همه به‎دنبال هدفی معنوی هستند

زیباترین صحنه های انسانی در اربعین آنجا به تصویر کشده می شود که عشاق سالار شهیدان از نجف اشرف با پای پیاده رهسپار کربلای معلی می شوند و در بین راه با میزبانان مهربانی روبرو می شوند که با وجود نداری، همه دارایی خود را به اهل بیت و زائران آنها هدیه می کنند.

متن ذیل گفتگویی با رئیس حوزه هنری در رابطه با این جشنواره بزرگ شیعیان است.

چه تصویری از این سفر در ذهنتان نقش بسته است؟

در واقع این پیاده‎روی یک مانور قدرت‎نمایی برای شیعیان است و در عین‎حال یک سفر کاملا معنویست؛ به این معنا که آدم احساس می‎کند مردم در حکومت آرمانی یا زندگی آرمانی که انشاءالله در دوران حکومت حضرت مهدی (علیه‎السلام) خواهیم داشت، این‎گونه می‎شوند؛ همه با هم مهربانی می‎کنند؛ همه دنبال یک هدف خاص معنوی هستند؛ دیگری را بر خودشان ترجیح می‎دهند؛ و این خیلی مهم است!

برای ما یادآور جبهه‎هایمان هم هست؛ خصوصا آن ستون‎های پیاده‎روی که شب‎های عملیات داشتیم. این‎ها در ذهن تداعی می‎شد!

از سوی دیگر گاهی این جمعیت را که می‎بینی، به یاد روز رستاخیز می‎افتی؛ همه جاده و اطراف آن مملو از زن و مرد و بچه و پیر و جوان و حتی معلول است که همه با یک شوقی در حال حرکت هستند. همچنین باید به پذیرایی گرم و میهمان‎نوازانه مردم در طول مسیر اشاره کرد که بدون تفاوت قائل شدن بین مردم عراق و سایر زائران از همه به‎خوبی پذیرایی می‎کنند که البته انتظار می‎رود وقتی مردم عراق هم برای زیارت به ایران می‎آیند، همینطور از آن‎ها پذیرایی شود.

این سفر چه تأثیرات عمومی دارد؟

این حرکت قطعا برای شیعه عموما و مردم عراق خصوصا برکات زیادی خواهد داشت؛ مردمی که سال‎های سال تلاش شده بود تا هویت‎شان را از بین ببرند؛ خصوصا شیعیان را. یک اقلیتی به نام حزب بعث که در رأس آن صدام بود، تلاش می‎کرد که این‎ها را از اعتقاداتشان دور کند. می‎دانید که صدام از سال 1992 تأکید کرده بود کسی زیارت پیاده حضرت امام حسین (علیه‎السلام) نرود و با کسانی هم که می‎رفتند، به‎شدت برخورد می‎شد.

عظمت این حرکت نشان می‎دهد که با وجود این همه تلاشی که کردند، نتیجه نگرفتند و حتی نتیجه عکس داد؛ یعنی الان عراقی‎‎ها با یک شور و مشارکت گسترده‎ای در این مراسم حضور دارند. البته جاذبه امام حسین (علیه‎السلام) همین‎گونه است. این مردم الان فرصت پیدا کردند و هویت خودشان را در کربلا و امام حسین (علیه‎السلام) می‎بینند و تلاش می‎کنند از هر مناسبتی که پیش می‎آید - خصوصا اربعین را که تأکید ویژه شده است - بهترین استفاده را برای نشان دادن اعتقادات خودشان ببرند.

البته باید اشاره کرد که این یک حرکت ملی و عراقی نیست بلکه یک حرکت بین‎المللی است؛ فقط در عراق یا ایران خلاصه نمی‎شود؛ هرچند حضور عراقی‎ها یا ایرانی‎‎ها بیشتر به چشم می‎آید و از سایر کشور‎ها بیشتر است ولی شیعیان از سراسر دنیا می‎آیند؛ از آفریقای جنوبی، آرژانتین، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، آذربایجان، روسیه، ترکیه، سوریه، کشور‎های حاشیه خلیج‎فارس و... . یکی از همراهان تعریف می‎کرد که کسی را دیده بود که گفته بود چهار هواپیما عوض کرده است تا خودش را به عراق برساند. این اتفاق بزرگی است.

