برای تهیهی عکسهای بهتر، داشتن یک دوربین حرفهای DSLR کافی نیست. باید حوصله کرد و فوت و فن کار را یاد گرفت. برخی نکات عکاسی تنها به دوربینهای حرفهای مربوط میشوند و برخی دیگر در عکاسی با تمام دوربینها، حتی دوربینهای کوچک گوشیها نیز کاربردی هستند. در این مقاله 5 مورد از مهمترین نکات برجسته در عکاسی را مطرح میکنیم؛ نکاتی که برای افراد کاملاً تازهکار مفید واقع میشود؛ گرچه اگر عکاس آماتور هم باشید، این مقاله تا حدی برای شما مفید خواهد بود. با ما باشید تا اصول اساسی عکاسی استادانه را از پایه یاد بگیریم.
قانون یک سوم
یاد گرفتن و استفاده از این قانون بسیار ساده در عکاسی، الزامی است. خلاصهی بگوییم: هیچ وقت سوژه را در مرکز تصویر قرار ندهید! در نگاه اول شاید به نظر برسد که سوژه میبایست در مرکز تصویر قرار بگیرد؛ اما بهتر است به جای تعجب و مخالفت، در عمل امتحان کنید.
همهی دوربینهای عکاسی و حتی گوشیهایی مثل آیفون، قابلیت نمایش شبکه را دارند. اگر آن را فعال کنید، دو خط افقی و دو خط عمودی روی صفحه نمایش دیده میشود و آن را به 9 قسمت مساوی تقسیم میکند. برای ترکیب بهتر مناظر و سوژهها، سعی کنید آنها را روی خطوط و یا در محل تقاطع آنها قرار دهید.
به عنوان مثال اگر در منظرهی مورد نظر شما، خط افق هم وجود دارد، بسته به اینکه تمرکز شما روی آسمان یا زمین و یا دریا باشد، سعی کنید آن را روی خط افقی پایینی و یا خط افقی بالایی قرار دهید، همیشه سعی کنید خط افق در مرکز تصویر واقع نشود. اگر سوژهای مثل یک انسان یا درخت دارید، سعی کنید آن را روی خط عمودی چپ یا راست قرار دهید.
معمولاً یک عکاس در هنگام عکاسی، با فعال کردن خطوط راهنما (یا Leading Lines ) به شکل ناخودآگاهانه سعی در قرار دادن سوژهها روی خطوط میکند. مثلاً در تلاش است جاده، رودخانه و یک راه کوتاه را روی خطوط قرار دهد تا در نهایت به سوژهی اصلی منتهی شوند. از این رو فعال کردن آن یک امر ضروری است.
تغییر ارتفاع خودتان یا دوربین عکاسی
منطق میگوید که شما باید عکس را از جایی که چشم قرار دارد، بگیرد، درست است؟ خیر. این روش کسلکننده و غیر حرفهای است. سعی کنید دوربین را پایینتر یا بالاتر از ارتفاع چشم بگیرید.
در این صورت دیدن صفحهنمایش یا منظرهیاب (ViewFinder) دوربین مشکل میشود؛ اما عکسها از زاویهی بهتری گرفته خواهند شد. در این موارد استفاده از دوربینی با صفحه نمایش قابل چرخش، کاربرد زیادی دارد.
به عنوان مثل فرض کنید که میخواهید از کودک، حیوانات و گلها عکس بگیرید. پایین گرفتن دوربین حتی در حدی که به سطح زمین بچسبد، معمولاً نتیجهی بسیار خوبی خواهد داشت.
در عکاسی از مناظر هم برای افزایش دید بهتر است دوربین را بالاتر از سطح چشم بگیرید. البته مراقب لرزش دوربین هم باشید و سعی کنید در شرایط متعادلتری، آن را به صورت دو دستی بگیرید.
