نمی‌توانید جلوی غذا خوردنتان را بگیرید؟ چشمتان را ببندید!

به گزارش بولتن نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران، اگر چشمان شما با دیدن شیرینی‌های شکلاتی برق می‌زنند، دلیل شیمیایی دارد: غذاهای شکردار سبب برانگیخته شدن جریان سریعی از هورمون دوپامین می شوند (هورمون مغزی که با سرخوشی و اعتیاد همراه است) که حاصل آن را می‌توان در شبکیه چشم مشاهده کرد.
در یک تحقیق جدید که  نتایج آن در ژورنال Obesity (یا چاقی) منتشر شده است، از روشی جدید به نام الکترورتینوگرافی (ERG) (ابزاری که به طور معمول توسط چشم پزشک برای ارزیابی تخریب شبکیه چشم استفاده می‌شود) استفاده کرده است تا دریابد چه چیزی سبب می‌شود که افراد نتوانند در برابر خوردن برخی از غذاها مقاومت کنند.

راه جدیدی برای بررسی دوپامین
یک متخصص تغذیه از دانشگاه درکسل به نام جنیفر ناسر، نخستین کسی بود که ایده خلاقانه استفاده از ERG را برای ارزیابی ارتباط بین غذا و دوپامین پیشنهاد کرد.

ناسر بعد از مطالعه در مورد استفاده از ERG در تحقیق‌های مربوط به معتادان به کوکائین، به این فکر افتاد که شاید از این روش بتوان برای مطالعات مربوط به چاقی هم استفاده کرد.

ناسر گفت: «من همیشه دوست داشتم که بتوانم میزان پاسخ دوپامین به غذا را ارزیابی کنم، اما دیگر روش‌ها یا بسیار تهاجمی هستند (مانند یک ضربه نخاعی) و یا بسیار گران (مانند اسکن PET که هزینه هر جلسه آن ممکن است به 2000 دلار و یا بیشتر برسد). الکترورتینوگرافی در واقع یک فرایند بالینی بسیار قدیمی است که بسیار ساده‌تر از روش‌های فوق است، این روشی است که شما می‌توانستید حتی در مطب چشم پزشک هم انجام دهید».

دانشمندان پیش از این می‌دانستند که نور، نورون‌های دوپامین را در شبکیه فعال می کند، و مصرف شکر و چربی هم دوپامین را در ناحیه به اصطلاح میان مغزی، آزاد می‌کنند. اما به گفته ناسر تا به حال، گمان بر این بود که این دو سیستم ارتباطی با هم ندارند.

او گفت: «بسیاری از متخصصین شبکیه به من گفتند که استفاده از ERG در این مسیر شاید موثر واقع نشود»، اما زمانی که ناسر نتیجه گیری‌های چندین مطالعه دیگر را که دوپامین را هم در مغز و هم در چشم بررسی کرده بودند، به هم ارتباط داد، «به نظر منطقی بود».

این مغز شما است بر روی شیرینی
ناسر و همکارانش در مرکز تحقیقاتی تغذیه چاقی در نیویورک، نوری را بر روی چشم افرادی تاباندند که هر کدام یکی از سه نوع ماده زیر را خورده بودند: آب، شیرینی‌های شکلاتی و سومی هم داروی متیل فنیدیت که ماده‌ای شناخته شده برای افزایش سطوح دوپامین در مغز است. هنگامی که نور به عصب نوری برخورد می‌کرد، عصب‌ها سیگنال الکتریکی را تولید می‌کردند که با استفاده از ERG قابل اندازه گیری بودند، مقادیر قرائت شده نشان می‌داد که چه میزان دوپامین آزاد شده است.

آنها دریافتند که میزان افزایش دوپامین پس از خوردن شیرینی با میزان افزایش دوپامین پس از مصرف دارو برابری می‌کند، در حالی که نوشیدن آب تاثیر چندانی بر دوپامین ندارد.

به عبارت دیگر، دلیل علمی برای این مسئله وجود دارد که چرا وقتی یک شیرینی خورده‌اید باز هم شیرینی دیگری می‌خواهید.

به گفته ناسر شکر و چربی موجود در شیرینی‌ها نقش بیشتری نسبت به شکلات دارند. تنها دلیل این که آنها از شیرینی‌های شکلاتی در پژوهش خود استفاده کردند، این بود که اولین فرد داوطلب آزمایش، از آن به عنوان غذای مورد علاقه خود یاد کرده بود. وی می‌خواهد در پژوهش‌های بعدی، پاسخ‌های افراد را به غذاهای دیگر و برای مغذی‌های تنها مانند شکر آزمایش کند.

ناسر به این نکته اشاره کرد که این یک مطالعه کوچک با تنها نه نفر بود و این نتایج باید قبل از هر نتیجه گیری، در گروه‌های بزرگتر تکرار شوند. اما این مسئله که استفاده از ERG می‌تواند چه تاثیری بر زندگی افرادی که علاقه به خوردن خیلی زیاد یک سری غذاهای خاص دارند داشته باشد، او را شگفت زده کرده است، به خصوص که چاقی در کشورهای توسعه یافته رو به افزایش است: بیشتر از یک سوم افراد بالغ در ایالات متحده، چاق هستند.

ناسر گفت: «روزی را می‌توانم ببینم که در نهایت از این فرایند به عنوان روشی برای آزمایش کردن اثر غذاهای متفاوت بر روی افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند اختلال تغذیه استفاده شود».

او مثال فرضی هم ارائه کرد: برخی افراد می‌گویند که آنها غذاهای متفاوت را به یک اندازه دوست دارند، اما یک آزمایش با ERG نشان می‌دهد که یکی از آن غذاها منجر به آزاد شدن یک پیک لحظه‌ای چشمگیر دوپامین می‌شود. او گفت: «سپس شما می‌توانید به آنها بگویید: خوب ، شما شاید باید از خوردن غذاهای خاصی اجتناب کنید، زیرا شما احتمالا تمایل بیش از حدی به خوردن آن دارید».

آیا این بدین معنی است که ما از این پس به جای تقویت اراده خود، باید مغزمان را برای خوردن بیش از حد ملامت کنیم؟

ناسر گفت: «خوب از بعضی جنبه‌ها، شما می‌توانید بگویید که بیشتر رفتار ما بر اساس چیزهایی است که در مغز ما در جریان است. اما این به این معنی نیست که ما قادر به انتخاب نیستیم».