چرا کودکان جیغ می‌کشند؟

مجله شهرزاد: دلایل متعددی می‌تواند برای این رفتار کودکان وجود داشته باشد، دلایلی که گاهی شاید خیلی عجیب به نظر برسند. مطمئن باشید اولین جیغ کشیدن‌ها از روی عمد و برای آزار و اذیت شما نیست، بلکه با جیغ کشیدن کودک تنها سعی دارد قدرت صدایش را کشف کند و ببیند چه کارهایی می‌تواند با آن انجام دهد یا شاید گاهی از این راه خوشحالی و شادی‌اش را ابراز کند. وقتی کودک جیغ می‌کشد طنین صدایش او را به وجد می‌آورد، اولین صداهایی که نوزادتان تولید کرده را به یاد بیاورید، آیا هنوز هم شادمانی او بعد از تولید صدا را در خاطر دارید؟ 

جیغ کشیدن هم به همین صورت است، وقتی او برای اولین بار جیغ می‌کشد از صدایش به وجد می‌آید و در پی آن به عکس‌العمل شما توجه می‌کند. جیغ کشیدن‌ها می‌تواند بسته به سن کودک طبیعی یا غیرطبیعی باشد و رفتار و عکس‌العمل شما در شکل‌گیری صحیح یا ناصحیح این رفتار تعیین کننده است. چرا که جیغ کشیدن می‌تواند به مرور به ابزاری تبدیل شود برای رسیدن به خواسته‌ها یا شاید هم یک راه ارتباطی، شیوه بیان و اعتراض. رفته رفته کودک با جیغ کشیدن می‌فهمد که می‌تواند توجه شما را به خودش جلب کند، حتی اگر این توجه منفی باشد. او به واکنش‌های شما دقت می‌کند تا بفهمد کدام یک از رفتار‌هایش بیشترین اثر را روی شما دارد. وقتی که جیغ می‌کشد خیلی سخت است که عصبانی نشوید ولی باید بدانید که عکس‌العمل شدید، او را برای جیغ کشیدن‌های طولانی‌تر و بلند‌تر تشویق می‌کند، در واقع این‌‌ همان چیزی است که کودک می‌خواهد: «توجه بیشتر، حالا به هر نحوی.» معمولا او از عصبانیت شما متوجه می‌شود که این رفتار بهترین راه برای جلب نظر شماست و از این راه می‌گوید: «نگاه کن، من هم هستم.» رفته رفته جیغ کشیدن برای ارتباط و رسیدن به آنچه می‌خواهد به صورت عادت در می‌‌آید و اگر حتی یک بار برای کوتاه کردن صدایش به خواسته او تن بدهید، او در فریاد زدن مصمم‌تر خواهد شد. 

عصبانی شدن و فریاد کشیدن متقابل کاری از او پیش نمی‌برد بلکه این پیغام را به کودک می‌دهد که هر کس صدایش بلند‌تر باشد، پیروز میدان خواهد بود. قبل از هر اقدامی وضعیت رشدی کودک خود را در نظر بگیرید. تا قبل از ۱۸ ماهگی که کودک به خوبی قادر به بیان کلمات نیست جیغ زدن‌های‌گاه به‌گاه برای بیان احساسات یا به عنوان شیوه‌ای ارتباطی امری طبیعی است. باید صبور باشید و به شوخی یا جدی جیغ زدن‌های فرزندتان را تقویت نکنید. جیغ زدن‌های کودک را تحلیل کنید و ببینید کودک شما در چه زمانی، به چه دلیل و به چه اندازه جیغ می‌کشد، با رفع این موقعیت‌ها جیغ زدن‌های او را به حداقل برسانید تا کم‌کم این رفتار از سرش بیفتد. مهارت‌های ارتباطی خود را با کودک‌تان افزایش دهید، وقت بیشتری با کودک بگذرانید و او را سرگرم کرده و به او یاد بدهید با استفاده از کلمات ساده خواسته‌هایش را بیان کند تا در برابر ناتوانی شما از فهمیدن آنچه می‌خواهد، مجبور به جیغ کشیدن نباشد. جیغ‌های‌گاه‌به‌گاه و اتفاقی او را نادیده بگیرید و قراری با او بگذارید، وقتی او جیغ می‌کشد گوش‌تان درد گرفته و دیگر صدایش را نمی‌شنوید! جیغ زدن را دراو تقویت نکنید و مقابل جیغ‌هایش تسلیم نشوید، چون تنها یک بار تسلیم شدن کافی است تا او بفهمد هر چه بیشتر جیغ بزند وضعیت به نفع او به پایان می‌رسد. 

به خواسته‌های معقول او اهمیت بدهید تا فرق خواسته‌های بجا و نابجا را درک کند. برای کم کردن جیغ کشیدن‌ها در مکان‌های عمومی می‌توانید یک بازی ابداع کنید، در خانه بازی جیغ و پچ پچ را با هیجان هر چه بیشتر با او تمرین کنید، به این صورت که گاهی در خلال بازی به او اجازه بدهید بلند حرف بزند و بعد با یک «استپ» و «حالا پچ پچ» از او بخواهید تا با صدای خیلی آرام حرف بزند. وقتی به این بازی عادت کرد شما می‌توانید از عبارت «حالا پچ پچ» در مکان‌های عمومی و زمانی‌که نزدیک به جیغ زدن است استفاده کنید. او که لذت بازی خانه را به یاد دارد حتما صدایش را کوتاه خواهد کرد و با شما همراهی می‌کند. بازی دیگر، صدای حیوانات است. 

مثلا بگویید «اوه الان صدات مثل یه بچه شیر شده، بذار ببینم می‌تونی مثل یه گربه کوچولو حرف بزنی؟» اگر همچنان کودک شما جیغ می‌کشد بهتر است به او اعتنا نکنید یا چشم در چشم او بدوزید و بگویید «وقتی جیغ می‌زنی منظورت را نمی‌فهمم، می‌شه بگی صدای عادی‌ات کجا رفته؟» و اگر نتوانست منظورش را بیان کند، سعی کنید خودتان حدس بزنید که چه چیزی می‌خواهد؛ مثلا «شکلات می‌خوای؟ شکلات رو می‌تونی بعد غذا بخوری، ولی الان برات یه اسنک خوشمزه میارم!»

تلاش کنید به هر نحوی صدایش را پایین بیاورید. صبور باشید، حواسش را پرت کنید یا اگر خواسته نامعقولی دارد انتخاب دیگری به او بدهید.