دوست دارید شوهرتان زنده بماند؟

مجله سیب سبز: این قضیه «پیشگیری بهتر از درمان است» همیشه مصداق دارد و صحیح است. حکایت انجام چکاپ منظم وضعیت سلامت هم همين‌گونه است که بسیاری نسبت به آن بی‌توجه هستند. قضیه وقتی بدتر می‌شود که طرف مقابل یک آقا باشد. برخلاف خانم‌ها، بسیاری از مردان وقتی صحبت از سلامت شخصی و نیاز به بررسی آن می‌شود دچار بی‌حالی و تنبلی توجیه‌ناپذیری می‌شوند. در تحقیق مشترک نشریه سلامت مردان و شبکه خبری CNN‌ مشخص شده یک‌سوم مردان حتی اگر با مشکلاتی جدی در زمینه سلامت خود روبه‌رو شوند هم به پزشک مراجعه نمی‌کنند. (مشکلاتی از قبیل دردهای شدید در قفسه سینه و تنگی نفس که هر دو از علائم بیماری‌های قلبی هستند.) نکته غیرقابل انکار اینکه انجام آزمایش‌های پزشکی برای مردان امری واقعا ضروری است چون ممکن است به قیمت مرگ یا زندگی تمام شود. در ادامه 5 آزمایش مهم را با هم مرور می‌کنیم که مردان باید نسبت به انجام آنها توجه ویژه‌ای داشته باشند. انجام منظم و پیگیری نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند مرز بین مرگ و زندگی را تعیین کند.

زنان بیشتر از مردان از کرم‌های ضدآفتاب استفاده می‌کنند و گاهی استفاده از این کرم‌ها جزئی از آرایش روزانه خانم‌ها محسوب می‌شود. از طرف دیگر بسیاری از آقایان استفاده از کرم‌های ضدآفتاب را کاری «زنانه» یا «لوس» می‌نامند. اما همین کار به زعم برخی از مردان «لوس» می‌تواند مرز بین مرگ و زندگی باشد. سرطان‌های پوست ازجمله کشنده‌ترین انواع سرطان محسوب می‌شوند که اشعه ماورای بنفش خورشید مهم‌ترین عامل ایجاد آنهاست. اما همین سرطان‌های خطرناک و به‌شدت مهاجم در صورت استفاده منظم از مواد محافظت‌کننده پوست در برابر اشعه ماورای‌بنفش، به‌طور کامل قابل پیشگیری هستند. به مردان نیز اکیدا توصیه می‌شود از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کرده و به‌طور منظم برای معاینه پوست خود به پزشک مراجعه کنند تا سرطان پوست احتمالی در همان مراحل ابتدایی تشخیص داده شده و درمان شود. هرگونه تغییرات غیرعادی روی پوست مناطقی که درمعرض نور آفتاب هستند، به‌خصوص روی خال‌ها ازقبیل بزرگ‌شدن یا تغییر رنگ آنها باید فورا مورد بررسی قرار گیرد. 

مردان جوان در رده سنی 15 تا 40 سال باید هرچند وقت یک‌بار آزمایش سلامت بیضه‌ها را انجام دهند. مردان باید همیشه مراقب باشند تا اگر توده‌ای در بافت بیضه‌ها تشکیل شد به‌سرعت آن را کشف کرده و به پزشک مراجعه کنند. معاینه بیضه و روش تشخیص وجود توده در آن کار بسیار ساده‌ای است که می‌توانید نحوه آن را از پزشک‌تان بپرسید. حسن چنین کاری تشخیص زودهنگام سرطان و امکان مداخله سریع پزشکی است. سرطان در بیضه بیماری شایعی است که از سنین 45، 50 سالگی آغاز می‌شود. افراد با پوست‌تیره و کسانی که سابقه خانوادگی سرطان بیضه دارند باید بیشتر مراقب این سرطان باشند. طبق معمول کشیدن سیگار یکی از عواملی است که خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد.

شاید شنیده باشید که مردها زودتر از زن‌ها از دنیا می‌روند. جدا از تمام علل طنزآمیزی که برای این ماجرا مطرح می‌شود باید گفت به لحاظ علمی این مسئله اثبات شده است. تحقیقات متعدد نشان داده به‌طور میانگین مردان 10 سال زودتر از زنان می‌میرند که یکی از اصلی‌ترین(و شاید اصلی‌ترین) علت آن درصد بالاتر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی در میان مردان است. برای سنجش سلامت قلب و عروق آزمایش‌های متعددی وجود دارد که برخی از آنها بسیار تخصصی و گران‌قیمت هستند اما 3 آزمایش بسیار ساده و کم‌هزینه آن سنجش فشارخون، میزان قند و چربی و اندازه دور کمر هستند که با کمک آنها به میزان قابل‌ملاحظه‌ای می‌توان وضعیت قلبی-عروقی را مشخص کرد.

