چرا حفاظت از یوزپلنگ ایرانی مهم است؟

مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی گفت: در حالی که بیشتر مردم گمان می‌کنند که وجود یوز اهمیتی در زندگی آنها نخواهد داشت، حفاظت از یوزپلنگ ایرانی نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی آنها خواهد داشت.

هومن جوکار در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: وقتی به یوزپلنگ به عنوان گونه‌ای منفرد بدون در نظر گرفتن ارتباط آن با زیستگاه نگاه شود به نظر نمی‌آید ربطی به زندگی مردم داشته باشد اما باید توجه داشت که به واسطه حفاظت از یوز ایرانی،‌شش میلیون هکتار از سطح کشور شامل 39 درصد از مناطق تحت حفاظت مراقبت و حفاظت می‌شوند.

وی ادامه داد: به عنوان مثال شهر بافق که در دل کویر قرار گرفته و حتی نمی‌توانیم باور کنیم در آن زراعت و کشاورزی وجود داشته باشد بر اثر تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست در جهت حفاظت از یوزپلنگ ایرانی از آب سالم بهره مند شده است. در حال حاضر غیر از کشاورزی، ماهی هم پرورش می‌دهند.

در صورتی که در چند کیلومتر آن طرف تر از آن که منطقه حفاظت شده ندارد چنین امکاناتی نیست.

مدیر پروژه‌های حفاظت از یوزپلنگ ایرانی اضافه کرد: همچنین در این مناطق به دلیل حفظ پوشش گیاهی برای حفاظت از این گونه در حال انقراض، روستاهای حاشیه‌ای، فشار کم تری از جانب ریزگردها متحمل می‌شوند.

جوکار افزود: آب و هوای سالم، حفاظت از تنوع زیستی با تمام اشکال آن شامل گونه و ژن از دیگر فواید اجرای این پروژه برای مردم است.

وی با بیان اینکه فاز بعدی پروژه‌های حفاظت از یوز ایرانی با مشارکت مردم محلی صورت می‌گیرد افزود: فاز بعدی این پروژه در سه منطقه به صورت پایلوت آغاز می‌شود که حداقل چهار استان کشور را پوشش می‌دهد.

به گفته وی، کنترل چرای دام با حضور مردم، مدیریت مراتع و بهره برداری از اکوتوریسم منطقه از اقداماتی است که در این فاز با مشارکت مردم صورت می‌گیرد.

مدیر پروژه حفاظت از یوز ایرانی اظهار کرد: علاوه بر آن در فاز بعدی پروژه منطقه‌ای برای شکار پایدار در نظر گرفته شده است که رویکرد جدیدی در دنیا برای حفظ گونه‌های در حال انقراض است.

وی ادامه داد: مناطقی که در آن چنین کاری انجام می‌شود باید به درجه‌ای از حفاظت برسند که تعداد گونه به حد مازاد برسد.

به گفته این کارشناس محیط زیست زمان اجرای این طرح پنج سال در نظر گرفته شده است که پس از پایان آن جوامع محلی وارد چرخه‌ی بهره برداری از جمعیت مازاد حیات وحش با حفظ ضوابط مشخص می‌شوند.

جوکار افزود: گونه‌هایی که در این طرح مدنظر قرار گرفته‌اند شامل قوچ، میش و کل و بز است که این نوع شکار با شکارهای دیگری که با کسب پروانه انجام می‌شود فرق دارد.

مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی با اشاره به اجرای موفق این طرح در کشورهای همسایه اظهار کرد: این طرح در کشور پاکستان به خوبی به اجرا درآمد و اکنون گونه‌ای مانند کل مار خور که در حال انقراض بود به خوبی احیا شده و جمعیت مازاد نیز پیدا کرده است. علاوه بر آن کشور تاجیکستان و افغانستان نیز این طرح را به اجرا درآورده‌اند.

انقراض یوزپلنگ‌ها در پی نبرد با انسان‌ها

جوکار با اشاره به اقدامات بسیار برای حفاظت فیزیکی از یوزپلنگ ایرانی اظهار کرد:‌ با وجود تهدیدات بسیاری که در مقابل این گونه وجود دارد نمی‌توانیم کنترل وضعیت این حیوان را به خوبی در دست بگیریم.

وی کاهش غذای یوزپلنگ را یکی از تهدیدهای مهم آن عنوان کرد و گفت:‌ این مساله که در نتیجه نبرد یوز و انسان به وجود آمده به دلیل تعداد بالای شکارچیان متخلف است که مشکلات بسیاری را به وجود آورده است.

وی چرای بیش از حد دام در مناطق حفاظت شده را از دیگر عوامل نابودی این گونه دانست و گفت: سطح زیادی از برخی مناطق به وسیله دام‌ها اشغال شده است که سگ‌های همراه آنها یوزپلنگ‌ها را می‌کشند. همانگونه که طی یکسال گذشته مشاهده کردیم سگ‌های گله د ر یوزپلنگ را در منطقه توران از پا درآوردند.

به گفته وی بحث توسعه نیز یکی دیگر از عوامل انقراض این گونه بوده و اکتشاف و معادن و استخراج نفت که اخیرا مطرح شده از مثال‌هایی هستند که نشان می‌دهد کنترل وضعیت مناطق حفاظت شده بسیار پیچیده شده است.

جوکار تاکید کرد: جز با شکل‌گیری فرهنگ عمومی در جهت حفظ تنوع‌زیستی از جمله گونه‌هایی مانند یوزپلنگ نمی‌توان در مقابل تهدیدها مقاومت کرد.

مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی با بیان اینکه با توجه به وسعت زیستگاه‌ها با مشکل کمبود بودجه مواجهیم افزود: در فاز‌های قبلی پروژه بودجه مورد نظر از طریق صندوق جهانی حفاظت از محیط زیست تامین می‌شد و UNDP که کمک‌هایی با مقیاس بزرگ ارائه می‌دهد اما در فاز جدید از بودجه UNDP ایران تامین خواهد شد که بسیار بیسار کم تر از بودجه فازهای قبلی است.

به گفته وی علاوه بر آنکه سازمان حفاظت محیط زیست متعهد شده به میزان بودجه سازمان ملل هزینه‌های لازم را تامین کند یکی از سمن‌های ایرانی نیز متعهد شده‌ یک سوم از هزینه اجرای این پروژه را پرداخت کند.