هدف از مناظره چیست؛ کشف حقیقت یا رفع مسئولیت؟
گروه فرهنگی- سیدمجتبی نعیمی: آنهایی که سن و سال بالای سی سال دارند شاید یادشان باشد که در دوران ابتدایی پیروزی انقلاب، مناظراتی در تلویزیون شکل می‌گرفت که در مورد ایدئولوژی گروه‌های مختلف سیاسی در کشور بود و از شهید بهشتی گرفته تا مسعود رجوی در آن حضور پیدا می‌کردند و کاملا شفاف، به بیان نظرات خود پرداخته و دیدگاه‌های طرف مقابل را نقد می‌کردند.
به گزارش بولتن نیوز، اما– صرف نظر برنامه‌های موردی – متأسفانه این روند سال‌ها به کما رفت تا اینکه بالاخره بعد از مدت‌ها وقفه، شاهد اجرای مناظره پیرامون مسائل جدی مطرح جامعه در رسانه‌ی ملی هستیم. آنهم در قالب برنامه‌ای تحت همین عنوان: "مناظره". برنامه‌ای که گویا قرار است گفتگوی دو یا چند جانبه در خصوص مسائل حاد جامعه را در یک خط سیر ادامه دهد و نمی‌خواهد به طور مقطعی با این مقوله برخورد کند.
این اقدام رسانه‌ی ملی بسیار مبارک است و میمون. معلوم است مطالبه‌ی رسانه‌ها و گروه‌های اجتماعی مرجع در این رابطه اثر خودش را گذاشته و مدیران صدا و سیما را آگاه کرده که چنین رویکردها و برنامه‌هایی، از اصلی‌ترین رسالت‌های رسانه‌ی ملی‌ست که سال‌ها مغفول مانده و خدا را شکر که شاهد بازگشت مناظره به اصلی‌ترین رسانه‌ی وابسته به نظام جمهوری اسلامی هستیم.
اما حالا که اصل قضیه پذیرفته شده – و امیدواریم کسی در آن دچار شک و تردید مجدد نشود – چه خوب است در مورد کیفیت و چگونگی انجام این مناظرات هم تأملی داشته باشیم. چون همان‌طور که همه می‌دانیم، هیچ چیز به یک ایده‌ی خوب ضربه نمی‌زند مگر بد اجرا کردن آن ایده. یعنی اصلی‌ترین خطری که برنامه‌ی "مناظره" را تهدید می‌کند، نه مخالفان آن، که بد اجرا کردن آن است.
اما معیار ما برای نقد کیفیت این برنامه و برنامه‌هایی از این دست – که امیدواریم در شبکه‌های مختلف رسانه‌ی ملی تولید شده و به حوزه‌های دیگر نیز سرایت کند – چه باید باشد؟ به عبارت دیگر، برنامه‌ی مناظره لازم است چه نکاتی را مدنظر قرار دهد تا ما کیفیت آنرا بر مدار احسن بدانیم؟ مسلما معیارهای مختلفی در این بین وجود دارد که ذکر همه‌ی آنها از حوصله‌ی این متن خارج است، اما به یکی از مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد.
به نظر می‌رسد یکی از حیاتی‌ترین نکاتی که باید در تولید برنامه‌ی مناظره مدنظر قرار بگیرد، تطبیق همیشگی مناظرات با اصل موجبه یا هدفی‌ست که این برنامه به خاطر رسیدن با آن هدف ایجاد شده. یعنی لازم است تا تعداد و کیفیت مهمانان، نحوهی پرسیدن سوالات، میزان چالشی بودن آنها و مقدار پیگیری جواب‌ها و سایر جزئیاتی که بر چگونگی روند مناظرات تأثیر می‌گذارد، با اصل تشکیل این برنامه هم‌خوانی داشته باشد.
