مردمی سازی اقتصاد به عنوان یکی از راهبردهای اساسی اقتصاد مقاومتی در منظر منابع دینی

* نقش آفرینی مردم در قالب سازمان‌های مردمی، بخش خصوصی و تعاونی­ها

* الزام همکاری دو جانبه مردم و مسئولان برای تحقق پیشرفت اقتصادی

* اطلاع رسانی و نقد وضعیت موجود اقتصاد ملی

علامه طباطبایی در ذیل آیه «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه» می‌فرمایند: دشمن منافع يك جامعه اسلامى، دشمن منافع تمامى افراد است، و بر همه افراد است كه قيام نموده و دشمن را از خود و از منافع خود دفع دهند، و بايد براى چنين روزى نيرو و اسلحه زير سر داشته باشند، تا بتوانند منافع خود را از خطر دست برد دشمن نگهدارند، گو اينكه پاره‌اى از ذخيره هاى دفاعى هست كه تهيه آن جز از عهده حكومتها بر نمى‌آيد، و ليكن پاره‌اى ديگر هم هست كه مسؤول تهيه آن خود افرادند، چون حكومت هر قدر هم نيرومند و داراى امكانات زيادى باشد به افراد مردم محتاج است، پس مردم هم به نوبه خود بايد قبلاً فنون جنگى را آموخته و خود را براى روز مبادا آماده كنند. پس تكليف (و اعدوا...)، تكليف به همه است.(ترجمه المیزان، ج9، ص152)

موضوع مردمی‌سازی اقتصاد که به منظور مشارکت حداکثری افراد جامعه و محدود کردن حیطه فعالیت‌های دولتی انجام می‌شود، رویکرد عصر حاضر مدیریت کشور را تشکیل می‌دهد. در اوایل انقلاب تلاش دولت ها برای بزرگ کردن دولت و به دست گرفتن های اقتصادی است، در حالی که گذشت زمان ناکارآمدی این رویکرد را نشان داد.

اما از جمله موضوعاتی که در مفاهیم فوق می‌توان مویداتی از نقل برای آن ارائه کرد بحث مشورت که در واقع ارزش قائل شدن برای عقل جمعی در تصمیم گیری و حل مسائل و مشکلات اقتصادی کشور و استفاده از توان بالقوه دانشی موجود در دانشگاه هاست. هم چنین موضوع مشورت می‌توان میان مسئولین دستگاه های مختلف مطرح باشد که این امر خود زمینه ساز افزایش همکاری و هماهنگی دستگاه ها و سازمان های کشور را فراهم خواهد ساخت. موضوع دیگری که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد بحث اهمیت نقد و انتقاد از دیدگاه اسلامی‌است که به پویایی و خلاقیت منجر خواهد شد.

اهمیت موضوع مشورت برای مسئولین دولتی و غیردولتی برای تحقق اهداف اقتصادی تا جایی است که در روایات هیچ استثنایی برای افراد نیازمند به مشورت قائل نشده اند:

« رسول اكرم صلى الله عليه و آله: ما يَستَغنى رَجُلٌ عَن مَشوَرَةٍ؛ هيچ كس از مشورت بى نياز نيست. (نهج الفصاحه، ح 1637)

« امام حسن عليه السلام : ما تَشاوَرَ قَومٌ إِلاّ هُدوا إِلى رُشدِهِم؛ هيچ ملّتى با هم مشورت نكردند مگر آن كه راه درست خود را پيدا كردند. (تحف العقول، ص 233)

« امام على عليه السلام :خَيرُ مَن شاوَرتَ ذَوُواالنُّهى وَالعِلمِ وَاولُوا التَّجارِبِ وَالحَزمِ؛ بهترين كسى كه با او مشورت كنى كسى است كه صاحب عقل و علم و تجربه ها و دورانديشى باشد. (غررالحكم، ج3، ص428، ح4990)

« امام على عليه السلام: مَنِ استَبَدَّ بِرَيِهِ هَلَكَ وَمَن شاوَرَ الرَّجالَ شارَكَها فى عُقولِها؛ هر كس خود رأى شد هلاك مى شود و هر كس با افراد صاحب نظر مشورت كند در عقل آنان شريك مى شود. (نهجالبلاغه، قصار161)

« رسول اكرم صلى الله عليه و آله: مُشاوَرَةُ العاقِلِ الناصِحِ رُشدٌ وَيُمنٌ وَتَوفيقٌ مِنَ اللّه فَإِذا أَشارَ عَلَيكَ النّاصِحُ العاقِلُ فَإِيّاكَ وَالخِلافَ فَإِنَّ فى ذلِكَ العَطَبَ؛ مشورت كردن با عاقِل خيرخواه مايه هدايت و ميمنت است و توفيقى است از جانب خداوند، پس هرگاه خيرخواه عاقل تو را راهنمايى كرد، مبادا مخالفت كنى كه موجب نابودى مى شود.(محاسن، ج2، ص602، ح25)

اما شاخص هایی برای افرادی که می‌توان با آنها مشورت کرد در روایات دیده می‌شود:

ü امام على عليه السلام: شاوِر فى اُمورِكَ الَّذينَ يَخشَونَ اللّهتَرشُد؛ در كارهاى خود با افراد خدا ترس مشورت كن، تا راه درست را بيابى.(غررالحكم، ج4، ص179، ح5756)

ü امام على عليه السلام: لا تَستَشِرِ الكَذّابَ فَإِنَّهُ كَالسَّرابِ يُقَرِّبُ عَلَيكَ البَعيدَ وَ يُبَعِّهُ عَلَيكَ القَريبَ؛ با دروغگو مشورت نكن، چون دروغگو، مانند سراب، دور را در نظرت نزديك نشان مى دهد و نزديك را دور.(غررالحكم، ج6، ص310، ح10351)

ü رسول اكرم صلى الله عليه و آله: يا عَلىُّ لاتُشاوِر جَبانا فَإِنَّهُ يُضَيِّقُ عَلَيكَ المَخرَجَ وَلاتُشاوِرِ البَخيلَ فَإِنَّهُ يَقصُرُبِكَ عَن غايَتِكَ وَلاتُشاوِر حَريصا فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ شَرَّها؛ اى على با ترسو مشورت مكن، زيرا او راه بيرون آمدن از مشكل را بر تو تنگ مى كند و با بخيل مشورت مكن، زيرا او تو را از هدفت باز مى دارد و با حريص مشورت مكن، زيرا او حريص بودن را در نظرت زيبا جلوه مى دهد.(عللالشرايع، ج2، ص559، ح1)

ü امام على عليه السلام: قَد خاطَرَ بِنَفسِهِ مَنِ استَغنى بِرَأيِهِ؛ هر كس خود را، از رأى و نظر ديگران بى نياز بداند، خودش را به خطر انداخته است. (من لايحضره الفقيه، ج4، ص 388، ح 5834)

ü امام صادق علیه السلام: لا تُشـاوِر اَحمَق وَ لاتَستَعِنَّ بَکَذّابٍ وَ لاتَثق بِمَوَدَهِ مُلُوک؛ با احمق مشورت نکن و از دروغگو یارى مجو و به دوستى زمامداران اعتماد مکن. (تحف العقول،ص316)