غرب از شكل‌گيري تمدن نوين اسلامي به رهبري ايران مي‌ترسد/ فتنه‌هاي صدر اسلام در انقلاب ايران هم اتفاق افتاد

گروه فرهنگي ـ پنجمين جلسه از سلسله درس گفتارهاي «تمام شدگي مدرنيته و ناتمامي صيرورت انقلاب اسلامي» در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات اجتماعي جهاد دانشگاهي با حضور دكتر محمدحسين رجبي دواني برگزار شد.

به گزارش خبرنگار بولتن نيوز، در اين جلسه دكتر رجبي دواني به موضوع «انقلاب اسلامي؛ از عصر نبوي تا عصر خميني» پرداخت و سعي كرد تا به لحاظ تاريخي دست به تبارشناسي انقلاب اسلامي بزند.

امپراتوري روم و ايران دچار انحطاط فرهنگي شده بودند

دكتر رجبي دواني در ابتداي بحث خود گفت: ظهور پيامبر اكرم(ص) در موقعيتي بود كه جهان آن روز در يك وضعيت خاصي به سر مي برد. در آن روزگار، ظلم و تباهي به حد بالاي خود رسيده بود. دو قدرت بزرگ آن زمان يعني امپراتوري روم و پادشاهي ايران (ساسانيان)، مهم ترين مراكز اقتصادي و فرهنگي و تاريخي زمان بودند. البته چين و هند نيز در آن زمان وجود داشتند اما به دليل اينكه در بخش هاي حاشيه اي تر زمين قرار داشتند، عملا جاي جدي در تقسيم قدرت جهاني نداشتند. اما از سويي ديگر هر دوي امپراتوري روم و پادشاهي ساسانيان، دچار انحطاط سياسي، فرهنگي و اجتماعي شده بود.

اين استاد دانشگاه ادامه داد: جنگ بين هر دو قدرت از بيرون و درون وجود داشت. سخت گيري هاي مذهبي در هر دو امپراتوري به شدت وجود داشت و موجب شده بود كه مردم به شدت ستوه آيند. در ايران دو مذهب ساختگي ماني و مزدك نيز در پاسخ به همين مساله و همچنين به دليل فساد و تباهي كه در موبدان زرتشت وجود داشت، شكل گرفت و با اقبال عمومي نيز مواجه شد. تا جايي كه انوشيروان، كسي كه او را در داستان‌ها به عدالت‌گستري مي شناسند  براي آنكه بتواند بر اين وضع فائق آيد كشتار وسيعي به راه انداخت و هزاران نفر از مزدكيان را كشت. در امپراتوري روم نيز كليساي مسيحيت بر ساير گروه ها و نحله هاي كوچك مسيحي سخت مي گرفت. در هر دوي اين حكومت ها نيز نظام كاستي و طبقاتي شديدي وجود داشت.

كارشناس مذهبي رسانه ملي افزود: پيامبر اكرم(ص) و اسلام در اين شرايط ظهور كردند. شرايطي كه جهان نيازمند يك تكان شديد فرهنگي بود. پيامبر نيز دعوت خود را در ابتدا با ارسال نامه به اين دو حكومت بزرگ شروع كرد هرچند آنها از دعوت پيامبر سر باز زدند. البته بعد از پيامبر، حاكمان اسلامي مجددا اين دعوت را عرضه كردند كه ايرانيان نيز به سرعت تحت تأثير آن قرار گرفتند و به اسلام گرويدند. در امپراتوري روم هم بسياري از مناطق تحت پوشش در آفريقا و آسيا تحت تأثير اسلام قرار گرفت و مسلمان شدند و امپراتوري روم هم فقط به همان منظقه اروپايي محدود شد.

انقلاب اسلامي ايران جلوه اي از انقلاب پيامبر بود

متخصص تاريخ تمدن و ملل اسلامي با اشاره به شباهت انقلاب اسلامي ايران با انقلاب پيامبر گفت: انقلاب اسلامي نيز در شرايطي ظهور كرد كه شبيه انقلاب اسلامي پيامبر(ص) بود. در دوران شروع نهضت انقلاب اسلامي نيز بي‌ديني محض وجود داشت. ابرقدرت هاي شرق و غرب مبلغ بي‌ديني بودند. درست است كه در ظاهر خود را طرفدار مسيحيت و يهوديت نشان مي دادند اما از حيث كاركرد و اقداماتي كه انجام دادند، چنين موضوعي برداشت نمي شود.

ايشان ادامه دادند: انقلاب اسلامي در حقيقت جلوه اي از انقلاب پيامبر بود. من معتقدم كه انقلاب اسلامي تمام حجتي بود با مردم جهان قبل از ظهور حضرت حجت(عج) كه مردم با يك رهبر الهي و حكومت مبتني بر دين آشنا شوند. براي همين هم بود كه امام در دوران اول انقلاب، به قول و فعل پيامبر استناد زيادي مي كرد كه نامه امام به گورباچف يعني يكي از دو ابرقدرت بزرگ جهان خود، يكي از همين استنادها است.

