تحولات جدید ترکیه و کاهش ارزش پول این کشور

به گزارش بولتن نیوز به نقل از  رویداد، چندین روز است که در ترکیه، شرایط و اوضاع اجتماعی رو به وخامت است و مردم این کشور خواهان برکناری اردوغان و اصلاح ساختار سیاسی این کشور هستند، به همین سبب با توجه به اصول و شرایط مباحث جنبش های سیاسی و اسلامی به تحلیل جنبشهای ترکیه پرداختیم و آن را مورد بررسی قرار داده ایم.

موقعیت خاص جغرافیایی ترکیه موجب شده است که این کشور از موقعیت استراتژیکی هم برخوردار باشد، این سرزمین همانند پلی دو منطقه مهم و استراتژیکی بالکان و خاورمیانه را به یکدیگر متصل می کند. وجود نفت در خاورمیانه به بحران های متعدد، در این منطقه موجب افزایش اهمیت ترکیه گشته، همچنین نزدیکی این کشور به دریای سیاه، اژه، مدیترانه و وجود دو تنگه مهم بسفر و داردانل، باعث شده است کالاهای مصرفی اروپا از طریق ترکیه به خاورمیانه ارسال شود.

ترکیه در اوایل دوره جنگ سرد (1953م) به علت وحشتی که از حمله شوروی سابق داشت، به عنوان بازوی شرقی بلوک غرب به پیمان نظامی ناتو پیوست و پس از فروپاشی شوروی احتمال می رفت که از اهمیت نقش ترکیه کاسته شود اما به علت همجوار شدن این کشور با کشورهای مشترک المنافع (جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان) و وجود منابع نفت و گاز در این منطقه، دوباره مورد توجه غرب قرار گرفت. ترکیه در دوره اشغال کویت به دست نیروهای عراق و در جنگ خلیج فارس (1991) به موازات جبهه سعودی، جبهه ای در شمال عراق گشود و فعالانه علیه حضور نظامی عراق در کویت به نیروهای متحدین کمک کرد. پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران (1979) کشورهای غربی سعی کردند از طریق نفوذ ترکیه به آسیای مرکزی و قفقاز و انحصاری ساختن بازارهای این مناطق از نفوذ ایران بکاهند و حضور خود را از این طریق افزایش دهند.

منطقه گرایی در سیاست خارجی ترکیه که بعد از قدرت یافتن حزب عدالت و توسعه وارد فاز جدیدی شده بود، طی دو دوره پیشین دولت اردوغان، عمدتاً به سیاست کاهش تنش با همسایگان اتکا داشت. با اوج گیری بیداری اسلامی در خاورمیانه عربی، جمهوری ترکیه که براساس سیاست های حزب عدالت و توسعه مدافع آزادی های مدنی و حقوق بشر در داخل ترکیه و در جهان خارج بود و نیز به منظور نزدیک سازی نظام های سیاسی کشورهای منطقه با نظام سیاسی خود از مطالبات مردمی در این کشورها حمایت کرد. فرایند مداخله ترکیه در این جنبش ها نیز عمدتاً با توصیه و نصیحت به حاکمان این کشورها آغاز می شد و پس از اوج گیری انقلابات به حمایت کامل از حرکت های مردمی و در مواردی مانند لیبی مداخله نظامی در قالب های گروهی (مانند ناتو) منجر می شد. ولی درمورد سوریه و بحرین، سیاست اسلام گرایان میانه رو ترکیه تغییر کرد. دولت اردوغان درمورد سوریه بیش از حد و انتظار مداخله کرده و به یکباره از مناسبات 10 ساله بدون توجه به گزینه های دیگر، چشم پوشیده است که این مسئله نگرانی هایی را در داخل ترکیه به همراه دارد.

اعتراضات مردمی بسیاری از شهرهای ترکیه را فراگرفته است. این تصویری است که هم اکنون بسیاری از رسانه‌های خبری آن را از داخل ترکیه گزارش می‌دهند و به نظر می‌رسد که تلاش‌ شماری از رسانه‌های طرفدار «رجب طیب اردوغان»، نخست وزیر ترکیه برای سرپوش نهادن بر این اعتراض‌ها راه به جایی نبرده است، چراکه دامنه اعتراض‌ها چنان گسترده و سرکوب‌ها چنان شدید است که جایی برای سرپوش نهادن بر آنها نگذاشته است. تصاویر منتشر شده در پایگاه‌های مختلف اینترنتی به خوبی بیانگر میزان و حجم خشونت به کار رفته علیه معترضان ترک است.

این نحوه تعامل دولت ترکیه و برخی رسانه‌ها با آنچه در این کشور درحال روی دادن است را تنها باید «انقلاب مردمی»و«جنبش اجتماعی» علیه دولتی به شمار آورد که مدعی «به صفر رساندن مشکلات» با کشورهای منطقه و به ویژه کشورهای همجوار خود بود، اما نه تنها از هیچ اقدامی برای دخالت در امور برخی کشورها از جمله سوریه و قتل عام مردمی بی‌گناه و ارسال تروریست‌هایی برای از بین بردن آنها فروگذاری نکرد بلکه هم اکنون حتی نتوانسته مشکلاتی داخلی خود را نیز به صفر برساند و انتقاد و اعتراض مردم خود را به شدیدترین وجه ممکن سرکوب می‌کند.

