ایران و مصر به عنوان دو کشور مهم و تاثیرگذار در منطقه، دنیای اسلام و کشورهای اسلامی و همچنین به عنوان دو وزنه سنگین در روابط مهم بین المللی نقشی اساسی داشته و گرچه بنا به تحولات سیاسی در هر دو کشور ، روابط مشترک در چند دهه گذشته با سردی همراه بوده اما انتظار می رود با سفر رییس جمهوری اسلامی ایران به قاهره شاهد تحولی بزرگ باشد.
آنچه که دراین زمینه می تواند افق همکاری های مشترک را روشنتر کند وجود مشترکات ویژه و اراده قوی دو طرف برای آغاز رسمی مناسبات است.
** انقلاب مصر و تاثیر آن بر روابط دوجانبه :
جدای از تاثیرات شگرف انقلاب اسلامی بر بیداری کشورهای اسلامی از جمله در مصر ، بطور قطع وقوع انقلاب مردمی در مصر که در راستای بیداری اسلامی در منطقه بود ، تاثیر بسیاری بر روابط ایران با مصر گذاشته و خواهد گذاشت.
این تحول بزرگ بدبینی های سابق در این زمینه را میان دولتمردان قاهره کنار گذاشت و دولت برآمده از انتخاب مردم در این کشور دیدگاهی منطقی به مناسبات تهران - قاهره در پیش گرفته اند و با این روند بسیاری از تحلیلگران معتقدند بازگشایی سفارتخانه های دو کشور از نظر زمانی چندان دور نخواهد بود.
ایران ومصر به دلیل داشتن جایگاه ویژه نزد کشورهای اسلامی عضو تشکل مهم جنبش غیر متعهد ها و همچنین عضو تروئیکای عدم تعهد بوده و بر این اساس اتخاذ تصمیمات مشترک در سایه همکاری و تعامل با یکدیگر از اهمیت خاصی برخوردار است و دو کشور برای ارتقای جایگاه اسلام در جهان و مبارزه با تهدیدات دشمنان در منطقه باید با هم همکاری ویژه ای داشته باشند.
مصر با تقویت روابط خود با ایران می تواند مواضع خود را در مقابل زیاده خواهی ها و زور گویی های آمریکا و رژیم صهیونیستی که همواره از دولتمردان قاهره باج خواهی کرده اند تقویت کرده و مواضع اصولی تری در مقابل آنها اتخاذ کند.
از سوی دیگر شاید با چنین موضعی از حجم کمک های نظامی و مالی آمریکا به مصر کاسته شود اما این کمبود می تواند با همراهی و کمک های جمهوری اسلامی ایران در ابعاد مختلف مانند همکاری های اقتصادی ، گسترش رفت و آمدهای توریسم بین مردم دو کشور ، دریافت کمک های علمی و فناوری و دیگر زمینه ها جبران شود و دولت مصر بتواند مواضع مستقل تری نسبت به گذشته در برابر تحولات منطقه ای و بین المللی اتخاذ کند.
بدیهی است که جمهوری اسلامی ایران با در پیش گرفتن سیاست همیشگی خود مبنی بر کمک و یاری کشورهای اسلامی بدون هیچ چشمداشتی می تواند نقش مهمی در تامین نیازمندی های مصر در زمینه های مختلف داشته باشد.
** گسترش روابط ایران و مصر همراه با کاهش اختلافات مسلمانان
یکی از اهداف شومی که قدرتهای استکباری مانند آمریکا ، انگلیس و رژیم صهیونیستی برای تحقق آمال خود همواره مد نظر داشته اند اختلاف افکنی بین مسلمانان به ویژه بین شیعیان و اهل تسنن بوده و ریشه و نتایج خسارت بار این توطئه را ما در ایجاد گروههای ضد شیعی و تندرو در کشورهای اسلامی شاهد بوده و هستیم .
