فدراسیون بینالمللی فوتبال (به فرانسوی: Fédération Internationale de Football Association) معروف به فیفا نهاد ادارهکننده مسائل فوتبال در سطح جهان است. محل استقرار این فدراسیون در زوریخ، سوئیس است و رییس آن در حال حاضر سپ بلاتر سوئیسی میباشد.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران ؛فدراسیون
بینالمللی فوتبال (به فرانسوی: Fédération Internationale de Football
Association) معروف به فیفا نهاد ادارهکننده مسائل فوتبال در سطح جهان
است. محل استقرار این فدراسیون در زوریخ، سوئیس است و رییس آن در حال حاضر
سپ بلاتر سوئیسی میباشد.
فیفا مسئول سازماندهی و نظارت بر اکثر تورنمنتهای بینالمللی فوتبال، مخصوصأ جام جهانی فوتبال
است که از سال ۱۹۳۰ برگزار میشود. فیفا داری ۲۰۸ عضواست که ۱۶ عضو بیشتر
از سازمان ملل و ۳ عضو بیشتر از کمیته بینالمللی المپیک دارد ولی با این
حال تعداد اعضای آن در مقایسه با فدراسیون بینالمللی ورزشکاران ۵ عضو کمتر
است.
بینالمللی در اوایل قرن بیستم، نیاز به یک
سازمان واحد برای سرپرستی و نظارت بر بازیهای جهانی احساس شد، بنابر این
فیفا در ۲۱ می۱۹۰۴ از سوی انجمن ملی فوتبال کشورهای:بلژیک، دانمارک،
فرانسه٬هلند٬اسپانیا سوئد و سوئیس در پاریس تأسیس شد. (اسم فرانسوی فیفا
هم به همین دلیل است و حتی در کشورهای غیر فرانسوی زبان هم استفاده
میشود)و اولین رییس آن هم Robert Guerin بود.
فیفا ریاست اولین مسابقات بینالمللی فوتبال را در سال ۱۹۰۶ بر عهده
داشت، اما موفقیت کمی به دست آورد.این مسائل به همراه مسائل مالی، منجر به
جایگزینی سریع Daniel Burley Woolfall انگلیسی به جای Robert Guerin
شد. با وجود عدم حضور بازیکنان حرفهای فوتبال در المپیک (طبق قوانین
فیفا) مسابقات فوتبال در المپیک ۱۹۰۸ لندن موفقیت بیشتری نسبت به قبل به
دست آورد.
با در خواست عضویت آفریقای جنوبی در سال ۱۹۰۹، آرژانتین و شیلی در سال
۱۹۱۲ و کانادا و آمریکا در سال ۱۹۱۳ اعضای فیفا از اروپا فراتر رفت.
همراهی تعداد زیادی از بازیکنان در جنگ ومحدود شدن امکان مسافرت برای
بازیهای بینالمللی باعث شد فیفا در جریان جنگ جهانی اول با مشکلات زیادی
روبرو باشد.بعد از جنگ، با مرگ Daniel Burley Woolfall سازمان به وسیله Hirschman Carl آلمانی به کار خود ادامه داد.
سازمان از انقراض نجات پیدا کرد اما انگلیس به عنوان خانه فیفا(Home Nations)
در آن زمان با اظهار بی میلی از شرکت در مسابقات بینالمللی با دشمنان
اخیر خود در جنگ جهانی ازآن کناره گیری کرد.بعدها فیفا دوباره اعضای خود را
به دست آورد.
مجموعه فیفا توسط موزه بینالمللی فوتبال در انگلیس نگهداری
میشود.
قوانین فوتبال
وضع قوانین فوتبال و تغییر آنها تنها بر عهده فیفا نیست. این قوانین توسط هیأت بینالمللی فوتبال
وضع میشود. فیفا در این هیات ۴ عضو دارد و ۴ عضو دیگر از اتحادیههای
فوتبال انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی هستند (عضویت این اعضا به
خاطر سهم منحصربه فرد این کشورها در خلق و پیشینه بازیهای فوتبال است).
تغییر در قوانین بازیها با موافقت حداقل ۶ نماینده از ۸ نماینده صورت
میگیرد.
ساختار
فیفا سازمانی است که تحت قوانین کشور سوییس تأسیس شدهاست ومحل استقرار
آن نیز در سوییس است.
