انگیزه فرانسه از مداخله نظامی در مالی

به گزارش بولتن نیوز به نقل از ابرار معاصر تهران، دخالت نظامی هفته پیش نیروهای ارتش فرانسه در کشور مالی بازتاب زیادی در سطح بین‌الملل داشته است.

این نیروها به دعوت دولت مالی و برای برخورد با افراط‌گرایان تندرو به این کشور لشکرکشی کردند. این تهاجم همچنین بازتاب زیادی در داخل فرانسه داشته است ولی عمدتا با حمایت و استقبال اکثر جناح‌های سیاسی حاکم و اپوزیسیون مواجه شده است. ژان مارک ایرو، نخست‌وزیر سوسیالیست فرانسه، مسئولان گروه‌های پارلمانی در مجلس نمایندگان و مجلس سنا را در کاخ نخست‌وزیری به حضور پذیرفت و در مورد تهاجم به نیروهای افراطی در مالی با آن‌ها گفتگو کرد که گویا تمام گروه‌های سیاسی حمایت خود را از مداخله نظامی فرانسه در مالی اعلام کردند. لوران فابیوس، وزیر امور خارجه سوسیالیست فرانسه، نیز در همین خصوص طی جلسه‌ای با نمایندگان مجلس سنا اقدامات تهاجمی نیروهای فرانسه در عملیات نظامی با افراطیون تندرو این کشور را تشریح کرد.

ارتش فرانسه به‌دنبال گسترش عملیات علیه شبه‌نظامیان افراطی مالی وابسته به القاعده اقدام به حمله زمینی علیه این شبه‌نظامیان کرد. فرانسه بلافاصله خواستار حمایت بین‌المللی از این عملیات در مالی شد زیرا که قاره آفریقا و غرب را مورد تهدید قرار داده‌اند. با توجه به پیشگامی و تعجیل فرانسه در مبارزه با این شبه‌نظامیان که مجهز به سلاح‌های پیشرفته‌ هستند، و قبلا نیز بخش‌های وسیعی از صحرای شمالی کشور مالی را متصرف شدند، بنظر می‌رسد فرانسه مبارزه طولانی مدتی را در پیش‌رو دارد.
فرانسه همواره از یک سیاست آفریقایی سنتی برخوردار بوده است. این سیاست بعد از جنگ جهانی دوم و استقلال مستعمرات فرانسه تا به امروز وجود داشته و عمدتا همراه با سیاست فرهنگی و گسترش زبان فرانسه به‌خصوص از زمان ریاست‌جمهوری ژنرال دوگل بوده است. نیکولا سارکوزی که یک پدیده نوین در جامعه سیاسی معاصر فرانسه بود این سیاست را بهم زد و با بی‌اعتنایی به ملت‌ها و کشورهای آفریقایی رهبران و مردم این کشورها را از خود رنجاند. سارکوزی با رفتارهای بورژوازی بیشتر دنبال رابطه با کشورهای ثروتمند بود و قطعا در این سیاست جایی برای کشورهای آفریقایی باقی نمی‌ماند. فرانسوا اولاند در جریان مبارزات انتخابات ریاست‌جمهوری احیا رابطه با کشورهای آفریقایی را مطرح کرد و به محض استقرار در کاخ الیزه توجه به سیاست آفریقایی فرانسه را یکی از اولویت‌های سیاست خارجی خود برشمرد و قول داد با برقراری گفتگو و رفت‌وآمد به کشورهای آفریقایی سیاست اشتباه سارکوزی را جبران نماید. در این میان توجه به کشورهای فرانکفون و برگزاری اجلاس سران فرانکفونی از دیگر اقدامات دولت سوسیالیست بود.
به نظر می‌رسد حمله نظامی فرانسه در مالی با استقبال چندان شرکای اروپایی فرانسه مواجه نشده و فرانسه به میزان زیادی در این عملیات در انزوا قرار گرفته است. البته بسیاری از کشورهای اروپایی رسما حمایت سیاسی خود را از این عملیات اعلام کرده‌اند، ولی این حمایت بیشتر جنبه دیپلماتیک دارد و تاکنون هیچ کشوری حاضر به همراهی نظامی فرانسه در این عملیات نشده است. در واقع، نمی‌توان تصور کرد که شرکای فرانسه جان سربازان خود را برای این عملیات فرانسوی که بدون هماهنگی با آنها صورت گرفته به خطر اندازند و با مخالفت افکار عمومی کشورهای خود مواجه شوند. این در حالی است که حتی انگلیس که همراه با فرانسه در اقدام نظامی علیه رژیم معمر قذافی شرکت کرده بود، اینک تغییر رویه داده و تصمیم گرفته است در عملیات نظامی در مالی به طور مستقیم شرکت نداشته باشد و فقط در حد پشتیبانی لجستیک از عملیات فرانسه حمایت کرده است. کشورهای جنوب اروپا به‌ویژه ایتالیا و اسپانیا که دارای امکانات نظامی قابل توجهی می‌باشند، نیز عملا نشان دادند که فقط در حد حمایت سیاسی ـ دیپلماتیک و فنی از عملیات فرانسه پشتیبانی می‌کنند. سایر کشورهای اروپایی نیز اساسا در اندازه‌ای نیستند که بخواهند حمایت نظامی قابل توجهی از فرانسه بعمل آورند. بنابراین، در عملیات نظامی اخیر فرانسه در مالی به هیچ‌وجه شاهد یک همبستگی مشترک اروپایی نیستیم و در واقع نمی‌توان اقدام فرانسه را در چارچوب سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپایی ارزیابی کرد.
حمایت کمرنگ متحدین اروپایی فرانسه از ابعاد مختلفی قابل بحث است. بنظر می‌رسد شرکای اروپایی فرانسه با نوع رفتار خود می‌خواهند به پاریس بفهمانند که اقدام نظامی فرانسه در مالی بیش از حد شتابزده و عجولانه است، و فرانسه قبل از آن حداقل می‌بایست با آنها مشورت می‌نمود. چیزی که مسلم بنظر می‌رسد اینکه فرانسه از پشتیبانی تمام‌عیار اتحادیه اروپایی برخوردار نیست و فقط یک حمایت ظاهری و سطحی را دریافت کرده است.