سومین آزمایش، اندازه‌گیری دور کمر با یک ‌متر خیاطی است. این آزمایش بسیار مهم، حساس و دقیق است. اگر دور کمر شما 40 اینچ (حدود 102 سانتی‌متر) یا بیشتر باشد، این مسئله یک عامل خطر برای سلامت قلب محسوب می‌شود. این آزمایش از 18سالگی قابل انجام بوده و نتیجه آن به‌خصوص در مردان جوان باید مورد توجه قرار گیرد. بعد از تصادفات رانندگی و نزاع و درگیری، بیماری قلبی سومین علت اصلی مرگ و میر در میان مردان جوان است. با انجام به‌موقع این آزمایش می‌توانید پیش‌بینی کنید که درمعرض خطر بیماری قلبی قرار دارید یا خیر و برای پیشگیری از تشدید و پیشرفت بیماری قلبی اقدام کنید. ورزش منظم به‌خصوص ورزش‌های هوازی، پرهیز از کشیدن سیگار، کم‌کردن استرس و رژیم‌غذایی سالم مبتنی بر مصرف زیاد میوه، سبزی و گوشت سفید و کم‌کردن مصرف قند، چربی و گوشت قرمز اصلی‌ترین موارد پیشگیری از بیماری‌های قلبی محسوب می‌شوند.

نخستین آزمایش مربوط به فشارخون است. فشارخون طبیعی برای یک آقا با وزن و قد معمولی 120روی 80 است. اگر فشارخون بیشتر از 130 روی 90 باشد خطر در کمین است. شاید جالب باشد که بدانید گرفتن فشارخون در منزل به‌نوعی معتبرتر از انجام همین کار توسط پزشک در مطب است چون بسیاری از بیماران در مطب دکتر دچار اضطراب می‌شوند و فشارخون‌شان از حد طبیعی بالاتر می‌رود ولی طبعا در منزل این اضطراب وجود ندارد.

فشارخون مهم‌ترین عامل خطر به‌حساب می‌آید و در عین حال یکی از ساده‌ترین عواملی است که می‌توان آن را کنترل کرد. در اینجا توجه به یک نکته مهم ضروری است. برخی افراد به‌طور طبیعی فشارخونی بالاتر از حد طبیعی دارند اما مشکل قلبی ندارند. اگر چنین فردی به پزشک مراجعه کند و برای نخستین‌بار پزشک فشارخون او را اندازه بگیرد احتمالا با فرض فشارخون بالا او را تحت‌درمان قرار خواهد داد، به همین دلیل اندازه‌گیری منظم فشارخون در منزل اهمیتی مضاعف پیدا می‌کند. فردی که به‌طور مثال 10 سال است فشارخونش 130 یا حتی 140 روی 80 است، می‌تواند باتوجه به سابقه فشارخون خود پزشک را به‌درستی راهنمایی کند. دومین آزمایش سلامت قلب گرفتن خون ناشتا برای سنجش قند و چربی خون است. این آزمایش سطح کلسترول خوب خون یعنی HDL ، کلسترول بد یا LDL و تری‌گلیسیرید را مشخص می‌کند. بالا‌ بودن بیش از حد کلسترول خطر ابتلا به بیماری آترواسکلروز (تصلب یا سفت‌شدن جدار شریان‌ها) را افزایش می‌دهد که می‌توان آن را اصلی‌ترین زمینه‌ساز سکته قلبی دانست.

مردان بالای 50 سال باید حتما با پزشک خود درباره غربالگری سرطان پروستات صحبت کنند. این آزمایش غربالگری شامل معاینه پروستات و یک آزمایش خون است که به آن PSA (آزمایش اختصاصی آنتی‌ژن پروستات) می‌گویند. فایده این دو روش کشف زودهنگام سرطان است. این سرطان مثل سرطان بیضه از حدود 45 تا 50 سالگی آغاز شده و شیوع آن در افرادی که سابقه خانوادگی دارند یا از نژاد سیاه هستند بیشتر است و سالانه تعداد بسیار زیادی از مردان در سراسر دنیا به این سرطان مبتلا می‌شوند. ازجمله علائم این سرطان می‌توان به کاهش فشار ادرار، مشکل در دفع ادرار، وجود خون در ادرار، تورم پاها و درد و ناراحتی در ناحیه لگن اشاره کرد.

حدود 50 تا 75 درصد از مردان برای یافتن سرطان پروستات آزمایش‌های غربالگری را انجام می‌دهند ولی تنها 30 تا 35 درصد مردان برای کشف زودهنگام سرطان انتهای روده بزرگ اقدام به کولونوسکوپی می‌کنند.

علائم این سرطان نیز از حدود 50‌سالگی بروز می‌کند و مردان باید به‌طور منظم کولونوسکوپی را انجام دهند  به‌خصوص اگر سابقه خانوادگی این سرطان را داشته باشند. اگر انجام این آزمایش از سنین پایین‌تر آغاز شود با کشف زودهنگام سرطان، به‌راحتی می‌توان زندگی بیمار را نجات دهد. دیدن خون در مدفوع به‌طور مکرر، دردهای شکمی  و مشکلات گوارشی بی‌دلیل مانند یبوست طولانی‌مدت، می‌تواند زنگ خطر ابتلا به این سرطان بسیار خطرناک باشد.