در چند روز گذشته خبري منتشر شد مبني براکران خصوصي فيلم «گذشته»، تازهترين فيلم اصغرفرهادي براي اهالي رسانهها.
روزنامه مردم سالاری: در چند روز گذشته خبري منتشر شد مبني براکران خصوصي فيلم «گذشته»، تازهترين فيلم اصغرفرهادي براي اهالي رسانهها.
تماشاي همزمان اين فيلم که يکي از شانسهاي بزرگ دريافت نخل طلاي کن به شمار ميآيد بر پرده نقرهاي آن هم همزمان با اکران آن در فرانسه، به نحوي اهالي رسانه را خوشحال کرد که ازچند روز قبل از زمان اعلام شده براي اکران فيلم، همه خود را آماده حضور در سينما فرهنگ بري تماشاي اين فيلم در عصر روز شنبه بيستوهشتم ارديبهشتماه ميکردند ناگهان روز گذشته از سوي بنياد سينماي فارابي خبري منتشر و جملگي اهالي رسانهها را ناراحت و سرگردان براي يافتن علت اين خبر کرد.
خبر اين بود: جعفر گودرزي مشاور اجرايي مديرعامل و مدير روابط عمومي بنياد سينمايي فارابي اعلام کرد سينما فرهنگ امروز برنامهاي براي نمايش فيلم سينمايي گذشته تازهترين ساخته اصغر فرهادي ندارد.
وي افزود : در پي درج خبري در يکي از خبرگزاريهاي سينمايي کشور مبني بر احتمال نمايش فيلم سينمايي گذشته درسينما فرهنگ و اعلام زمان عصر امروز براي اين نمايش ويژه اهالي رسانه، تماسهاي مکرري با اين بنياد و نيز سينما فرهنگ برقرار شده است. لذا اعلام ميکنم سينما فرهنگ براي روز شنبه 28 ارديبهشت ماه برنامهاي براي نمايش اين فيلم ندارد.
در اين خبر مسوولان بنياد سينمايي فارابي و سازمان سينمايي نه تنها زحمت توضيح درباره دلايل اين عدم اکران ناگهاني (در حالي که اين فيلم مجوز نمايش گرفته است ) را ندادند بلکه جملگي مسوولان سينماي کشور و روابط عموميهاي مربوطه نيز از پاسخگويي به خبرنگار ما طفره رفته و در حالي که همکاران روابط عمومي آنان از دلايل اين عدم اکران ناگهاني اظهار بياطلاعي ميکردند، مسوولان نيز حاضر به پاسخگويي درباره اين موضوع مهم نشدند تا بازهم گمانه زنيها براي چند قبيلهاي اداره شدن وزارت ارشاد و عدم تصميمگيري واحد دراين باره بيش از پيش پر رنگ شود زيرا جواد شمقدري - رييس سازمان سينمايي کشور- روز چهارشنبه در گفتوگو با ايسنا به اين اکران براي خبرنگاران پاسخ مثبت داد و گفت: « طبق برنامهريزيهاي انجامشده قرار است نسخه اصلي «گذشته» احتمالا شنبه هفته آينده در محلي که به اطلاع آنها خواهد رسيد، برايشان به نمايش گذاشته شود تا هم فيلم را مشاهده کرده و هم دو سه لحظه حذف شده را ببينند و آن را با نسخه اکران شده مقايسه کنند.»
در چنين شرايطي عدم پاسخگويي مسوولان سينمايي کشور تنها دستپاچگي و بي مسئوليتي آنان را درماهها و هفتههاي انتهايي دولت به رخ ميکشد و اين گمان را به وجود ميآورد که شايد مسوولان سينمايي کشور ازاساس تصميمي براي اکران اين فيلم نداشته و ندارند و تنها براي آرام نگه داشتن افکار عمومي در هفتههاي منتهي به انتخابات، قولهايي از اين دست را به مخاطبان ميدهند. در هرحال به هر دليل قانوني و غيرقانوني و مستدل و غيرمستدل روز شنبه خبرنگاران ايراني تماشاي اين فيلم را ازدست دادند تا تنها نظاره گر نقدها و يادداشتهاي منتقدان و خبرنگاران خارجياي باشيم که روز جمعه فيلم را در مراسم کن تماشا کردند. در زير نگاهي ميکنيم به نقدها و يادداشتهاياين منتقدان بنام جهان :
روزنامه گاردين در نقد خود از «گذشته» نوشت : دنباله فيلم برنده اسکار «جدايي نادر از سيمين» يک درام قوي و کاملا هنرمندانه است که يک رابطه پيچيده را به تصوير کشيده است. اصغر فرهادي با يک فيلم جذاب که در عين حال يک اثر ابتکاري محسوب ميشود، يک رابطه عاشقانه ميان «برنيس بژو»، بازيگر فرانسوي در نقش ماري، «علي مصفا»، بازيگر ايراني در نقش احمد و «طاها رحيم» در نقش سمير را نشانه گرفته است.