کنگره فیفا بالاترین نهاد فیفاست، و ترکیبی است از
نمایندگان فدراسیونهای کشورهای عضو فیفا.کنگره در شرایط معمول نشست سالانه
دارد اما این نشست در شرایط فوق العاده نیز بنا به درخواست سالی یکبار
تشکیل میشود.تنها کنگره میتواند با تصویب قوانین در فیفا تغییرات به وجود
آورد. کنگره رییس فیفا، دبیر کل و دیگر اعضای کمیته اجرایی فیفا را انتخاب
کند.رییس و دبیر کل جزء مقامات اصلی فیفا هستند که مسیؤلیت اداره امور
جاری فیفا را به عهده دهرند که این کار را با دبیر خانه کل که حدود ۲۸۰ عضو
دارد انجام میدهند.
کمیته اجرایی فیفا که تحت ریاست رییس فیفاست مهمترین بخش تصمیم گیرنده
سازمان درفاصله زمانی بین دو کنگرهاست.ساختار سازمانی جهانی فیفا شامل ۷
بخش دیگر هم میباشد که یا تحت اختیار کمیته اجرایی است یا به وسیله کنگره
به عنوان کمیته دائمی تشکیل شدهاست.از جمله کمیته مالی، کمیته انضباطی،
کمیته داوری و غیره.
به غیر از سازمان جهانی فیفا، فیفا کنفدراسیونهایی در قارهها و مناطق
مختلف برای سرکشی بازیها تشکیل دادهاست.
لازم به ذکر است که
فدراسیونهای
کشورها عضو فیفا هستند نه کنفدراسیونها، کنفدراسیونها به وسیله فیفا
تشکیل میشوند.فدراسیونهای کشورها باید هم عضو فیفا و هم عضو کنفدراسیونی
باشند که کشورشان از نظر جغرافیایی در حوزه آن قرار گرفته تا اجازه شرکت در
مسابقات فیفا را به دست آورند.(لیست این کنفدراسیونها با کمی استثنائات
جغرافیایی در زیر آمدهاست)
کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) درامور آسیا و استرالیاکنفدراسیون فوتبال
آفریقا (CAF)کنفدراسیون فوتبال آمریکای شمالی و مرکزی (CONCACAF)کنفدراسیون
فوتبال آمریکای جنوبی (CONMEBOL)کنفدراسیون فوتبال آقیانوسیه
(OFC)کنفدراسیون فوتبال اروپا (UEFA)
مرزهای بین بعضی از کشورها باعث شده بود تا همزمان عضو دو قاره باشند،
در نتیجه شماری از کشورها مثل روسیه، ترکیه، قبرس، ارمنستان، آذربایجان و
گرجستان خواستار عضویت در یوفا (UEFA)شدند اگرچه که قسمت زیادی از خاک
آنها در آسیا قرار داشت.
با این که اسرائیل به طور کامل در قاره
آسیا قرار
داشت اما از آنجایی که چند دهه توسط بسیاری از اعراب به خصوص مسلمانان عضو
AFCتحریم شده بود در سال ۱۹۹۴ به یوفا پیوست.قزاقستان نیز در سال ۲۰۰۲ از
ای اف سی به یوفا پیوست.و استرالیا آخرین کشوری بود که در ژانویه ۲۰۰۶ ازاو
اف سی به ای اف سی رفت. کشورهای گویان و سورینام با این که در آمریکای
جنوبی قرار داشتند اما همچنان به عضویت خود در کونکاکاف(CONCACAF) ادامه
دادند.
هیچ تیمی از OFC توانایی پیروزی در مسابقات انتخابی جام جهانی را
نداشت.در دور اخیر انتخابی جام جهانی برنده OFC مجبور شد بازی پلیآف
را در مقابل کشوری از کنمبل(CONMEBOL) انجام بده که این مانع همیشه باعث
عدم حضور استرالیا در جام جهانی میشد.در تلاش برای بهبود تیمهای ملی و
داخلی کشورها، استرالیا در سال ۲۰۰۶ به کنفدراسین فوتبال آسیا پیوست.
بر این
اساس استرالیا میتواند در تورنمنتهای آسیایی مثل جام فوتبال آسیا ولیگ
قهرمانان آسیا بازی کند.تنها چند ماه پس از این جا به جایی استرالیا توانست
با پیروزی در بازی پلی آف در مقابل ارروگوئه (در ضربات پنالتی) به جام
جهانی ۲۰۰۶ راه یابد.
به طور کلی فیفا ۲۰۸ فدراسیون ملی به همراه تیمهای ملی مردان این
کشورها و همچنین ۱۲۹ تیم ملی زنان را به رسمیت میشناسد.
