چرایی صرفه قاچاق گندم از ایران

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فارس، نوسانات نرخ ارز در یک سال گذشته و همچنین افزایش قیمت دلار که در نتیجه کاهش ارزش پول ملی صورت گرفته است در بسیاری از صنایع و صنوف تاثیر مستقیم خود را گذاشته است به نحوی که در یک سال گذشته بسیاری از کالاها افزایش قیمت تا 100 درصد داشته‌اند و هنوز هم تقاضاهای افزایش قیمت کالاها و خدمات در صف تصمیم‌گیری سازمان حمایت قرار دارد.در شرایط پیش‌رو، تولید کنندگان به دنبال این هستند تا با افزایش قیمت مصرف کننده بخشی از افزایش هزینه‌هایی را که به دلیل افزایش نرخ ارز صورت گرفته است را جبران کنند.

در این میان کشاورزان هم انتظاراتی دارند که با توجه به نقش‌ آنها در اقتصاد ملی و همچنین نقش بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی به نظر می‌رسد باید مسئولان پاسخ منطقی برای صدای کشاورزان داشته باشند.

سال گذشته قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان بین 420 تا 450 تومان بود و شاید همین دلیل باعث شد تا میزان خرید تضمینی گندم توسط دولت به 2 میلیون تن برسد، در حالیکه میزان تولید گندم بنابر آمار وزارت جهاد در حدود 14 میلیون تن بوده است.

بسیاری از کارشناسان دلیل عمده کاهش خرید تضمینی گندم را قیمت پایین آن و همچنین رونق گرفتن بازار آزاد گندم اعلام کردند، بر همین اساس هم دولت برای تامین گندم مصرفی مورد نیاز نانوایی‌ها در سال گذشته بالغ بر 6 میلیون تن گندم وارد کشور کرد.

اما از اوایل سال جاری که تولید گندم در مناطق گرمسیر کشور آغاز شده است، زمزمه‌های افزایش قیمت آن به انحاء مختلف مطرح شد و حتی مسائلی نظیر جایزه ویژه رئیس جمهور برای کشاورزان نیز در محافل رسانه‌ای مورد بحث و بررسی قرار گرفت تا اینکه در نهایت شورای اقتصاد قیمت خرید تضمینی گندم را 720 تومان برای گندم معمولی و 750 تومان برای گندم دروم تعیین کرد و این در حالی بود که قیمت پیشنهادی کشاورزان برای هر کیلو گرم گندم 800 تومان بود. در نهایت این تصمیم بسیار به پیشنهاد کشاورزان نزدیک بود و انتظار می‌رفت که این غائله ختم به خیر شود اما حضور دلالان عراقی و سایر کشورهای همسایه عربی در مرزهای غربی کشور برای خرید گندم به قیمت 1000 تا 1200 تومان، بار دیگر مسئولان وزارت جهاد را با این معضل روبرو کرده است که اگر قیمت گندم مجدداً افزایش پیدا نکند، ممکن است گندم تولیدی کشور به کشورهای همسایه غربی فروخته شود، در حالیکه نیاز داخلی کشور بی پاسخ می‌ماند.

براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته میزان گندم تولیدی کشور در سال جاری بین 15 تا 16 میلیون تن خواهد بود و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که نسبت به سال گذشته بین 1 تا 1.5 میلیون تن افزایش خواهد داشت، همچنین اگر نظر کشاورزان درخصوص قیمت خرید تضمینی گندم تامین شود دیگر نیازی به واردات گندم نخواهد بود.

البته از منظر دیگری هم اگر به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم نگاه کنیم ممکن است به نتایج بهتری هم برسیم چراکه وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی معتقدند که دولت همچنان به گندم ارز مرجع 1226 تومانی تخصیص می‌دهد و اگر این موضوع را با قیمت جهانی گندم مقایسه کنیم به نتایج قابل توجهی می‌رسیم.

