چرخشی تازه در سیاست آمریکا دربارۀ سوریه

گروه بین الملل -  باربارا اسلاوین خبرنگار مشهور امریکایی که بعنوان یکی از مسلط ترین روزنامه نگاران امریکایی در موضوع ایران شناخته می شود، در مقاله ای که صفحه انگلیسی سایت صدای امریکا آن را منتشر کرد، روند چرخش و تغییر سیاست امریکا در قضیه سوریه را تشریح کرد. وی معتقد است که این چرخشها، شکست بزرگی برای سیاست خارجی امریکا در دو هفته اخیر بوده است اما پیشنهاد روسیه عملاً از شکست بزرگ تر و بی آبرویی بیشتر اوباما جلوگیری کرد، چرا که کنگره به هیچ وجه اجازه حمله نظامی به سوریه را نمیداد و این وضعیت برای رئیس جمهور امریکا شکننده تر بود.

به گزارش بولتن نیوز، باربارا اسلاوین در این مقاله نوشت:

کسانی که سیاست خارجی ایالات متحده را دنبال می کنند ، ضربۀ سنگینی را تجربه می کنند یک روز، رئیس جمهوری آمریکا، باراک اوباما، وعده می دهد که برای جلوگیری از کاربر مجدد سلاح های شیمیایی توسط سوریه به اهدافی در این کشور حمله می کند. چند روز بعد، در انظار عمومی ظاهر می شود و اعلام می کند که تصمیم در این مورد را به رای کنگره وا می گذارد . اما پیش از آنکه کنگره بتواند رای گیری کند ، رئیس جمهور می گوید که قصد دارد به طرح روسیه مبنی بر جمع آوری سلاح های شیمیایی سوریه و کنترل و معدوم ساختن آنها تحت نظارت بین المللی فرصت لازم را بدهد و از کنگره می خواهد تا روند رای گیری را به تعویق بیاندازد.
 
به نظر می رسد علت این زیگزاگ زدن ها تا حدی سیاسی باشد. اوباما نباید باور کند که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه - حامی سرسخت رژیم بشار اسد - می تواند راه حلی دیپلماتیک برای بحران سلاح های شیمیایی سوریه ارائه کند . اما رئیس جمهور ایالات متحده ، با وجود تاکتیک تهاجمی تمام عیار خود در کاخ سفید و از سوی مقامات عالیرتبۀ کابینه اش ظرف 10 روز گذشته ، و پس از حملات شیمیایی سوریه و کشته شدن بیش از 1000  نفر در خارج از دمشق در تاریخ 21 اوت، هنوز نتوانسته ​​جامعه بین المللی یا کنگره آمریکا را برای صدور مجوز  استفاده از زور علیه سوریه متقاعد کند.

 
 اوباما سه شنبه شب ، در سخنرانی خود گفت: این تصمیم خود او بوده که از کنگره بخواهد فعلا این اقدام را به تاخیر بیاندازد. در حالیکه این دیپلماسی بازی ها دیگر کارائی ندارد.
 
 مجالی برای بازی دیپلماسی

گر چه عموم مردم تا روز دوشنبه از طرح روسیه آگاه نبودند، یعنی زمانیکه جان کری بدون مقدمه توضیحاتی را در یک کنفرانس خبری ارائه داد. این ایده اما از ماه ها قبل شکل می گرفت و از هفتۀ گذشته در نشست G20 در سن پترزبورگ به منصۀ ظهور رسید ، یعنی اوباما آشکارا نتوانست حمایت استواراعضای این نشست را برای حمله به سوریه جلب کند  
سوالات جدی و متعددی پیرامون چگونگی اجرای یک چنین طرحی می تواند مطرح شود ، که شاید کم اهمیت ترین آنها این باشد که کدام کشور یا کشورهایی مایلند که تیم بازرسان وکارشناسان خود را به کشوری بفرستند که در آتش تلاطم جنگ داخلی دست و پا می زند و امنیت جانی آنها را چگونه می توان تضمین کرد.
 این پیشنهاد - فراتر از خلاصی اوباما از شکستی ویرانگر در کنگره ، و خنثی شدن خطر تبدیل وی به فردی ضعیف و ناتوان، آنهم زمانی که هنوز بیش از سه سال از دورۀ ریاست جمهوری اش باقی مانده - به یک هدف اساسی هم دست یافته است.
و آن اینکه: ولید المعلم وزیر امور خارجۀ سوریه، روز دوشنبه در پذیرش طرح روسیه ، برای اولین بار تایید کرد که سوریه سلاح های شیمیایی دارد. اما روسیه ،تلاش اولیۀ آمریکا و فرانسه را برای تهیۀ پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد رد کرد ، به موجب این قطعنامه در صورتیکه سوریه به خلع سلاح کامل شیمیایی تن ندهد، استفاده از زور علیه این کشور مجاز خواهد بود.