تأثیرات شخصی و فردی این حرکت چیست؟

به لحاظ شخصی هم برای افراد تأثیرات خاصی دارد و خاطرات بسیار خوبی را به‎جا می‎گذارد! از فرصت‎هایی که در راه‎پیمایی‎‎ها برای تفکر پیش می‎آید تا ذکر‎هایی که انفرادی یا جمعی می‎گویند؛ همه قطعا تأثیرات مفیدی خواهد داشت. این تجربه این‎قدر شیرین است که همه مشتاقند زودتر اربعین آینده برسد و باز هم بیایند.

لوازم و مقدمات پررنگ‎تر شدن حضور ایرانی‎ها چیست؟

بنده ضمن این‎که بسیار خوشحال شدم که هموطنانم این‎گونه پرشور و پر تعداد در این شرایط اقتصادی در این سفر حاضر شدند، در عین‎حال نگران هستم که این کار، خوب مدیریت نشود و سال‎های بعد یک مقدار برای ما اتفاقات ناگواری پیش بیاید. حتما باید شرایطی را به‎وجود آورد که خدای نکرده این اقدام عواقب سوئی نداشته باشد. و این حرکت گسترده اگر بدون سازماندهی باشد، در بلندمدت شاید مشکلاتی را درپی داشته باشد.

باید مسئولین امر ضمن این‎که توجه کنند وجه مردمی این کار را تحت‎الشعاع قرار ندهند، در عین‎حال یک برنامه‎ریزی اساسی به‎خصوص درباره شرایط اسکان، خورد و خوراک و... برای این تعداد از زائرین ایرانی داشته باشند تا خدای نکرده ‎شأن هموطنان ایرانی زیر سؤال نرود. البته آن‎طور که من مطلع هستم مسئولین از این اتفاق و این تعداد زائر تقریبا بی‎خبرند و خوب می‎شود که صدا و سیما و سایر رسانه‎‎ها کمک کنند تا این حرکت بهتر شناسانده شود؛ چراکه یک حرکت بی‎نظیراست. بزرگترین اتفاق جمعی که در کشور ما می‎افتد، راه‎پیمایی 22بهمن در تهران است که با همه عظمتش نهایتا از میدان امام حسین (علیه‎السلام) تا میدان آزادی است؛ اما یک راه‎پیمایی با این تراکم جمعیت از نجف تا کربلا یعنی حدود 80 کیلومتر واقعا بی‎نظیر است که انتظار می‎رود صداوسیما برای بازتاب این حرکت یک فکری بکند و بیش از این‎ها به آن بپردازد. طبیعتا مخالفان این جریان، آن را در یک بایکوت خبری می‎برند. همان‎طور که عرض کردم با توجه به این‎که این حرکت یک مانور قدرت‎نمایی شیعه هم هست، ما باید برای معرفی این جریان تدابیر ویژه‎ای بیندیشیم؛ یعنی رسانه‎‎های بین‎المللی ما هم با رعایت تمامی اقتضائات توجه ویژه‎ای به این برنامه داشته باشند.

مسئولیت نهاد‎های فرهنگی و به‎طور خاص حوزه هنری در این میان چیست؟

اولین وظیفه‎مان این است که هنرمندانمان از این سفره گسترده شده بیشتر بهره‎مند شوند و خودمان را به این موج بسپاریم چراکه واقعا سازنده است؛ به‎ویژه هنرمندان که دارای روح لطیفی هستند، خیلی خوب می‎توانند از برکات این حرکت استفاده کنند. این نکته‎ای است که ما انشاءالله سال آینده روی آن کار خواهیم کرد و بعد از آن دیگر خود هنرمند است که تصمیم می‎گیرد چه‎کاری انجام بدهد و چگونه از سفرش استفاده کند ولی حتما حتی اگر یک سفر هم شرکت کرده باشد در کارش تأثیر این حرکت را خواهیم دید.

امیدوارم که سال آینده کار‎های بهتری در حوزه فرهنگی انجام بشود و در آن بخش‎هایی که به حوزه هنری مربوط می‎شود، انشاءالله وظیفه‎مان را به‎نحو احسن انجام می‎دهیم.

گفتگو از محسن رحیمی، پنجره