جالب این جاست که
تعداد اعضای فیفا از سازمان ملل بیشتر است چرا که فیفا چندین دولت مستقل را
به عنوان کشور مستقل به رسمیت میشناسد که بارزترین آنها چهار کشوردر
بریتانیای کبیر(انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی)هستند.
رنکینگ جهانی
فیفا به طور ماهانه به روز میشود و رتبه هر تیم بر اساس عملکرد آن تیم در
مسابقات بینالمللی، مسابقات انتخابی و بازیهای دوستانه تعیین
میشود.همچنین رنکینگ جهانی برای فوتبال زنان نیز سالی یکبار به روز
میشود.
نظارت و توسعه بازیها
بیشتر اوقات فیفا نقش فعالی در کارکرد ورزش و توسعه و پیشرفت بازیها در
سراسر دنیا دارد.
یکی از سیاستهای منحصر به فرد فیفا تعلیق تیمها و اعضای
وابسته به آنها از حضور در مسابقات بینالمللی است وقتی که دولت هایشان
در عملکرد فدراسیون فوتبالشان دخالت میکند یا هنگامی که فدراسیون مربوطه
وظایف خود را به درستی انجام نمیدهد.
یکی از شاخصترین موارد در همین اواخر تعلیق فدراسیون فوتبال یونان به
خاطر دخالتهای سیاسی کشورشان در امور فوتبال بود، دیگری مربوط به کنیا بود
که به علت مناسب نبودن روند اجرایی بازیها تعلیق شد، و همچنین عراق.
بخش آسیایی فیفا یعنی ای اف سی نیز به تازگی ۲۲فدراسیونهای خود را
مجبور کرده که شفافیت در امور، تعدادمسابقات، کیفیت در آموزش وکیفیت ساختار
لیگها را افزایش دهند.هر فدراسیونی که با این اصلاحات کلی همکاری نکند
تعلیق خواهد شد.
یکی از فدراسیونهایی که در این باره تعلیق شد استرالیا بود
کشوری که تنها تیمهای خاصی میتوانستند در لیگ حرفهای آن بازی کنند و
راه برای عضویت دیگران بسته بود، این سیستم بیشتر در آمریکای شمالی مشاهده
شده بود.
تیم ملی فوتبال عراق هم در می۲۰۰۸ به خاطر دخالتهای دولتش و منحل کردن
فدراسیون فوتبال کشورشان توسط دولتش معلق شد اما این حکم نیزدر پی انصراف
دولت عراق از انحلال فدراسیونش پس گرفته شد.
قانون ممنوعیت بازی در مناطق مرتفع از سطح دریا توسط فیفا
در می۲۰۰۷ فیفا مبادرت به تهیه قانونی کرد که طبق آن هیچ مسابقه
بینالمللی فوتبال در آینده نتواند در ارتفاع بیشتر از ۲۵۰۰ متر از سطح
دریا (۸۲۰۰ فوت)برگزار شود.بر اساس این طرح در کشور بولیوی شهر La Paz(۳۶۰۰
متر)، در اکوادر شهر Quito (۲۸۰۰ متر) و در کلمبیا شهر Bogotá(۲۶۴۰
متر)نمی توانستند هیچ مسابقه بینالمللی برگزار کنند. با این حال پس از
اعتراضهای بینالمللی فیفا از این تصمیم منصرف شد و تحت فشارهای سیاسی از
طرف کشورهای عضو کنمبل در ژوئن ۲۰۰۷ این ارتفاع را به ۲۸۰۰ متر یعنی ۹۱۹۰
فوت افزایش داد بنابر این دو شهر Quito و Bogota یکبار دیگر اجازه برگزاری
بازیهای بینالمللی را یافتند و پس از آن نیز در جولای ۲۰۰۷ به La Pazاین
اجازه داده شد.
سرود فیفا
ازجام جهانی فوتبال ۱۹۹۴ مانند لیگ قهرمانان اروپا فیفا سرودی را که
توسط یک آهنگساز آلمانی (Franz Lambert)ساخته شده بود را به عنوان سرود
رسمی خود معرفی کرد.
سرود فیفا در آغاز مسابقات فوتبال و تورنمنتهایی مثل
مسابقات دوستانه بینالمللی، جام جهانی فوتبال، جام جهانی فوتبال زنان و
جام جهانی فوتبال زیر ۲۰ سال نواخته میشود.