ایران و عراق
بسیاری از کارشناسان کنترل تسلیحات روند پر پیچ و خم وادار کردن عراق به تسلیم سلاح های کشتار جمعی خود ،بعد از جنگ 1991 خلیج فارس را - با وجود مجوز شورای امنیت- به خاطر دارند و از این امر وحشت دارند که مبادا خلع سلاح سوریه ، به بازی موش وگربه ای چه بسا خطرناکتر تبدیل شود.
با این حال ، در صورتی که این طرح اجرا شود، بعید است که رژیم اسد بار دیگر جرأت استفاده از سلاح های شیمیایی را داشته باشد. کنگره، در عین حال، در حال تهیه پیش نویس قطعنامه جدیدی است که اسد را در محدودۀ زمانی مشخص و کوتاهی  موظف به تسلیم سلاح های شیمیایی خود کند.
 
 
این بحران همچنین سود غیر منتظره ای را هم برای دیپلماسی ایالات متحده و ایران به ارمغان آورده است . به گزارش رسانه های ایران ، محمد جواد ظریف ، وزیر خارجۀ جدید ایران که در امریکا تحصیل کرده ، در مورد راه های خروج از این وضعیت، پیام هایی را به طور مستقیم با دولت اوباما رد و بدل کرده است .
 
 ایرانیان ، که هنوز از اثرات ناشی از حملات وحشتناک سلاح های شیمیایی دوران جنگ ایران و عراق (1980-1988) رنج می برند، از حوادث اخیر سوریه بوحشت افتاده اند . حسن روحانی، رئیس جمهور جدید آنها ، تلاش می کند تا ایران را از انزوا خارج کند ، و اول از همه به دنبال آن است تا با دستیابی به یک توافق هسته ای با ایالات متحده، سایۀ سنگین تحریم های تنبیهی را از سر اقتصاد این کشور بردارد.

ایران همچنین می خواهد در دیپلماسی چند جانبه پیرامون درگیری های سوریه نیز نقشی بر عهده بگیرد، بحران سوریه برای ایران - در بحبوحۀ کاهش ارزش پول ایرانی و قحطی ارز خارجی در این کشور میلیاردها دلار هزینه در بر داشته ، و اختلافات فرقه ای را در منطقه عمیق تر کرده که همگی برای این بزرگترین کشور مسلمان شیعه در جهان چیزی جز ضرر و زیان به همراه ندارد.
گرفتاری های خارجی پرزیدنت اوباما هنگام ارائه لایحۀ خود مبنی بر اقدام نظامی ایالات متحده علیه سوریه ، به نگرانی های مردم امریکا در مورد گرفتارشدن در مناقشات پیچیده ای اشاره کرد که در آن به سختی می توان آدم های خوب را از بدها تمیز داد؛ و اینکه هیچ خطر مستقیم یا قریب الوقوعی امنیت ما را تهدید نمی کند .

" اوباما به ایران هم اشاره کرد و به نگرانی های خود از اینکه مبادا " شکست در امر مقابله با کاربرد سلاح های شیمیایی ،ممنوعیت های وضع شده در مورد سایر سلاح های کشتار جمعی را نیز تضعیف کند ، و متحد اسد ، یعنی ایران را نیز جری تر کند- کشوری که باید هرچه سریع تر تصمیم بگیرد که آیا می خواهد با ساخت یک سلاح هسته ای از قوانین بین المللی سرپیچی کند؟ یا مسیری صلح آمیز تر را در پیش بگیرد؟ "
اما اوباما بیشتر بر جنبۀ انسان دوستانۀ قضیه تکیه کرد و بر نقش ایالات متحده به عنوان ضامنی برای ارائۀ آخرین راه حل در برخورد با نقض فاحش حقوق بشر در سوریه تاکید کرد.
 امروز، در 12 اُمین سالگرد حملات تروریستی 11 سپتامبر، مردم آمریکایی به واقع  از به دوش کشیدن بار سنگین "استثناگرایی" آمریکایی خسته اند و از اینکه همواره از رهبران خود شنیده اند که این یک موقعیت خاص است و تصمیمات خاصی باید اتخاذ شود ،دلزده اند. بسیار مضحک خواهد بود اگر پوتین" افسر سابق کا گ ب" ؛ و روحانی"کهنه سرباز " جمهوری اسلامی ایران، بتوانند بار سنگین سوریه را از گردۀ ایالات متحده بردارند.
 
 هم اسد ، و هم ماشین دیپلماتیک متحدانش و ضعف مخالفانش شاید برای چند ماهی یا نهایت یک سال دیگر بتوانند جان سالم بدر ببرند ، اما در نهایت باید حساب کارهای خود را پس بدهند ، همانطور که صدام حسین آخرین دیکتاتوری که ازسلاح های شیمیایی علیه مردم خود استفاده کرد مجازات عمل خود را دید.