عضو هيأت علمي دانشگاه امام حسين(ع) ادامه داد: البته زمان مي برد تا انقلاب اسلامي چايگاه جهاني خود را آنگونه كه بايد به دست بياورد هرچند تا همين جا هم تأثيرات زيادي در جهان داشته است. تا قبل از انقلاب ايران صحبت از حضور دين در عرصه اجتماعي و سياسي وجود نداشت. در ايران اگر حكومت پهلوي اندكي ديگر ادامه مي يافت اساسا چيزي به نام هويت ديني مردم باقي نمي ماند. رژيم شاهنشاهي تاريخ كشور را از قمري به شمسي تغيير داد، مي خواست زبان ما را هم تغيير دهد، تعطيلي روز جمعه را مي خواست مانند كشورهاي اروپايي به يكشنبه تغيير دهد، مراسم جشن هنر شيراز را برگزار كرد كه اين مراسم به قدري مبتذل بود كه سفير وقت انگليس در ايران گفت اگر اين جشن در انگلستان برگزار مي شد، مردم تا چندين روز به خيابانها ريخته و شهر را به آشوب مي كشاندند. اما انقلاب اسلامي موجب شد كه هويت ديني ايرانيان همچنان ادامه يابد.

قيام امام حسين موجب شكست تفكرات غلط در جهان اسلام شد

دكتر رجبي دواني در بخش ديگري از سخنان خود به شباهت هاي انقلاب اسلامي ايران با قيام امام حسين(ع) پرداخت و گفت: در قيام امام حسين(ع) ايستادگي در برابر ظلم زمان را شاهديم. تكليف براي حفظ اسلام و اعتقادات ديني ايجاب مي كرد كه امام حتي جان خود را در اين راه بدهد. بسياري از مردم به امام حسين(ع) مي گفتند به سمت كوفه نرويد، آنها نگران جان امام بودند در حالي كه امام دنبال اداي تكليف بود حتي اگر جانش را هم در اين راه بدهد.

ايشان افزودند: نتيجه ظاهري قيام امام حسين(ع) آن بود كه ايشان شكست خورده اند اما گذشت زمان نشان داد كه پيروز واقعي ميدان امام حسين(ع) بوده اند. چرا كه امام به هدفي كه مي خواست برسد، يعني زنده نگه داشتن اسلام رسيده بود. امام با قيام خود اين تفكر غلط را در جهان اسلام شكست كه نبايد در مقابل حكومت جور ايستاد. به همين علت است كه پس از ايشان قيام هاي ديگري عليه حكومت جور شكل گرفت.

دو مؤلفه اساسي در تشكيل حكومت ديني

اين استاد دانشگاه ادامه داد: انقلاب اسلامي ايران هم از اين زاويه شبيه قيام امام حسين(ع) است. در دوران امام خميني نيز حكومت جوري وجود داشت كه امام در برابر آن به پا خواست. حتي اگر مردم ايران با امام خميني همراهي نمي كردند باز هم امام كار خودش را به تنهايي انجام مي داد. البته هر حكومت حقي نيازمند حداقل دو مؤلفه اساسي است: يكي رهبري الهي و دوم پشتوانه مردمي. حضرت امير(ع) به اين دليل نتوانست بعد از پيامبر، حكومت تشكيل دهند كه پشتوانه مردمي نداشتند. اما امام خميني وقتي انقلاب خود را شروع كرد مردم به سمت او رفتند و لذا بر ايشان تكليف شد كه حكومت جور را ساقط كرده و حكومت الهي تشكيل دهند. بنابراين نقش مردم در انقلاب، نقش اساسي است. درست است كه مردم به رهبر الهي، «مشروعيت» نمي دهند اما اگر مردم نباشند اساسا نمي توان تشكيل حكومت الهي بود.

شباهت انقلاب اسلامي ايران به فتنه هاي صدر اسلام

استاد تاريخ تمدن و ملل اسلامي در بخش ديگري از سخنان خود بيان داشت: من معتقدم كه انقلاب اسلامي ايران، دوره هاي مختلفي از تاريخ صدر اسلام را در خود جاي داده است. يعني بسياري از حوادثي كه در صدر اسلام به وقوع پيوست در اين مدت سي و چند سال از انقلاب اسلامي نيز واقع شد. البته از حيث «نتايج» متفاوت از تاريخ صدر اسلام بود. آن هم به اين دليل كه مردم ايران مردمي هوشيار و بابصيرت بوده و هستند. شبيه جنگ جمل و فتنه هاي دوران حكومت حضرت امير(ع) در دوران انقلاب ما هم رخ داد. منتها چون مردم بصير بودند آن نتايج به بار نيامد. حضرت امير(ع) در جنگ جمل و فتنه ها پيروز شدند اما پايگاه مردمي حضرت پس از آن به دليل بي‌بصيرتي مردم سست شد در حالي كه در انقلاب ايران بر عكس، فتنه ها موجب استحكام پايه هاي حكومت شد. آن هم به دليل حضور مردم و بصيرت آنها.

دكتر رجبي دواني در انتهاي سخنان خود گفت: انقلاب اسلامي ايران نيازمند آن است كه اهل فكر و انديشه همواره در صحنه حاضر باشند و از آن دفاع كنند. دشمنان انقلاب خوف آن دارند كه اگر اين انقلاب پا بگيرد و جهاني شود، مي تواند تمدن نوين اسلامي را به وجود آورده و در نتيجه تمدن غربي را كنار بزند. از اين رو با همه ابزارهاي كه در دست دارند درصدد جلوگيري از صدور انقلاب اسلامي هستند. هرچند انقلاب اسلامي كار خودش را كرد و بيداري اسلامي كه امروزه مشاهده مي كنيم از نتايج آن است. بنابراين اقدامات غرب در برابر ايران همه از روي درماندگي و بيچارگي است. غرب خودش را در برابر اسلام باخته است.

گفتني است جلسه بعدي درس‌گفتارهاي انقلاب اسلامي، شنبه آينده، با حضور «دكتر ابراهيم فياض» و با موضوع «انقلاب اسلامي و ضد انقلاب اسلامي» در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات اجتماعي جهاد دانشگاهي برگزار خواهد شد.