یکی از تبعات تبلیغاتی این تلاش نامیمون ایجاد جو ضد شیعی است که در سال های گذشته به آن دامن زده شد اما با وقوع انقلاب مصر و اراده سران این کشور و ایران اسلامی برای بهبود روابط مشترک ، این توطئه مشترک دشمنان مسلمانان سیر شکست را در پیش خواهد گرفت و اندیشمندان شیعی و اهل تسنن در ایران و مصر به عنوان دو کشور قدرتمند اسلامی می توانند مواضع اصولی تر و وحدت بخش تری در خصوص مسایل اعتقادی در پیش گیرند و این موضوع می تواند در نهایت به نزدیکی قلوب مسلمانان و کنار رفتن اختلافات شیعه و سنی بیانجامد.
** ایران مدخل ورود مصر به کشورهای آسیای میانه
جمهوری اسلامی ایران طی دهه های گذشته با در پیش گرفتن سیاست گسترش روابط با کشورهای مستقل و مسلمان موفق شده است روابط خوبی با کشورهای مختلف به ویژه کشورهای آسیای میانه و جمعی از کشورهای آفریقایی داشته باشد و مصر در دوران پس از انقلاب نیازمند گسترش روابط خود با کشورهای مختلف خواهد بود و داشتن روابط نزدیک با ایران اسلامی می تواند در این زمینه کمک شایانی کند و ایران راه ورود مصر به این کشورها و استفاده از تجارب کشورمان در این زمینه باشد.
ضمن آنکه جمهوری اسلامی ایران با قرار داشتن در منطقه راهبردی خلیج فارس و تنگه هرمز و همچنین مصر با در اختیار داشتن آبراه مهم سوئز می توانند نقش تعیین کننده ای در معادلات سیاسی و اقتصادی در منطقه و جهان داشته باشند.
**حفظ منافع کشورهای اسلامی
کشورهای غربی به ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی همواره با ایجاد اختلاف بین کشورهای اسلامی تلاش کرده اند تا منافع خود و به ویژه رژیم دست نشانده شان اسراییل را تامین کنند.
بر کسی پوشیده نیست که حامیان اسراییل همواره از اختلاف کشورهای اسلامی در این زمینه نهایت استفاده را برده و دست های جنایتکار اسراییل را در کشتار ملت مظلوم فلسطین و لبنان بازگذاشته و اجازه نداده اند هیچ صدای واحدی در حمایت از مردم مظلوم فلسطین و اماکن در خطر نابودی مسلمانان به ویژه قبله اول مسلمین در قدس شریف در مجامع بین المللی شنیده شود.
در شرایط کنونی ایران و مصر به عنوان دو عضو مهم و قدرتمند کشورهای اسلامی می توانند در اتحاد کشورهای اسلامی علیه زور گویی های اسراییل غاصب و زیاده خواهی های قدرت های استکباری در مجامع بین المللی به ویژه در سازمان همکاری های اسلامی و جنبش غیر متعهدها بسیار موثر عمل کنند.
ازسوی دیگر تقویت روابط ایران بامصر می تواند به شکست بیش از پیش سیاست های دشمنان ایران برای به انزوا کشاندن کشورمان در منطقه و جامعه جهانی منجر شده و جایگاه ایران را در منطقه و جهان بیش از پیش تقویت کند.
این موضوع همچنین می تواند هزینه های هر گونه برخورد خصمانه با ایران را به شدت افزایش دهد و محور مقاومت اسلامی در منطقه یعنی ایران ، عراق ، لبنان ، فلسطین و سوریه را تقویت کند.
از سوی دیگر دیدگاه مقام های دو کشور ایران و مصر در خصوص تحولات جاری در سوریه بسیار نزدیک به هم بوده و آنان معتقد به دخالت نکردن قدرت های خارجی در این کشور هستند.
بی شک گرمتر شدن روابط تهران و قاهره می تواند در تسریع در حل بحران جاری در سوریه و حصول توافق در این کشور بین طرف های درگیر موثر واقع شود.
گرچه برخی کشورهای منطقه منافع خود را در وجود اختلاف و جدایی بین ایران و مصر می دانند و از هرگونه نزدیکی تهران و قاهره در این زمینه نگران هستند اما تحلیلگران سیاسی جهان اسلام بر این عقیده اند که منافع کل جهان اسلام در گرو همکاری های کشورهای قدرتمند اسلامی به ویژه ایران و مصر است.
از : حسن فتحعلی