مهمترین اتفاق‌هاي فرهنگی سال 91 و درس‌هايی که از آنها گرفتيم

گروه فرهنگي ـ سیدمجتبی نعیمی: امسال هم مثل همه‌ی سال‌ها رو به پایان است. یکی از بهترین کارهایی که در آخر هر سال می‌توان انجام داد، نگاه به مجموعه‌ی رویدادها و عملکردها در سالی‌ست که گذشت. تا از آن بهره‌ای گرفته و اگر عیبی در کار دیده شد، با علت‌یابی به رفع آنها پرداخت و اگر حُسنی در کار بود، به تقویت آنها بپردازیم. همچنین می‌توان به خلاء چیزهایی که باید حضور می‌داشتند اما نیستند پی‌ برد تا همتی کنیم که این خلاء در سال جدید جبران شود.

حال، ما می‌خواهیم این بازنگری را در حوزه‌ی فرهنگ انجام دهیم. به این شکل که با نگاهی کلی و اجمالی به مجموعه رویدادهای فرهنگی کشور، سه موضوع را بررسی کنیم. اول اینکه کدام رویدادهای فرهنگی کشور، مهمترین اقدام فرهنگی و نقطه‌ی مثبت آن در سال 91 محسوب می‌شود؟ دوم اینکه نقاط منفی کارنامه‌ی فرهنگی امسال کشور کدام است؟ و البته، از هر دوی این‌ها چه درس‌هایی می‌توان گرفت؟

کار سومی که می‌خواهیم انجام دهیم این است که ببینیم چه رویدادهای فرهنگی‌ای لازم بود که در کشور اتفاق می‌افتاد، اما به هر دلیلی عملی نشد و لازم است تا در سال جدید نگاه ویژه‌ای به اجرایی شدن آنها داشته باشیم. البته قرار است همه‌ی این کارها را با کمک شما انجام دهیم. به این شکل که ما در هر کدام از سه بخش گفته شده، به یک مورد اشاره می‌کینم و از شما تقاضا داریم در بخش نظرات، به ادامه‌ی بحث پرداخته و به زعم خودتان، مهم‌ترین‌های هر بخش را اعلام کنید.

1. یکی از مهمترین اتفاقات فرهنگی امسال که در ابعاد گوناگون علمی، پژوهشی، رسانه‌ای، هنری، فرهنگی و اجتماعی رویکرد جدیدی بوجود آورد که دامنه‌ی آن حتی تا حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و استراتژیکی نیز کشیده خواهد شد، سوالات رهبر انقلاب در استان خراسان شمالی در خصوص سبک زندگی بود.

همانطور که بخاطر دارید، در سفری که ایشان در مهر ماه امسال به استان خراسان شمالی داشتند سوالاتی را مطرح کردند که از آپارتمان‌نشینی و آداب شهروندی گرفته تا رفتار اقتصادی و نوع برخورد ما با قوانین را در برمی‌گیرد که همه‌ی آنها در ذیل موضوع سبک زندگی قابل بحث است.

هرچند متأسفانه با گذشت نزدیک به شش ماه از بیان این سوالات از سوی رهبر انقلاب، کار ویژه‌ای از سوی مسئولین فرهنگی کشور دیده نشده، اما می‌توان شاهد گرایش‌های علمی-پژوهشی و فرهنگی-هنری متنوعی در این زمینه بود که انتظار می‌رود با تداوم نگاه ویژه به این مقوله‌ی حیاتی، شاهد تغییر سبک زندگی فعلی ما به سمت سبک زندگی اسلامی باشیم.

مهمترین درسی که از این رویداد فرهنگی می‌گیریم، این است که زیربنای همه‌ی رفتارهای ما را نوع تربیت و شخصیت‌سازی‌مان شکل می‌دهد و تا وقتی در فرایند یک تحول فرهنگی عمیق، کیفی و تاریخی، دست به تغییر پایه‌های تربیتی و شخصیتی خود و فرزندان‌مان نزنیم و سبک زندگی‌مان را تغییر ندهیم، نمی‌توانیم شاهد گام‌های بلند به سوی پیشرفت همه جانبه باشیم.

