تلفن در دستان اکبر عبدی منفجر شد

"اجاره نشین ها" به کارگردانی داریوش مهرجویی، در سال 1365 ساخته شد. این فیلم داستان خانه ای است که وارث یا وارثانش مشخص نیست و عده ای مستاجر دارد. خانه نیازمند تعمیرات اساسی است ولی بی‌توجهی عباس آقا که قصد تصاحب خانه را دارد، باعث می شود تا به رغم تلاش های دیگر ساکنان، کار از کار بگذرد و خانه بر سر ساکنانش فرو ریزد.

عزت‌الله انتظامی، اکبر عبدی، حمید خیرآبادی، حسین سرشار، رضا رویگری، ایرج راد، سیاوش تهمورث، فریماه فرجامی، منوچهر حامدی و فردوس کاویانی از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند. همچنین ناصر چشم آذر موسیقی متن این فیلم را ساخته و حسن قلی زاده فیلمبرداری این فیلم را برعهده داشت.

این فیلم سینمایی بعد از گذشت 28 سال، امسال در طرح اذان تا اذان در پردیس "تماشا" سانس 12 شب اکران می شود.

به بهانه اکران دوباره "اجاره نشین‌ها" بعد از گذشت 28 سال با ایرج راد یکی از بازیگران این فیلم سینمایی به گفتگو نشستیم. وی این فیلم سینمایی را یکی از خاطره‌انگیز ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران می داند که بعد از این سال‌ها همچنان برای سینمادوستان تازگی دارد.

* از زمان اکران "اجاره‌نشین‌ها" در اواخر دهه 60 و استقبال مردم از این فیلم خاطره‌ای دارید؟

- فیلم سینمایی "اجاره نشین‌ها" از آن نوع فیلم هایی بود که در زمان اکران توانست افراد زیادی را به سینما بکشاند. به خوبی یادم هست که در آن سال ها هر کس که یک بار به دیدن "اجاره‌نشین‌ها" می‌رفت امکان نداشت کمتر از سه تا چهار بار دیگر این فیلم را در سینما نبیند.

بعد از نمایش این فیلم در سینما، طی سال‌های گذشته تلویزیون هم بارها آن را پخش کرد که اتفاقا هر بار هم که این فیلم از تلویزیون پخش شد، هر کدام از دوستان و اطرافیان من که به صورت کاملا تصادفی این فیلم را می‌دیدند می‌گفتند تماشای آن باز هم برایشان تازگی دارد. می‌توان گفت این فیلم سینمایی به خوبی با مردم ارتباط برقرار کرده است.

"اجاره نشین‌ها" جزو فیلم هایی در تاریخ سینمای ایران است که از نظر طرح موضوع، متن، پرداخت سینمایی، کارگردانی، حضور بازیگران شاخص که هر کدام به خوبی سرجای خود قرار داشتند و به صورت خلاقانه توانستند به خوبی با مخاطب خود ارتباط برقرار کنند، بی نظیر است. برای من هم جای خوشحالی دارد که در فیلمی بازی کرده ام که در آن زمان توانست توجه همه را به خود جلب کند.

هرکس که این فیلم را دیده است در هر جایگاه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... این فیلم سینمایی را دوست داشته و هر بار که این فیلم را می‌بینند، باز هم از دیدن آن لذت برده و برای وی تازگی دارد. "اجاره نشین‌ها" در زمان اکران خود رکورد فروش را شکست و توانست بیشترین آمار فروش را از آن خود کند.

شاید این فیلم بارها و بارها در تلویزیون به نمایش در آمده باشد اما بی شک اکران دوباره "اجاره نشین‌ها" خیلی کار خوبی است و باز هم علاقه‌مندان به سینما را به سمت سالن های سینما جذب می کند.

*بعد از گذشت 28 سال، برای دیدن دوباره این فیلم به سینما رفته‌اید؟

- متاسفانه هنوز برای دیدن مجدد "اجاره نشین‌ها" به سینما نرفته ام.