اين فيلم تا حدودي از مضمون فيلم قبلي فرهادي «جدايي نادر از سيمين» الهام گرفته که بر پايه مرگ عشق و همچنين ايدههايي درباره زندگي خانوادگي و صميميت در جهان است که داشتن خانواده بحرانزده در آن به يک امر عادي تبديل شده است. در اين فيلم فرهادي سعي کرده نشان دهد که انسان چگونه سعي ميکند نااميدي و خشم نشات گرفته از زندگي گذشتهاش را از طريق انتخابهاي غلط در زندگي جديد توجيه کند. «گذشته» يک درام درخشان و پيچيده است که نقشآفريني بازيگران آن بسيار قابل توجه است. اين فيلم همچنين مجموعهاي به هم پيوسته از جزئيات دارد، با داستاني غيرقابل پيشبيني. البته ساختار روايي اين فيلم از پيش تعيين نشده و داراي تعليق زياد است و در آن عناصر ملودرام و تراژيک به خوبي نشان داده شدهاند.
در نهايت تحليلگر گاردين بر اين باور است که اگر فرهادي در فيلمش به جزئيات فراوان نپرداخته بود، نميتوانست فيلمي چنين باورپذير بسازد. با تمام آنچه در فيلم روي ميدهد، ميتوان اينطور نتيجه گرفت که عنوان «گذشته» براي فيلم بدين معناست که بازگشت به زمان سپري شده بسيار خطرناک است. درادامه تحسين منتقدان، نشريه سينمايي ورايتي در تحليلي از فيلم «گذشته» نيز نوشت: اين فيلم نيز همانند فيلم برنده اسکار «جدايي نادر از سيمين» به خوبي تصويرگر يک ملودرام خانوادگي است که در پايان، ازدواج آغازگر مسائل ديگري است. اگرچه فرهادي سرزمين مادري را براي ساخت فيلم در پاريس ترک کرده است، اما اين فيلم از بسياري جهات فيلمي با رنگوبوي ايراني است.
«گذشته» نيز همانند فيلم برنده اسکار «جدايي نادر از سيمين» با ظرافتي خاص، يک ملودرام خانوادگي را روايت ميکند که در آن پايان ازدواج، آغاز مسائل ديگري است. فرهادي در اين فيلم با توجه فراوان به ظرايف داستان، شخصيتها، عملکرد و مضمون و با بازيهاي قدرتمند فيلمي با کلاس جهاني خلق کرده است. شخصيتهاي فيلمهاي فرهادي که به خوبي به آنها پرداخته ميشود، تا آخرين لحظه جنبههاي ناپيدا از خود را در مقابل دوربين بروز ميدهند و حس همدردي مخاطبان را به خوبي برميانگيزند.
در سناريوي دلهرهآور فيلم «گذشته» همهچيز در جاي خود قرار دارد و زماني که احمد (علي مصفا) براي تکميل مراحل طلاق از همسرش ماري (برنيس بژو) از تهران عازم پاريس ميشود، در ابتدا گمان ميرود که اين دو دوباره به سازش برسند، اما با پيچيدگيهايي که فرهادي در داستان پديد ميآورد، احتمال اين سازش در ادامه داستان کمرنگ ميشود.
«گذشته» عنواني کنجکاوانه براي فيلمي است که به آرامي براي مخاطب روايت ميشود و در فيلمنامه «گذشته» هيچ بازگشت ناگهاني به گذشته «فلشبک» و اتلاف زمان ديده نميشود و در عوض از طريق ديالوگها به واکاوي احساسات شخصيتهاي داستان پرداخته ميشود. اگرچه فيلم «گذشته» همانند فيلم «جدايي نادر از سيمين» به فرهنگ وابسته نيست، اما داراي مولفههايي مشابه با فيلم «جدايي» است، چراکه در آن شخصيتها رازهايشان را نگه ميدارند و در کاستن از درد و رنج يکديگر دچار سوءتفاهم ميشوند.
طراحي صحنه فيلم نيز به خوبي در خدمت داستان و شخصيتهاست و در آن هيچ نمايي دور و توريستي از يکي از زيباترين شهر جهان نميبينيم و «محمود کلاري»، تصويربردار فيلم نيز به خوبي از نور متناسب با اتمسفر داستان استفاده کرده است. به اين ترتيب ميبينيم که چگونه نويسندگان و منتقدان خارجي به تمجيد اين فيلم پرداختند وازآن به عنوان يکي از شانسهاي بزرگ دريافت نخل طلايي کن يادکردند، اما با نوعي بيبرنامگي از سوي مسوولان سينمايي کشور, روز شنبه اين فيلم براي رسانههاي داخلي نمايش داده نشد تا نويسندگان و خبرنگاران ايراني از ديدن و نوشتن درباره اين فيلم مهم محروم شوند.