حقوق فارغ التحصیلان دانشگاه چقدر است؟

روزنامه هفت صبح: این روزها درحالی که در آستانه برگزاری کنکور دانشگاه ها هستیم و مدت کوتاهی از کنکور کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد گذشته است؛ این سوال مطرح می شود چرا برخی رشته ها تا این حد پرمتقاضی و محبوب هستند؟ هنوز هم صفحات موقعیت های شغلی نیازمندی ها را که ورق می زنید بازار اشتغال رشته های فنی و مهندسی، بازرگانی و حسابداری از بقیه داغ تر است. آیا علت این استقبال درآمد مناسب این شغل هاست؟ آیا حجم انبوه این فرصت های شغلی باعث پایین آمدن حداقل حقوق آنها نشده است؟ در سال های آینده فرصت های شغلی برای چه رشته هایی افزوده خواهد شد؟

در یک دهه اخیر زمینه فعالیت برای فارغ التحصیلان رشته های مهندسی برق و مکانیک بیش از گذشته فراهم شده است. با این حال به علت حجم انبوه فارغ التحصیلان این رشته ها کف حقوق برای افراد تازه کار تا حد قابل توجهی پایین آمده است. به طوری که یک مهندس برق الکترونیک بدون سابقه کار، به طور معمول بین 700 هزار تا یک میلیون تومان دریافت می کند.

 البته برخی شرکت ها که لزوما به طور تخصصی به مهندسان برق نیاز ندارند هم از تکنسین هایی با مدرک دیپلم فنی برق یا کاردانی برق برای کارهای نصب و راه اندازی سیستم با حقوق 600 هزار تومان استفاده می کنند. البته این افراد از حق ماموریت روزانه هم برخوردار می شوند. همین حالا یکی از شرکت های خصوصی پایتخت برای مونتاژ و طراحی بُردهای الکترونیکی و نصب و راه اندازی سیستم های تله متری به مهندسین برق کارمند خود 600 هزار تومان حقوق می دهد. سعید پارسایی یک فارغ التحصیل رشته برق الکترونیک در این مورد به هفت صبح می گوید: «اگر کسی در این رشته سابقه کار و سواد بالایی داشته باشد دو تا سه میلیون تومان هم شرکت ها حاضرند به او بپردازند. البته در حال حاضر فرصت های شغلی برای گرایش برق – قدرت بیشتر است و شرکت های دولتی با حداقل حقوق 1.5 میلیون تومان هم استخدام می کنند.» 

لابلای صفحات نیازمندی ها به دفعات به شرکت هایی برخورد می کنید که نیاز به برنامه نویس دارند که اکثر فارغ التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر نرم افزار هستند. دامنه تغییرات حقوق این افراد بسیار گسترده است از 500 هزار تومان تا چهار میلیون تومان! البته مهندسین کامپیوتری که در بخش طراحی و مدیریت سایت فعالیت می کنند هم بازار کار پررونقی دارند. این افراد اگر به صورت شخصی و پروژه ای فعالیت کنند، می توانند کسب و کار خوبی داشته باشند اما اگر به استخدام شرکت ها دربیایند بین یک تا دو میلیون تومان ماهانه حقوق می گیرند؛ البته از این نکته نگذریم که تعداد افرادی که صاحب این تخصص هستند، بسیار زیاد است و این موضوع شرایط کار را بسیار رقابتی کرده است.

در بین مهندسان مکانیک هم درآمدها به تفکیک گرایش و میزان سابقه کار متفاوت است. مدیر مالی یکی از شرکت های خصوصی فعال در حوزه آب و فاضلاب و دبی سنجی به هفت صبح می گوید: «در حال حاضر مهندسین مکانیک تازه کار با حقوقی بین 600 تا 800 هزار تومان در این شرکت مشغول هستند.»

آرش حقی یکی از فارغ التحصیلان رشته مهندسی مکانیک طراحی جامدات توضیح می دهد: «مهندسین مکانیک فعال در بخش طراحی و تولید، بسته به تجربه کاری تا سقف یک میلیون و 200 هزار تومان درآمد دارند.» 

در شرکت های دولتی مثل کارخانه های خودروسازی، به مهندسین مکانیک ساخت تولیدو طراحی جامدات از یک میلیون تومان به بالا بسته به تجربه کاری و پست اجرایی حقوق می دهند. 

فارغ التحصیلان رشته های شیمی هم که در کارخانه های رنگ خودروسازان فعالیت می کنند، معمولا به همین میزان حقوق می گیرند. فعالیت در رشته مهندسی عمران زمینه های گوناگونی دارد. برخی به صورت پروژه ای طراحی یک سازه بتنی یا فولادی را به عهده می گیرند و به علت رقابت شدید، شاید حاضر باشند یک ساختمان معمولی چهار، پنج طبقه را با یک تا دو میلیون تومان انجام بدهند. سرپرستی کارگاه معمولا محل تجربه اندوزی مهندسین عمران تازه کار است و افراد حرفه ای تر دارای پروانه اشتغال سازمان نظام مهندسی کار نظارت را برعهده می گیرند. 