اما این اصل موجبه، هدف یا هر چیز دیگری که اسمش را بگذارید، و برنامه‌ی مناظره به خاطر آن ایجاد شده است، چیست؟ آیا غیر از این است که باید به سوال مهمی که در هر یک از این برنامه‌ها مطرح می‌شود، جواب دقیق و شفافی داده شود؟ آیا غیر از این است که در حوزهی مورد بررسی، لازم است تا کشف حقیقت صورت بگیرد؟ آیا غیر از این است که در موضوع مطرح شده باید رفع ابهام انجام شود، نه اینکه ابهام جدیدی ایجاد نشود؟
پس اگر بخواهیم در یک کلام به هدف اصلی تهیه‌ی برنامه‌ی مناظره اشاره کنیم باید آنرا در "کشف حقیقت" خلاصه کنیم. و همه‌ی اجزای مناظرات را با این معیار ابتدایی و اساسی مورد تطبیق قرار دهیم. و به این امر توجه کنیم که اگر در هر یک از مناظرات "کشف حقیقت" صورت نپذیرد، آن برنامه عملا به پر کردن آنتن و رفع مسئولیت گذشته و لاغیر.
اما آیا مناظرات انجام شده در رسانه‌ی ملی توانسته‌اند ابهام زدایی کرده و پرده از روی واقعیتی بردارند؟ معلوم است که نحوی برگزاری مناظره ارتباط مستقیمی با این مقوله دارد. و باید گفت با این نحوهی برگزاری مناظرات که تا به الان دیده‌ایم، نه تنها مشکلی حل نشده و نه تنها حقیقتی مکشوف نگشته، بلکه کلی ابهام جدید هم ایجاد شده است.
خودتان قضاوت کنید، وقتی سوالات مطرح شده، تقریبا کلی‌ست و از دقت و جزئی‌نگریی بالایی برخوردار نیست، چگونه می‌توان انتظار کشف حقیقت را داشت؟ وقتی قرار است به یک سوال، چندین نفر پاسخ دهند و هر کدام زمان بسیار محدودی دارند، تا جایی که غالبا کلام‌شان منعقد نمی‌شود، کی ابهامات موجود برطرف می‌شود؟ بحث دیگر، پیگیری و دقیق‌شدن در جواب‌هایی‌ست که ارائه می‌شود. عملا هیچ‌کدام از جواب‌های ارائه شده، از سوی کارشناسان برنامه یا دیگر مهمانان، به طور مستند مورد انتقاد قرار نمی‌گیرد و عملا هر کسی هر چیزی می‌تواند بگوید. آیا این با این روش، می‌توان به نقطه‌ی روشن مشخصی رسید؟
بدیهی‌ست اگر بخواهیم تنها همین یک اصل "کشف حقیقت" را معیار بررسی برنامه‌ی مناظره قرار دهیم و اجزای روند مناظرات و مباحثات را فقط با همین یک اصل مورد بازنگری قرار دهیم، شاهد تحول جدی در ساخت این برنامه خواهیم بود. چه برسد به سایر معیارها که در بهتر شدن گفتگوها دخیل‌ند و باید در جای دیگر مورد بررسی قرار بگیرد.
اما نکته‌ی مهم این است که رسانه‌ی ملی و تهیه‌کنندگان برنامه‌ی مناظره این جسارت را داشته باشند که با رعایت نکات مطرح شده، کیفیت مناظرات را بالا ببرند تا این تصور بوجود نیاید که با ساخت این برنامه، تنها قرار بوده رفع مسئولیتی انجام شود و تمام. که اگر این ذهنیت در جامعه به وجود بیاید، از بین بردن آن بسیار دشواری بوده و اعتماد را از دیگرانی که می‌خواهند در حوزهی تحت اختیارشان، به شکلی از قالب مناظره استفاده کنند، سخت می‌کند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
هدف از مناظر تنها گمراه کردن است و بس!!!!!!! بولتن هواست بود؟چه جالب دیدید صدا سیما نتونست نظر سنجی واقعی روز جمعه را نشان دهد.آقای حیدری هم یک لب خند زد! وپشت صحنه خودشون دونفر را انتخاب کردند ولی مردم میدانند کی بیشترین نظرسنجی داشت!!!!!! 