2. یکی از بدترین اتفاقات فرهنگی امسال، بداخلاقی‌های سیاسی‌ای بود که متأسفانه بین برخی از مسئولین کشور، حتی آن رده بالاهای‌شان رخ داد. نگویید که این یک مسئله‌ی سیاسی‌ست. زیرا همانطور که می‌بینیم، به این رویدادهای زشت اطلاق به "بداخلاقی" سیاسی می‌شود. یعنی علت وقوع این مسائل ریشه در اخلاق و تربیت و فرهنگ عمومی ما دارد.

خیلی مایل به توضیح این مسئله نیستیم، زیرا از یکسو همه‌ی ما با اندازه‌ی کافی هدف بمباران رسانه‌ای داخلی‌های نادان و دشمنان آگاه بوده‌ایم و از سوی دیگر، تمایلی به دامن زدن به آنها و حاشیه‌سازی در این خصوص نداریم. اما چه کنیم که نمی‌توان از این مسئله‌ی ریشه‌ای فرهنگی که دل رهبر انقلاب را به درد آورد، به راحتی بگذریم.

وقتی به این پدیده نگاهی از سر اندرز و درس‌آموزی می‌اندازیم، این نکته را در می‌یابیم که فرهنگ عمومی ما، دارای ایرادات بسیاری‌ست. زیرا مسئولین کشور ما، محصول همین فرهنگ عمومی و نوع تربیت موجود در آن هستند و انتخاب ایشان از سوی ما، انتخاب ایشان از سوی فرهنگ و اخلاق رایج در حوزه‌ی عمومی جامعه است. در نتیجه، یکی از مهمترین خاکریزهای کار فرهنگی، هنوز هم که هنوز است، فعالیت در حوزه‌ی اخلاق و فرهنگ عمومی‌ست.

3. به نظر می‌رسد یکی از مهمترین اقداماتی که جایش در حوزه‌ی فرهنگ خالی‌ست، اقدام جدی و فراگیر برای تربیت هنرمند انقلابی و در ادامه، خلق آثار هنری انقلابی‌ست. در سالی که گذشت، شاهد آثار هنری مختلف به ویژه آثار سینمایی و تلویزیونی گوناگونی بودیم که فرهنگ و اخلاق اسلامی و تاریخچه‌ی ما را نشانه رفته‌اند. اینکه دشمن ما دست به چنین اقداماتی بزند کاملاً طبیعی‌ست. غیر طبیعی این است که ما برای مقابله با آنها، تنها به راهکارهای سلبی بسنده کرده و رقیب‌کشی فرهنگی راه بیاندازیم.

هنوز هم که هنوز است، جای خالی اقدامات ایجابی فرهنگی-هنری در کارنامه‌ی نیروهای انقلابی کمرنگ است. تربیت هنرمند کیفی انقلابی که معتقد به ارزش‌های دینی بوده و دغدغه‌ی حوزه‌ی عمومی جامعه‌ی مسلمین را دارد، اصلی‌ست که کمتر کسی به آن فکر می‌کند و تا این کار زیربنایی انجام نشود، تحول عظیمی در فرهنگ و هنر این کشور رخ نخواهد داد.

سه مورد فوق، از مهمترین‌های فرهنگی کشور در سال 91 بود. مطمئناً رخدادهای فرهنگی دیگری هم وجود دارد که لازم به یادآوری است تا آینه‌ی عبرتی باشد برای کسانی که پا به سال جدید می‌گذارند. به نظر شما، کدام اتفاق فرهنگی، نقطه‌‌ی مثبت فرهنگ ما بود؟ نقطه‌ی منفی فرهنگ ما کدام پدیده بود؟ به نظر شما، جای کدام رویداد فرهنگی در سالی که گذشت خالی ماند؟ به ما در کامل شدن درک فرهنگی‌مان کمک کنید.