بلایی که سینمای ایران از دست رانت‌خواران می‌کشد

گروه فرهنگي ـ چند روز پیش، حسین فرح‌بخش تهیه کننده و کارگردان سینمای ایران در گفتگویی با واحد فرهنگ و هنر خبرگزاری ایسنا، به معرفی دو دسته از رانت‌خواران دولتی در سینمای ایران پرداخت:

«ما دو گروه رانت‌خوار دولتی در سینمای ایران داریم که هر کدام نگاه‌های متفاوتی دارند. یک گروه همان‌هایی هستند که اخیراً به حوزه هنری رفته‌اند. آنها 27-28 سال از تمام دولت‌ها رانت می‌گرفتند. نکته‌ی جالب توجه درباره‌ی این افراد این است که آن‌ها از ابتدای انقلاب از سفره‌ی وزارت آقای خاتمی گرفته تا سفره‌ی وزارت آقای صفارهرندی در همه‌جا حضوری فعال داشته‌اند. این موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانیم وزرای ارشادی که در این 27-28 سال روی کار آمده‌اند از نظر فکری و عملکردی اغلب با یکدیگر متفاوت بوده‌اند. اما این دوستان با همه آن‌ها کار می‌کردند!»

به گزارش بولتن نیوز، وی در ادامه، در معرفی گروه دوم این رانت‌خواران گفت: «گروه رانت‌خوار دوم هم افرادی هستند که پس از کنار گذاشته‌ شدن گروه اول در دوران فعلی به جمع رانت‌خواران پیوستند.» فرح‌بخش پس از نام‌بردن از دو گروهی که معتقد است فیلم‌های خود را با رانت‌های دولتی می‌سازند، ابراز عقیده کرد: «بدبختی سینمای ایران این است که این افراد گاه با شعار ساخت فیلم‌های ارزشی‌ای وارد میدان می‌شوند، که نتیجه‌ی بسیاری از آن‌ها به لعنت شمر هم نمی‌ارزد.»

مسلماً صحبت‌ها و ادعاهای آقای فرحبخش در خصوص وجود چنین افرادی در بدنه‌ی حوزه‌ی هنری و وزارت ارشاد باید بررسی شده و صحت و سقم آنها معلوم شود. اما با توجه به قرائنی که وجود دارد، می‌توان تا حد زیادی به این حرف‌ها اعتماد کرد. زیرا این اولین بار نیست که تهیه کننده یا کارگردانی به گله و شکایت از دست بروکراسی رایج این نهادهای فرهنگی و مدیران بروکرات‌ آنها پرداخته‌است.

تا به امروز، بارها و بارها وجود چنین افرادی توسط فعالان جبهه‌ی فرهنگی انقلاب اسلامی تذکر داده شده است. تذکراتی که البته با برخوردهای حذفی جواب داده شد است. مثل مقالات وحید جلیلی که در دوره‌ی چهارم نشریه‌ی سوره منتشر می‌شد و عاقبت به اخراج وی و گروهش ختم شد. اخراجی که باید پشت پرده‌ی آنرا مدیرانی دانست که در همه‌ی بخش‌های فرهنگی و هنری این مملکت رسوخ کرده و تنها به بقای خویش فکر می‌کنند، حتی اگر به قیمت پایین آمدن کیفیت آثار تولید شده باشد.

مسلماً تا وقتی که وابستگی نهادهای فرهنگی ما به دولت مثل زمان حال زیاد باشد، اوضاع همینی‌ هست که هست. زیرا برای تولید یک اثر سینمایی یا کارهای هنری برجسته و پر هزینه، باید از کلی مراحل اداری و سازمانی عبور کرد. مراحلی که خیلی از آنها موازی کارانه است و می‌تواند به طور تجمیعی، توسط یک سازمان انجام شود.

اما وقتی کارهای اداری و نظارتی جزء جزء شده و هر بخش آن به دست چند نفر داده می‌شود، تنها کافی‌ست یکی از این بخش‌های اداری، کار خودش را درست انجام ندهد. در این شرایط، فرایند تولید کلی عقب افتاده و در هنرمندان و اصحاب فرهنگ، دلسردی ایجاد می‌شود.

در خیلی از مواقع دیده شده که علت گیر کردن کار در یکی از پیچ‌های اداری، یا عدم تطابق نظر مدیر مربوطه با سلیقه‌ی هنرمند و یا صلاح دید آقای مدیر برای پیشرفت آثار رقیب است. در نتیجه، هنرمند در حال تولید مجبور است که برای پیشرفت کارش، تا می‌تواند کارش را سانسور کرده و به انواع باج‌ها تن دهد که بتواند از رانت‌های موجود بهره ببرد.

در هر صورت لازم است تا مدیران ارشد فرهنگی و هنری این قضیه را جدی بگیرند و از یکسو، با چنین افرادی برخورد جدی کرده و از سوی دیگر، موقعیت‌های ایجاد کننده‌ی رانت را از بین ببرند. کوتاه کردن مسیر اداری و نظارتی تولید آثار فرهنگی و سینمایی و از بین بردن موازی کاری‌های موجود یکی از موثرترین کارهایی‌ست که می‌تواند انجام بگیرد.