به مثال تصویری زیر نگاهی بیاندازید. با وجود اینکه قانون یک سوم را رعایت کردهایم، ارتفاع دوربین در اولین عکس اصلاً مناسب نبوده؛ اما در دومین تصویر که از ارتفاع کم گرفته شده، حاصل کار رضایتبخشتر است.
همیشه عکسها را با بالاترین رزولوشن و کیفیت بگیرید
با ارزان شدن کارتهای حافظه، دیگر نیازی به کم کردن کیفیت و رزولوشن عکس نیست. اگر برای ایمیل کردن و به اشتراک گذاشتن عکس، میخواهید حجم آن کم باشد و همچنین لبهی عناصر، تند و تیز یا اصطلاحاً شارپ شود، بهتر است این مراحل را روی کامپیوتر انجام دهید. همیشه دوربین خود را طوری تنظیم کنید که عکسهای گرفته شده بیشترین کیفیت و رزولوشن را داشته باشند؛ حجیم شدن آن به هیچ وجه مهم نیست.
تنها استثناء، مواردی است که میخواهید عکسهای پشت سر هم را با سرعت بالا تهیه کنید. در این صورت کم کردن حجم عکس در سریع ذخیره شدن آن تأثیر مستقیم دارد.
اگر دوربین شما قادر به ذخیرهی تمام آنچه سنسور دریافت میکند هست، از این قابلیت استفاده کنید. دوربینهایی با قابلیت عکاسی با فرمت RAW یا خام، چنین کاری انجام میدهند و معمولاً دوربینهای حرفهای هستند. ویرایش عکسهایی با فرمت jpg بدون افت کیفیت ممکن نیست اما اگر عکسهایی با فرمت RAW داشته باشید، بعداً میتوانید آن را ویرایش کنید. نکتهی دیگر اینکه عکسهای گرفته شده را حتیالامکان حذف نکنید؛ حتی اگر بد باشند. شاید هنگام ویرایش روی کامپیوتر به آنها نیاز پیدا کنید.
مثلث اِکسپوژِر: ISO، سرعت شاتر و گشادگی دیافراگم
این قسمت مشکلترین بخش در عکاسی است. برای فهم بهتر این اصطلاحات بهتر است مطالعهی بیشتری داشته باشید و از منابعی مثل ExposureGuide.com استفاده نمائید.
تصویر زیر یک راهنمای کامل به صورت مفید، مختصر است.
ISO یا اکسپوژر: اکسپوژر یا نورگیری یا حساسیت نورسنجی و دیگر معادلهای آن، میزان حساسیت حسگر دوربین عکاسی در جذب نور را مشخص میکند. وقتی ISO بالا باشد، عکاسی حتی در نور کم هم ممکن است. اما دقت داشته باشید که هر چه میزان ISO بالاتر باشد، میزان نویز تصویر نیز افزایش میابدو در اصطلاح عامیانه، عکس نقطه نقطه میشود.
حساسیت نورگیری یا ISOی کمتر مناسبتر است؛ اما همیشه استفاده از ISO کم ممکن نیست چون زمانی که نور محیط کم باشد و نتوانید از فلش استفاده کنید مجبور به زیاد کردن میزان ISO خواهید شد.
گشادگی دیافراگم یا Aperture: گشادگی دیافراگم مقدار فاصلهی کانونی را مشخص میکند و در واقع نسبت اندازهی فیزیکی دریچه به لنز است. عدد بزرگتر به معنای سوراخ کوچکتر جهت ورود نور و در نتیجه بخش بیشتری از پسزمینه در فوکوس قرار گرفته و واضح میشود. عدد کوچکتر به معنای دریچهی بازتر بوده و لذا پسزمینه خارج از فوکوس و مات به نظر میرسد. در واقع هر زمان میزان F یا گشادگی دیافراگم را بیشتر کنید، فوکوس بر روی کل پس زمینه انجام میشود مثلا از F12 یا بالاتر برای عکس برداری از مناظر استفاده میکنیم و اگر بخواهیم از یک سوژه مثل انسان عکس بگیریم میزان F را روی حداقل تنظیم میکنیم تا فوکوس بر روی سوژه انجام شده و پس زمینه محو گردیده و به نوعی به تصویر عمق بخشیده شود.
