رانت به زبان ساده + تصویر

گروه اقتصادی - رانت دیگر به یکی از اصطلاحات رایج ادبیات اقتصادی و صد البته سیاسی کشور تبدیل شده است و همه آن را شنیده و از تبعاتش بهره مند که نه، اما متحمل تبعاتش شده اند. رانت غذا یا مانند آن نیست اما همواره با فعل خوردن همراه است و البته کسانی که از رانت بهره مند می شوند، از خوردن آن به شدت مشعوف و محذوذ می شوند.

به گزارش بولتن نیوز، رانت واژه اي است که بدون تغيير لفظي از ادبيات کشور فرانسه وارد فرهنگ خودي گرديده است و در کشور انگليس نيز به حق السهم اربابان فؤدال از کشاورزان، رانت اطلاق مي شده است. ضمن اينکه علاوه بر آن تعاريف زيادي از رانت به عمل آمده که به چند نمونه اشاره مي شود:

الف) رانت درآمدي است که بدون اتکاي مستقيم به کار و تلاش توليدي و بدون ريسک و خطر فعاليتهاي اقتصادي به دست مي آيد.

ب) به سوءاستفاده از فرصتها و امکانات جامعه با توجه به موقعيت اجتماعي افراد و دسترسي به منابع اطلاعاتي و قدرت، رانت گويند.

ج) به کسي که بدون انجام کار مفيد و حتي مضر به حال اقتصاد کشور به ازاء پرداخت رشوه و پارتي بازي به امتيازهاي انحصاري دولتي دست مي يابد و ثروتهاي بادآورده و افسانه اي کسب مي کند، رانت خوار گويند.

د) رانت خواري عملي است که به ظاهر از طريق قانوني انجام گرفته و عمل کننده به آن، عمل خود را سالم و مشروع دانسته و شايد بسياري از دوستان و آشنايان ايشان نيز کمترين ترديدي نسبت به وي نداشته باشند، در حالي که با يک حساب سرانگشتي به ثروت هاي کلان و بدون زحمت دست مي يابد.

ه) دستيابي انحصاري اشخاص حقيقي يا حقوقي به امکانات و موقعيتهاي شغلي و نقشه طرح هاي ملي بزرگ که موقعيت اراضي اطراف طرح ها را به طور چشم گيري بالا مي برد، یا اطلاع یافتن از تغییرات در قوانین و مقررات و نحوه عملکرد دولت ها که می تواند باعث تغییرات قیمتی کلی و سراسری و بزرگ شود، نيز رانت است. همچنين کسب سود بيش از حد متعارف از طريق محدود ساختن عرضه و سلب اختيار از رقباي توليد کننده نیز مصداق رانت خواری است.

چنانکه در این تعاریف نیز آمد، بهره مندی از اطلاعات ویژه که به یکباره باعث کسب ثروت های کلان می شود، رانت نام دارد. حالا اگر کسی که از رانت بهره مند می شود، در عین حالی که بنا بر تعاریف فوق به ظاهر مرتکب تخلف، خطا یا جرمی نشده است، اما به دلیل سواستفاده اینچنینی با هیچ برخوردی نیز از جانب دولت و مردم مواجه نشود، دیگر می شود نورُ علی نور.

از حدود 5 ماه قبل که کره نایاب شد بولتن نیوز در گزارشی به بررسی این مسئله پرداخته بود که اگر قرار است کره حیوانی گران شود، دیگر این موش و گربه بازی ها و نایاب شدن کره برای چیست؟ چرا حرمت مردم برای رانت خواری عده ای گردن کلفت اقتصادی به بازی گرفته می شود؟

از آن تاریخ تا به حال اولا معلوم بود که کره قرار است گران شود، –خود نگارنده ماه هاست که کره 50 گرمی را که البته به سختی پیدا می شود، به قیمت هر بسته 900 تومان می خرد- در ثانی چنانکه در آن نوشتار آمده بود، توزیع کنندگان کره چند شرکت مشخص و معروف هستند که همه بازار کره را کنترل می کنند و این روزها کاملا عیان شده است که این شرکت ها فقط برای گران کردن کره آن بازی ها را درآورده بودند.

کره هایی که در روزهای اخیر در خواروبار فروشی ها فراوان یافت شده و مردم با ولع دو چندان فارغ از افزایش قیمت، آنها را می خرند

رانت خواری این شرکت ها چند وجهی است: از سویی ماه هاست که یکی از اقلام خوراکی و مورد نیاز مردم را احتکار کرده و از بازار جمع کرده اند و از سوی دیگر بالاخره پس از آنکه رانت اطلاعاتی ایشان مبنی بر اینکه دولت دست آخر کره را از فهرست اقلام اولیه خوراکی که ارز مرجع دریافت می کرد، حذف خواهد کرد، عملیاتی شد، بدون هیچ وقفه ای کره هایی را که تاریخ تولید آنها حتی دو روز قبل از عملیاتی شدن این تصمیم بود، به صورت گسترده وارد بازار کردند و همه اینها در حالی است که اولا مردم بدون اینکه برای این رفتار سخیف و منفعت طلبانه این شرکتها به فکر تنبیه آنان باشند، با ولع کره های با قیمت جدید را هم خریده اند و دوما دولت و مراجع نظارتی هیچ واکنشی به عملکرد این شرکت ها که ضمن گران کردن چند باره محصولاتشان بدون هیچ توجیه قابل قبولی، مدتها قوت و خوراک مردم را از دسترس آنان حذف کردند و ضمن توهین به شعور مردم به آنان نگرانی و دلواپسی نیز تزریق کردند و حالا نیز محصول را با قیمت دو برابری روانه بازار کرده اند، نشان نداده و نمی دهند.

تاریخ تولید کره ها که 16 شهریور یعنی دو روز قبل از اعلام رسمی و قطعی حذف ارز مرجع برای واردات کره درج شده اند

تصویر اعلام خبر حذف ارز مرجع برای واردات کره در یکی از خبرگزاری ها و تاکید بر اینکه کره های ترخیصی پس از این باید با ارز مبادلاتی ترخیص شوند

دیگر واقعا رانت باید چگونه باشد؛ وقتی شرکتی می تواند هر وقت اراده کرد قیمت محصولات خود را بالا ببرد، هر وقت نتوانست آن قدر که مایل است قیمت محصولاتش را بالا ببرد، محصول را از بازار جمع آوری کند تا با ایجاد احساس قحطی و نایاب بودن کالا در بازار، ضمن ایجاد استرس برای مردم و توهین به شعور و شخصیت ایشان، بتواند در ازای تامین کالا در بازار قیمت را هر قدر که خواست بالا ببرد و بعد که موانع افزایش قیمت را از میان برداشت، کالایی به بازار بفرستد که تاریخ تولید آن متعلق به زمان قبل از رفع موانع افزایش قیمت ها باشد و تازه هیچ کس هم به او نگوید که جناب شرکت "ناپاک" بالای چشمت ابروست، این یعنی چه؟

به امید روزی که عزت و شخصیت مردم فقط با حضور ایشان در پای صندوق رای تامین و اثبات نشود.