در حال حاضر قیمت جهانی هرتن گندم 330 دلار است و اگر مشکلاتی نظیر نقل و انتقال پول و یا فشارهایی که نظام سلطه با تشدید تحریم‌ها به کشور وارد می‌کند را محاسبه کنیم هر تن گندم تقریباً به 350 دلار می‌رسد که با ارز مرجع هرکیلو گندم 400 تومان ، با ارز مبادله‌ای 800 تومان و با ارز آزاد 1150 تومان خواهد بود یعنی اگر ادعاهای بانک مرکزی درخصوص تخصیص ارز مرجع درست باشد هرکیلو گرم گندم وارداتی باید به قیمت 400 تومان به کارخانجات آرد تحویل داده شود و حتی اگر ارز مبادله‌ای هم به گندم تخصیص داده شود نباید قیمت هرکیلو گرم گندم بیش از 800 تومان باشد.

پس به این نتیجه می‌رسیم در شرایطی که بانک مرکزی ارز مرجع را تخصیص دهد مشکلی در تامین گندم وارداتی وجود نخواهد داشت اما سوالی که در این میان پیش‌می‌آید این است که آیا قیمت جهانی گندم افزایش قابل توجهی داشته است؟ پاسخ در اینجاست که در حال حاضر قیمت جهانی گندم در حد متوسط و حتی در شرایط ارزان قرار دارد چرا که در سال‌های گذشته قیمت هر تن گندم در بازار‌های جهانی به فراتر از 450 دلار هم رسیده است، درحالیکه امروز تنها 330 دلار است.

از سوی دیگر سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که برای کشورهای همسایه چرا خرید گندم ایران مقرون به صرفه‌تر از قیمت گندم جهانی است؟ پاسخ به این پرسش را باید در کاهش ارزش پول ملی جست‌وجو کنیم چرا که کشورهای همسایه و غربی ما با مشکلاتی نظیر افزایش قیمت ارزهای خارجی مواجه نبوده‌اند، لذا آنچه در مقابل پول کشورهای همسایه تضعیف شده است ریال است،یعنی اگر پول ملی یک کشور عربی همسایه را پیش از نوسانات نرخ ارز X تومان می‌خریدیم امروز باید بالغ بر 2X تومان بخریم و این به معنای آن است که ارزش پول ما در مقابل ارزش پول همسایگان غربی ما 100درصد کاهش پیدا کرده است یا به بیان بهتر ارزش پول کشور همسایه در مقابل ارزش پول ما 100 درصد افزایش پیدا کرده است لذا به همین دلیل است که خرید گندم از بازار ایران برای آنها مقرون به‌صرفه‌تر از خرید بازارهای جهانی است.

در شرایط پیش‌رو البته کشورهای همسایه شرقی نیز پیشنهاداتی را درخصوص تهاتر نفت با گندم یا حتی تهاتر نفت با برنج را مطرح کردند که امید می‌رود مسئولان در این خصوص بهترین تصمیم ممکن را گرفته و ضمن حمایت از منافع کشاورزان، بازار داخلی را نیز به نحو ممکن تنظیم کنند.

هرچند که این روزها و با افزایش قیمت برنج وارداتی، برنج‌کاران نیز انتظار افزایش قیمت خرید تضمینی برنج را دارند و در خصوص قیمتهایی که اعلام می‌شود انتظار افزایش قیمتها برای آنها به یک حق طبیعی تبدیل شده است.

اما همه ماجرا این نیست؛ چراکه افزایش قیمت گندم تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت نان و همچنین سایر فرآورده‌های آردی نظیر شیرینی ، بیسکویت و ماکارانی خواهد داشت، هرچند که عباس قبادی در گفت‌وگو با فارس اعلام کرده است تا پایان خردادماه هیچ‌گونه افزایش قیمتی در گندم تحویلی به کارخانه‌های آرد وجود نخواهد داشت، به نظر می رسد اگر قیمت گندم به 1000 تومان برسد قیمت انواع نان بدون یارانه دولت حداقل باید دو برابر شود، اگر چه دولت‌ها در این زمینه جانب احتیاط را فرو نگذاشته و یارانه نان برقرار خواهد بود، اما این هشداری است که به نظر می‌رسد باید از سوی مسئولان جدی گرفته شود. شاید روزهای سختی برای رئیس جمهور یازدهم در حوزه گندم و نان در پیش باشد، شاید.