*زمانی که شنیدید "اجاره‌نشین ها" بعد از سال ها دوباره در سینماها اکران می شود، چه احساسی داشتید؟

- خوشحال شدم که کاری که سال‌ها پیش مورد توجه مردم قرار گرفته دوباره در سینماها اکران می‌شود. هرچند این فیلم طی 28 سال گذشته بارها بارها از تلویزیون پخش شده و با اینکه سیستم‌های نمایش خانگی امروز با پرده سینما برابری می‌کند، اما با این حال تماشای دوباره این فیلم در سینما می‌تواند خاطره‌انگیز باشد و مخاطبان را به حال و هوای اواخر دهه 60 ببرد.

*بهترین خاطره شما از حضور در فیلم "اجاره‌نشین‌ها" چیست؟

- در آن سال‌ها فیلمبرداری "اجاره نشین‌ها" نسبت به ساخت دیگر فیلم ها بیشتر طول کشید. برای این فیلم سینمایی بیش از 3 ماه مشغول به کار بودیم. تمام لحظات فیلمبرداری این فیلم سینمایی برای عوامل فیلم خاطره بود. از ساختمانی که در آن کار می‌کردیم تا سکانس هایی که مجبور بودیم خودمان به جای بدلکار بازی کنیم.

برای فیلمبرداری "اجاره نشین ها"  از دو ساختمان استفاده می کردیم، بخش درونی ساختمان در خیابان پیامبر بود که در آن زمان تنها یک بیابان بود، به گونه ای که عزت الله انتظامی می گفت اگر یک شب فیلمبرداری طول بکشد، ممکن است گرگ‌ها ما را تکه پاره کنند. ساختمان بیرونی و نمای ظاهری ساختمان "اجاره‌نشین ها" نیز روبروی نیروگاه برق آلستوم بود که تمام اطراف این نیروگاه نیز بیابان بود.

یکی از نکات مثبت و خاطره‌انگیز در فیلم این بود که یک سری از مسائل و مشکلاتی که کاراکترهای "اجاره نشین ها" با آن درگیر بودند، شکل واقعی داشت. به عنوان مثال در سکانسی که قرار بود کتابخانه روی سر من خراب شود، این اتفاق به طور واقعی و با کتابخانه‌ای از جنس نئوپان سنگین رخ داد. به طوری که در اولین برداشت خراب شدن کتابخانه روی سر من، یک چوب سنگین روی سرم افتاد و من برای چند دقیقه سر صحنه فیلمبرداری بیهوش بودم، عوامل فیلم برای گرفتن این سکانس، مجبور شدند تا چوب ها را نگه دارند تا دیگر صدمه ای به من وارد نشود.

سکانس دیگری که بدون استفاده از بدلکار بازیگران در آن حضور داشتند، جاری شدن آب در راه پله‌های ساختمان بود. برای گرفتن این سکانس منبع آب بزرگی در نظر گرفته شده بود و ما جلوی مسیر جریان آب قرار می گرفتیم و درب منبع آب را باز می کردند و آب با فشار بالا ما را با خود می برد.

هرچند این فیلم سینمایی پر از حادثه بود اما هیچ گونه اسپشیال افکتی برای گرفتن این سکانس ها وجود نداشت. حتی زمانی که تلفن در دستان اکبر عبدی منفجر می شود، از بدلکار استفاده نشد و خودش این سکانس را بازی کرد. تمامی سکانس هایی که در این فیلم گرفته شده واقعا اتفاق افتاد و بارها و بارها بازیگران در این فیلم صدمه دیدند.

*کدام سکانس "اجاره نشین ها"  برای شما ماندگارتر است؟

- تمامی سکانس‌های این فیلم لحظاتی به یاد ماندنی است و جذابیت بسیاری برای من دارد. اما یکی از بهترین سکانس هایی که هیچ وقت نمی توانم آن را فراموش کنم، سکانس مهمانی و حضور کارگران ساختمان، پهن کردن سفره و بعد از آن رقص اکبر عبدی با کارگران بود.

*تجربه همکاریتان با داریوش مهرجویی در این فیلم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- من بارها در نقش های کوتاهی با داریوش مهرجویی همکاری داشتم که از آن جمله می توان به "آقای پستچی" و "دایره مینا" اشاره کرد. کار با مهرجویی برای من ارزش خاصی دارد، وی یکی از مسلط ترین کارگردانان سینمای ایران است. مهرجویی در تمامی فیلم‌های خود نشان داده که به خوبی می‌تواند از وجود و توانمندی بازیگران برای ایجاد فضای مناسب بهترین بهره را ببرد.