در مورد موضع‌گیری‌های داخل فرانسه اگرچه هنوز خیلی زود است تا طیف مخالف شروع به مخالفت و برگزاری تظاهرات‌های اعتراضی نمایند ولی مخالفت‌هایی نیز با این عملیات بوجود آمده است. هفته‌نامه لوپوئن در مطلبی به واکنش ژان ماری لوپن، بنیانگذار حزب راست افراطی جبهه ملی، در خصوص مداخله نظامی فرانسه در مالی پرداخته و می‌نویسد: «از نگاه لوپن فرانسه با تسلیحاتی در مالی مواجه است که قبلا با چتر برای معارضین لیبی فرستاده شده بود. لوپن می‌افزاید ما در دوره ریاست‌جمهوری سارکوزی و با حمایت حزب سوسیالیست، از شورشیان لیبی حتی در بعد نظامی به طرز قابل توجهی حمایت کردیم. در قضیه سوریه نیز همین‌طور است. ما خواهان پیروزی جهادیون در سوریه هستیم ولی در مالی با جهادیون نبرد می‌کنیم. وقتی در این مورد با آن‌ها صحبت می‌کنیم به ما می‌گویند این‌ها اسلامگرایان میانه‌رو هستند و زمانی‌که این گروه‌ها به ما شلیک می‌کنند، می‌گویند آن‌ها جهادیون هستند. مساله فقط مساله زمان است وگرنه هر دو گروه یکی هستند».
در یک تحلیل کلی می‌توان گفت طولانی شدن مداخله نظامی فرانسه در مالی می‌تواند سطح انتقادات از دولت فرانسوا اولاند را بالا ببرد و چنانچه این جنگ تلفات زیادی از فرانسوی‌ها به‌همراه داشته باشد قطعا با انتقادات بیشتری مواجه خواهد شد و دولت سوسیالیست فرانسه را با مشکلات عدیده‌ای چه در داخل کشور و چه در بین شرکای خود در اتحادیه اروپایی و چه در سطح بین‌الملل روبرو خواهد کرد. لذا دولت فرانسه مجبور است عملیات نظامی در مالی را هرچه زودتر به اتمام برساند و این امر ممکن است نتایج مورد نظر اولیه را بدنبال نداشته نباشد. بنظر می‌رسد فرانسه در شرایط دشواری قرار گرفته است.

دکتر سعید خالوزاده، کارشناس فرانسه

لینک کپی شد

گزارش خطا