سرعت شاتر: مدت زمان باز بودن شاتر را مشخص میکند، اگر زیاد باشد، نور بیشتری جذب شده و تصویر روشنتر میشود. زمان بالای شاتر برای عکاسی در نور کم مناسب است، توجه کنید که اگر حرکات موجود مثل لرزش دوربین و حرکت سوژهها به علت وجود باد و دیگر عوامل، زیاد باشد، استفاده از شاتر با زمان بالا نتیجهای جز یک تصویر مات نخواهد داشت. شاتر با سرعت بالا یا به عبارت دیگر زمان کم، برای عکاسی از سوژههای متحرک مناسب است. همیشه باید توازنی بین سرعت حرکات و نور محیط عکاسی برقرار کرد تا تصویر علاوه بر واضح بودن، تاریک هم نشود.
یاد گرفتن حالات عکاسی دوربین
حتی سادهترین دوربینهای کلاس «ببین و بگیر» یا Point-and-Shoot هم چند حالت مختلف برای عکاسی دارند که شامل موارد زیر میشود:
دستی یا Manual: در این حالت میتوان همه چیز را به صورت دلخواه تنظیم کرد.
خودکار یا Automatic: دوربین بسته به شرایط تصمیمگیری میکند.
برنامهریزی شده یا Programmed: در این حالت، برخی از تنظیمات از پیش تعریف شدهاند و دوربین در مورد دیگر موارد تصمیم میگیرد.
به طور کلی حالت برنامهریزی شده و هر حالت دیگری که افکتهایی روی عکس اعمال میکند، چندان مفید نیست. همیشه در حالت تنظیم دستی، همه چیز تحت کنترل شماست؛ به علاوه اعمال افکتهایی مثل عکسهای سیاه و سفید، بعد از عکاسی هم امکانپذیر است. در واقع اگر هنگام عکاسی از افکتها استفاده کنید، اطلاعات مفید و غیر قابل بازگشتی مثل رنگ را از دست میدهید.
در مورد دوربینهای DSLR، حالات عکاسی بیشتری وجود دارد و فهم ویژگیهای هر حالت، مهم و ضروری است. در هر یک از حالات عکاسی، میتوان یکی از متغیرها را انتخاب کرد و دوربین در مورد سایر موارد مهم، تصمیم میگیرد. به دو مثال زیر توجه کنید:
Av یا مقدار گشادگی دیافراگم: این حالت در عکاسی بیشترین کاربرد را دارد و همانطور که از نام آن پیداست، اجازهی کنترل مستقیم گشادگی دیافراگم را به عکاس میدهد ولی باقی تنظیمات دوربین شامل بهترین زمان شاتر و اکسپوژر یا ISO بصورت خودکار تنظیم میشوند.
Tv یا Time Value: در این حالت زمان یا به عبارتی سرعت شاتر توسط عکاس تنظیم میشود و دوربین به صورت خودکار در مورد میزان گشادگی دیافراگم و میزان جذب نور یا ISO تصمیم میگیرد.
دو حالت مذکور بیشترین کاربرد را دارند و اگر تازهکار باشید، باید حسابی با این حالات کار کنید تا در نهایت یک عکاس حرفهای شده و به راحتی از دوربینهای حرفهای DSLR استفاده کنید.
5 مورد از مهمترین موارد در عکاسی خوب را بررسی کردیم. از شما خوانندگان زومیت میخواهیم که در بخش نظرات، نکات مفید و مهم در عکاسی را برای افراد تازهکار و آماتور تشریح کنید تا مورد استفادهی ما و همهی هموطنان، قرار گیرد.