طی چند روز گذشته از ابتدای شروع تحولات در ترکیه یکی از خبرنگاران ترک در حالی ‌که ماسک ضد گاز سمی به صورت زده بود، از اردوغان می‌خواست تا به خشونت‌ها علیه تظاهرات کنندگان این کشور پایان دهد، اما جامعه بین المللی در برابر این اقدامات سکوت اختیار کرده است. این موضوع عجیبی نیست، چراکه همه از دوگانگی معیار این جامعه که هم اکنون اصطلاح جدیدی به نام «حفظ فاصله» نیز به آن اضافه شده است، آگاه هستند.

اگرچه بسیاری تلاش کرده‌اند تا اعتراض‌های مردمی در ترکیه را اعتراض به برکندن ریشه‌های چند درخت و آسیب به محیط زیست تعریف کنند و آن را در آن قالب جای دهند، اما برای کسانی‌که به امور واقف هستند، کاملا روشن و واضح است که این اعتراض‌ها ریشه در کجا دارد؟ برای مردم ترکیه محرز شده که دولت این کشور نه تنها علیه ملل دیگر توطئه می‌کند، آنها را می‌کشد، در امور کشورهای دیگر دخالت می‌کند، به بحران‌ها دامن می‌زند و به عامل قتل و کشتار و آوارگی و بی‌پناهی ملتی و نابودی و ویرانی کشورهای دیگر تبدیل شده است، بلکه علیه مردم خود نیز توطئه می‌کند.

بدون تردید آنچه امروز در ترکیه روی می‌دهد، تظاهرات برحق و مشروع مردم ترکیه علیه دولت این کشور و اعتراض به اقدامات و سیاست‌های آن است تا به جهانیان ثابت شود که از این پس دولت اردوغان از جایگاه مردمی نیز برخوردار نیست و مشروعیت مردمی آن سقوط کرده است.

نائب رئیس حزب «کار» ترکیه در اولین اظهار نظر درباره اعتراض‌های مردمی جاری در ترکیه تاکید کرده است که آنچه در ترکیه هم اکنون درحال روی دادن است، انقلاب علیه دیکتاتوری است که 11 سال در این کشور ادامه داشت.

«عبد الله کمال»، خبرنگار ترک نیز اعتراض‌های مردمی جاری در ترکیه را انفجار غیر منتظره خشم مردم این کشور دانسته و تاکید کرده که این اعتراض‌ها ثابت کردند، رشد و ثبات اقتصادی به تنهایی نمی‌تواند حکومت‌ها را از گزند اعتراض‌های مردمی در امان نگه دارد و صرف نظر از توجه به اقتصاد دولت‌های ترکیه باید یاد بگیرند که چگونه خود را از بحران‌های سیاسی حاکم بر منطقه خاورمیانه دور و در امان نگه دارند.

تایثر تحولات اخیر بر کاهش قیمت لیره در ترکیه

ارزش سهام در بازار بورس استانبول و همچنین نرخ برابری لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا در پی بروز ناآرامی‌های گسترده مردمی دچار افت شدید شدند.

شاخص بازار بورس استانبول با افتی 6/43 درصدی از 80/43 درصد به 79/04 درصد کاهش یافت و هر لیره ترکیه با افت ارزش معادل 1/891 دلار آمریکا معامله شد. این در حالی است که جمعه گذشته هر لیر برابر با 1/87 دلار آمریکا بود.

در حالیکه شدیدترین اعتراضات ضددولتی در یک دهه اخیر وارد چندمین روز خود می‌شود، معترضین ترک با پلیس ضدشورش درگیر شدند. برخی معترضین دفاتر حزب حاکم عدالت و توسعه را به آتش کشیدند. در شهر بندری ازمیر، معترضین با بمب‌های دستی آتش‌زا به دفاتر حزب عدالت و توسعه حمله کردند. تصاویر تلویزیونی حکایت از بروز آتش‌سوزی در این دفاتر داشت.

نگرانی آمریکا و جان کری از تحولات ترکیه

وزیر خارجه آمریکا با بیان اینکه ترکیه نقش زیادی در حل بحران سوریه دارد اعلام کرد که تظاهرات ترکیه و تنش های داخلی آن نگران‌کننده است.

وزیر خارجه آمریکا با اشاره به تظاهرات ترکیه و ناآرامی های اجتماعی در این کشور گفت: تحولات ترکیه و خشونت‌ و درگیری در این کشور نگران‌کننده است و دولت آنکار نقش زیادی در حل بحران سوریه دارد.

ملل آزادی‏خواه منطقه آگاه باشند که ترکیه محصول رهبرتراشی سناریوپردازان آمریکایی و ایادی منطقه‏ای استکبار جهانی است.به همین منوال در آینده ای نزدیک شاهد وقوع بیداری مردم ترکیه خواهیم بود.