبت به خود در زمینه های مختلف از جمله در درک اقتضائات و تحولات بین المللی پایین تر می دانست، هیچ تلاشی هم در جلب همراهی و همسویی آنها با دیدگاه های خود نمی کرد و چه بسا تعمدا آنان را در مقابل خود نیز قرار می داد.

اتخاذ مواضع بعضا متناقض و ناگهانی از سوی احمدی نژاد و احساس بی نیازی از همراهی دیگر مراجع و مراکز قدرت با او در حالی که آمریکایی ها در میدان تقابل دیپلماتیک با تهران سابقه ذهنی به شدت منفی از توافق با یک مرجع قدرت و عدم قبول آن از سوی بخش های دیگر صاحب قدرت در ایران دارند، نظیر ماجرای "ایران کنترا" در سال های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی یا حتی توافق ایران-ترکیه-برزیل در موضوع انتقال ذخایر اورانیوم ایران، باعث آن شده بود تا اصرارهای احمدی نژاد برای جدیت او و جمهوری اسلامی در راستای حل و فصل اختلافات با آمریکا با ابهام و تردید از سوی طرف های غربی نگریسته شود.

اما حسن روحانی با هوشمندی و البته بهره گیری کاملا حساب شده از شرایط داخلی و بین المللی، ابتدا یک همراهی و همسویی عمومی در ایران نزد مردم و عموم مراجع قدرت با هدف خود مبنی بر تعامل سازنده با قدرت های جهانی ایجاد کرده و سپس با اتکای بر آن برنامه ای مفصل و جامع برای نحوه رویارویی با اتفاقات مختلف پیش روی هدف خود تدارک دیده و فارغ از تاثیر پذیری از جو رسانه ای ایجاد شده در اثر اجرای مراحل مختلف برنامه خود و صد البته ناظر بر تحولات واقعی که اجرای متناوب مراحل مختلف برنامه های او ایجاد می کنند، به دنبال رسیدن به مقصود نهایی خود است.