درآمد حقوق گروه اول به رغم زحمت زیاد خیلی دندانگیر نیست و با زیر یک میلیون تومان هم برخی فارغ التحصیلان در این بخش مشغول می شوند اما افراد باتجربه تر درآمدهای بهتری دارند.

شغل معلمی از آن دسته مشاغلی است که به رغم احترام و موقعیت خاصی که از لحاظ فرهنگی و اجتماعی برای آن قائل هستند، در بحث درآمدی از جایگاه خاصی برخوردار نبوده و بیشتر فارغ التحصیلان دانشگاهی این شغل را مفری برای فرار از زیر بار بیکاری انتخاب می کنند. در شرایط کنونی کمتر افرادی پیدا می شوند که فارغ از مسائل مالی با عشق به تدریس شغل معلمی را به عنوان تنها منبع درآمدی خود انتخاب کنند.

البته در چند سال اخیر و به واسطه تبدیل شدن کنکور به سدی غیرقابل نفوذ و همچنین به وجود آمدن مدارس غیرانتفاعی بسیاری از دانش آموختگان رشته های مختلف و به فراخور توانایی تحصیلی خود جذب آموزشگاه های آزاد کنکور و مدارس غیرانتفاعی شده و بعضا هم با کسب شهرت توانسته اند درآمدهای میلیونی را کسب کنند اما به طور معمول آگهی های استخدام نشان می دهند بیشتر آموزشگاه ها سعی دارند با جذب فارغ التحصیلانی کم سابقه رشته های پایه همچون ریاضی و فیزیک و رشته های عمومی همچون زبان و ادبیات فارسی و انگلیسی این افراد را با حقوق های پایین و غالبا ساعتی به استخدام درآورند. به عنوان مثال یکی از آموزشگاه های کنکور که آگهی استخدام دبیر ریاضی داده، درخصوص میزان درآمد و نحوه پرداخت می گوید: «ما به دبیری نیاز داریم که تدریس در کلاس های گروهی را به عهده بگیرد. البته میزان پرداخت ها متناسب با سابقه کار متفاوت است اما حداقل درآمد ماهانه 600 هزار تومان بوده به علاوه اینکه درصدی هم به عنوان حق التدریس از مجموع درآمد کلاس به دبیر پرداخت خواهد شد.» وی در پاسخ به اینکه آیا بیمه شامل حال دبیر می شود، گفت: «با توجه به استخدام قراردادی، بیمه و مزایا شامل حال دبیر نخواهد شد و فقط دبیران رسمی آموزش و پرورش از این مزایا برخوردار هستند.»

البته لازم به ذکر است هم اکنون تنها تفاوت دبیران شاغل در آموزش و پرورش و آموزشگاه های آزاد در مزایا است وگرنه میزان دریافتی دو گروه تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.

رشته هایی همچون حسابداری و مدیریت هم از جمله مشاغلی است که برخلاف تصور و ذهنیت اکثر مردم از درآمد نسبتا پایینی برخوردار هستند به گونه ای که در تبلیغات استخدامی کمتر شرکتی را می توان یافت که حقوق و مزایای بالایی را برای فارغ التحصیلان این رشته های دانشگاهی در نظر گرفته و بیشتر این افراد در مشاغلی به غیر از رشته تحصیلی خود به فعالیت مشغولند. در این رابطه یکی از شرکت های بازرگانی به هفت صبح می گوید: «فارغ التحصیلان رشه حسابداری با دو سال سابقه کار معمولا به عنوان کمک حسابدار و با حقوقی در حدود 550 هزار تومان در ماه استخدام می شوند. ضمن آنکه ممکن است مزایایی همچون بیمه و عیدی را نیز دریافت کنند.»

وی درخصوص رشته های بازرگانی می گوید: «فارغ التحصیلان رشته بازرگانی که از لحاظ موقعیت استخدامی در مکان بعدی قرار دارند معمولا با سابقه کار دو ساله یا به عنوان کمک حسابدار و یا در واحدهای بازرگانی و فروش به کار گرفته شده و از حقوق 480 هزار تومانی در ماه برخوردارند، ضمن اینکه این گروه معمولا مزایای بیمه و عیدی را دریافت نمی کنند.»

وی درخصوص رشته های مدیریت هم می گوید: «فارغ التحصیلان رشته های مدیریت اگرچه ممکن است در آینده از موقعیت شغلی بهتری نسبت به حسابداری و یا بازرگانی برخوردار باشند اما در شرایط مساوی و با سابقه کار دو ساله در هنگام استخدام از موقعیت پایین تری نسبت به دیگر رشته ها بهره مندند.»

این کارفرما می گوید: «افرادی که قصد کار در رشته های مدیریتی را دارند باید سابقه کار بالایی داشته باشند و در نداشتن سابقه بالا معمولا شرکت ها آنها را در مشاغل بازرگانی و کارگزینی به کار می گیرند. البته این افراد امکان کسب موقعیت های مدیریت همچون مدیریت اداری و کارگزینی را دارا هستند.»