پاکستان؛ آبشخور مشکلات داخلی و شاه کلید حل مشکلات منطقه ای

در درجه اول باید در نظر داشت که در پاکستان برای اولین بار است که یک دولت دموکراسی جای خود را به یک دولت دموکراسی دیگر می دهد و نواز شریف برای سومین بار به عنوان نخست وزیر انتخاب می‌شود.

نواز شریف بیست و چهارمین نخست وزیر پاکستان است. از بین 24 نخست وزیر پاکستان 6 تن از آنان به عنوان نخست وزیر موقت روی کار آمدند و دوران زمامداری آنان بسیار مختصر بود.

به علت اختلاف بین دولت و ارتش هیچ یک از نخست وزیر‌های پاکستان نتوانستند مدت قانونی را که برای آن انتخاب شده بودند سپری کنند.

در تاریخ 60 ساله پاکستان به مدت 25 سال جایگاه نخست وزیر در دولت خالی بود یا به عبارتی نخست وزیر ارزشی نداشت و فقط یک مقام تشریفاتی به حساب می‌آمد!

این ثبات نسبی سیاسی که در دوره اخیر نخست وزیری پاکستان به وجود آمده است، موجب آن شده است که کشورهای غربی نسبت به نقش این کشور در منطقه شبه قاره توجه بیشتری داشته باشنو به همین دلیل است که در ابتدای کار نخست وزیر انگلستان و وزیر امور خارجه آلمان از سفر قریب الوقوع خود به پاکستان خبر دادند و هند نیز از برقراری مجدد روابط میان دو کشور خبر داد.

حال باید دید که مهم ترین چالش های پیش روی نواز شریف در عرصه بین الملل چیست و چه راهکاری در قبال آن دارد.

پهپاد های آمریکایی و مشکلات امنیتی افغانستان

در حالی که بسیاری از مشکلات خارجی پاکستان از حضور نظامی آمریکا در این کشور نشات می گیرد، در جریان این انتخابات شاهد آن بودیم که ضد آمریکایی ترین شعارها از سوی حزب مسلم لیگ مظرح شد.

در همین رابطه آخرین نظرسنجی گالوپ نیز نشان می داد که مردم پاکستان در میان 130 کشور جهان دارای منفی ترین نگاه نسبت به رهبری آمریکا هستند. نواز شریف، پیروز انتخابات پارلمانی پاکستان در تبلیغات انتخاباتی خود و پس از پیروزی به صراحت اعلام کرد که در روابط آمریکا و پاکستان تجدید نظر می کند. نواز شریف اعلام کرد که «حملات هواپیماهای بدون سرنشین چالشی برای حق حاکمیت ما است. البته ما این موضوع را بسیار جدی می گیریم و آن را در جریان نشست های مختلف با آمریکایی ها مطرح کرده ایم.»  شاید از این روست که وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد، وزیر امور خارجه این کشور تصمیم دارد به محض تشکیل دولت جدید در پاکستان به این کشور سفر کند.

در حالی که بسیاری از مشکلات از مسائل داخلی پاکستان منبعث می شوند، قرار گرفتن پاکستان در همسایگی افغانستان چالش هایی را برای این کشور در این برهه زمانی به همراه خواهد داشت. دولت نواز شریف در زمان خروج نیروهای خارجی از افغانستان و تداوم سیاست آمریکا در استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین علیه افغانستان و پاکستان به قدرت می رسد که این دو عامل الزامات امنیتی و سیاسی به همراه دارد.

در واقع ناامنی های منبعث از افغانستان چالش امنیتی مهمی برای پاکستان مطرح می کند و حملات هوایی آمریکا در پاکستان نیز علاوه بر تلفات در کشور موجی از نارضایتی مردمی در پاکستان ایجاد کرده است.

لذا مدیریت روابط با آمریکا در مواجهه با این حملات و توجه داشتن به اهمیت کمک­های اقتصادی از سوی آمریکا برای پاکستان موضوعی است که می تواند چالشی سخت برای دولت نواز شریف محسوب گردد.

اما اینکه امریکا به درخواست نواز شریف برای توقف حملات پهپادها پاسخ مثبت دهد قابل تامل است. زیرا نواز شریف پس از پیروزی در انتخابات 11 می پارلمانی پاکستان از امریکا خواست حملات خود را به مناطق قبایلی متوقف کند اما باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا نه تنها به این درخواست نواز شریف اعتنا نکرد بلکه این حملات را قانونی دانست.علاوه براین اخیرا امریکا به حملات خود ادامه داد که چندین تن کشته و مجروح شدند.این بدان معنا است که امریکا هیچ توجهی به مواضع دولت جدید و درخواستهای مردم برای توقف حملات پهپادها ندارد و همچنان به حملات ادامه خواهد داد.

هندوستان و روی خوش به ثبات سیاسی در پاکستان

مشکلات مرزی هند و پاکستان از سال ها و دهه ها قبل میان این دو کشور باقی مانده است و یکی از موانع جدی بر سر راه حل این مشکل عدم ثبات سیاسی در پاکستان است.

اگرچه نواز شریف سیاست عادی سازی روابط با هند را در پیش گرفته است اما از جمله چالش های مهم پیش روی وی مخالفت نیروهای داخلی پاکستان با عادی سازی روابط است که به نظر می رسد شریف راه سختی را در راه تحقق ایت سیاست خود در پیش دارد.

«سلمان خورشید» وزیر خارجه هند در این رابطه، گفت: «نواز شریف» نخست وزیر جدید پاکستان یک سیاستمدار پر دل و جرأت است لذا از اعتراض برخی مخالفان داخلی نمی‌هراسد و مذاکره با هند را ادامه خواهد داد.

سیاست نواز شریف مبنی بر عادی سازی روابط با هند هر چند نشان از اولویت های اقتصادی در دولت او و کاهش هزینه­های نظامی در کنار عوامل سیاسی دارد اما ممکن است باعث بروز مخالفت های جدی علیه دولت او در عرصه داخلی گردد.

حال باید دید که نواز شریف نخست وزیر که هم زمان وزارت امور خارجه و دفاع را نیز بر عهده دارد، چگونه خواهد توانست این گره های مهم و اساسی را در سیاست خارجی خود حل نماید.